Το 2024 φεύγει μ’ ένα μεγάλο ερώτημα: πόσο ανθεκτικός θα αποδειχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στις ασφυκτικές πιέσεις από τα όμορα κόμματα. Η προ μηνός εκλογή νέας ηγεσίας, ύστερα από μια ταραχώδη περίοδο 15 μηνών, εκτιμάται πως ακόμη δεν αφήσει το δημοσκοπικό αποτύπωμά της και το σκηνικό παραμένει αναλλοίωτο: μονίμως υδαρές, εξόχως ασταθές κι εντελώς αβέβαιο για το τι, εν τέλει, θα φέρει το 2025.
Η έρευνα της Metron Analysis για το διάστημα 11-17 Δεκεμβρίου επαναβεβαίωσε την -αντικειμενικά αποδεκτή πια- ρευστότητα του κατακερματισμένου χώρου. Από την άλλη το συνολικό 24.2% που συγκεντρώνουν αθροιστικά οι σχηματισμοί της ίδιας κομματικής «μήτρας», ήτοι το 1/4 των ερωτηθέντων, αντανακλούν (στιγμιαία ή μη) τη διάθεση σημαντικού μέρους του εκλογικού σώματος να κινηθεί αριστερόστροφα – όπως κι αν εκφράζεται η κατεύθυνση αυτή. Χωρίς την ίδια ώρα όμως έστω ένας εξ αυτών των σχηματισμών να υπερβαίνει το 7.5%!
Το ΚΚΕ του λαού, αλλά όχι μόνο
Σταθερά, σ’ ένα διευρυμένο μείγμα τουλάχιστον πέντε μεταβλητών, αποτελεί το ΚΚΕ που ανέκαθεν ακολουθούσε έναν αυτόνομο προσανατολισμό. Αποδεικνύεται μάλιστα ότι η απόπειρα μερικού εκσυγχρονισμού επί θητείας Δημήτρη Κουτσούμπα έχει αποφέρει αριθμητικά οφέλη. Με την εκτίμηση ψήφου στο 9.1% (τρίτη θέση) και το υψηλό όριο στο 10.7%, ο πήχης ανεβαίνει διαρκώς για τον Περισσό.
Καθόλου τυχαίο δεν είναι, επίσης, το γεγονός πως το κομμουνιστικό κόμμα συγκεντρώνει το υψηλότερο ποσοστό του (9.3%) στην ηλικιακή ομάδα 17-34. Την ίδια στιγμή το προτιμούν περισσότερες γυναίκες παρά άνδρες (8.8% έναντι 6.2%). Προφανώς και δεν αποτελεί έκπληξη η απήχησή του στην εργατική τάξη.
Οι «τρύπες» του ΣΥΡΙΖΑ
Ο ταλαιπωρημένος ΣΥΡΙΖΑ παλεύει πρώτα να βρει τον εαυτό του και κατόπιν ν’ ανασυνταχθεί. Το 7.4% του Δεκεμβρίου είναι ελαφρώς βελτιωμένο συγκριτικά με το 7.1% του Νοεμβρίου. Φαινομενικά ένα καλό σημάδι.
Μόνο που από τη σχετικώς ισορροπημένη εικόνα είναι δύο οι αναγνώσεις που απορρέουν. Αφενός η ελπιδοφόρα: της συγκράτησης και της σταδιακής ανάκτησης της χαμένης ισχύος. Αφετέρου η άκρως ανησυχητική: της παγίωσης στην πέμπτη θέση.
Η ανοικτή πληγή στο σώμα εντοπίζεται στην κομματική συσπείρωση. Παραδοσιακά ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αντιμέτωπος με αυτόν τον ανίκητο μπελά. Μόνο που το 31.3% είναι αφύσικα χαμηλό για ένα κόμμα που πιστεύει ότι μπορεί να παίξει ξανά πρωταγωνιστικό ρόλο στην κεντρική σκηνή, λειτουργώντας ως πυλώνας στήριξης του προοδευτικού κόσμου, αλλά και έκφρασης της εναλλακτικής πρότασης που ευαγγελίζεται.
Ο Σωκράτης Φάμελλος επιδιώκει προσεγγίσεις με στελέχη πρώτης γραμμής που είχαν αποχωρήσει (Κοτζιάς, Κόκκαλης) κι αφήνει ανοικτές τις πόρτες της Κουμουνδούρου. Τακτική του, αναμφίβολα, η διακοπή της αιμορραγίας, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να «ματώνει» από παντού.
Προς τα πού χάνει και τι
Τα 2/5 (20.4%) των απωλειών του κατευθύνονται, όχι απρόσμενα, στο Κίνημα Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη, ενόσω άλλο ένα 13.1% καταλήγει στο ΠαΣοΚ (από το οποίο δεν αποκομίζει τίποτα το ανιχνεύσιμο). Στα όρια του διψήφιου ποσοστού είναι και οι μετακινήσεις προς την Πλεύση Ελευθερίας που καρπώνεται το 9%.
Κάτι αντίστοιχο πάντως δεν ισχύει στον ίδιο βαθμό με τη Νέα Αριστερά ή το ΜεΡα25 και το ΚΚΕ των οποίων τα δίχτυα στα νερά του ΣΥΡΙΖΑ δεν απλώνονται τόσο πολύ (4.6%, 3.5%, 2.3%).
Το ότι η Ελληνική Λύση και η ΝΔ απομυζούν επίσης δυνάμεις φαίνεται πως πηγάζει από τη βάση ψηφοφόρων των ΑΝΕΛ που προσεταιρίστηκαν μετά τη συγκυβέρνηση 2015-19. Ούτως ή άλλως στελέχη του κόμματος Καμμένου ανήκουν ακόμη στο «μητρώο» της Κουμουνδούρου.
Πρόκειται πάντως για κοινά που δεν απασχολούν τόσο πολύ τη νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλού αναζητούνται οι απαιτούμενες συγκλίσεις που θα προσφέρουν στιβαρά στηρίγματα, ακόμη κι αν πορεία δεν είναι εφεξής αυτοτελής. «Ποτέ δεν πορευτήκαμε με επίκεντρο τα μικροκομματικά οφέλη» θέλησε να υπενθυμίσει με νόημα η γραμματέας Ράνια Σβίγκου στη συνολική προσπάθεια που εκτυλίσσεται για επάνοδο σε διψήφια ύψη.
Του λείπει, αυτήν τη στιγμή, του ΣΥΡΙΖΑ ο αντίκτυπος σε κατηγορίες που την περίοδο 2012-19 κυριαρχούσε, όπως η γυναίκες (4.9%) και οι Millennials (2.2%). Αναπόφευκτα ισχνό και το ίχνος του στο Κέντρο (4.2%), χαμηλότερα κι από τη Φωνή Λογικής!
Η Πλεύση έχει Ζωή και το ΚΙ.ΔΗ τον Κασσελάκη
Πράγματι η απότομη καθίζηση του ΣΥΡΙΖΑ, απόρροια της τρίτης και σαρωτικότερης διάσπασης σ’ έναν χρόνο, παρήγαγε ευνοϊκές συνθήκες για τρίτους. Ο χώρος είχε μείνει «αφύλακτος» κι εφικτό, όπως αποδείχθηκε, να «καταπατηθεί» από εξωγενείς κινδύνους. Ο ιδεολογικός στροβιλισμός μπέρδεψε πολλούς και τους απομάκρυνε προς άλλους κομματικούς προορισμούς.
Εκ της τελευταίας μέτρησης προκύπτει φερ’ ειπείν ότι η «σκληρή γραμμή» της Πλεύσης Ελευθερίας ελκύει το 1/10 ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ. Το κόμμα της Κωνσταντοπούλου εμφανίζει μια κατακόρυφη άνοδο 2,5 μονάδων σε λίγες εβδομάδες που προέρχεται κυρίως από άτομα ως 44 ετών και τα οποία αυτοπροσδιορίζονται ως μικρομεσαίοι. Αυτοί δηλαδή που βασανίζονται περισσότερο από την ακρίβεια της αγοράς.
Μάλιστα το 7.3% είναι το υψηλότερο που έχει καταγράψει το «Καράβι της Ζωής» μετά την παρθενική είσοδό της στη Βουλή. Βάσει αριθμών απειλεί να προσπεράσει τον ΣΥΡΙΖΑ, διεισδύοντας περισσότερο στο Κέντρο. Αν πρόκειται για συγκυριακή αποτύπωση της στιγμής ή μια μεγάλη εικόνα που έρχεται να μονιμοποιηθεί, δεν θ’ αργήσει να φανεί.
Ταυτόχρονα, το Κίνημα Δημοκρατίας αρχίζει να κατοχυρώνει τη θέση του στο «πολιτικό γίγνεσθαι». Το δικό του 4.1% (από το 2.3%) έχει ως βάση του την εξασθένιση του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς μαζί με τα στελέχη εντός Βουλής απέσπασε μέλη και δύναμη είτε σε αστικά κέντρα είτε σε περιφέρεια. Σε αυτό το πρώτο τεστ αντοχών δείχνει ν’ ανταποκρίνεται ως έναν ικανοποιητικό βαθμό, εμφανίζοντας προοπτική εκπροσώπησης στα κοινοβουλευτικά έδρανα.
Από το μομέντουμ έχει οφέλη, θα απαιτηθεί όμως διάρκεια. Όπλο του οι ηλικίες 35-44 και η μεσαία τάξη. Η δημιουργία ΚΟ είναι ένα στοίχημα που θέλει να κερδίσει μέσα στο 2025, αλλά η μέχρι τώρα πραγματικότητα δεν καθρεπτίζει τις προσδοκίες. Η επάνοδος του Στέφανου Κασσελάκη, μετά το ταξίδι του στις ΗΠΑ, θα χρειαστεί να καλύψει κενά που παραμένουν στο οργανόγραμμα.
Στα όριά του Νέα Αριστερά και ΜεΡα
Η Νέα Αριστερά παλεύει έτσι ώστε ο αντιπολιτευτικός λόγος που υψώνει διαρκώς στη Βουλή και οι πρωτοβουλίες της (όπως για τον ΠτΔ) να «μπήξουν» ερείσματα στο χώμα της κοινωνίας. Σε αυτόν τον ένα χρόνο όμως από τη σύσταση της ΚΟ δεν αποκομίζει όσα ακριβώς θα ήθελε παρά τα έμπειρα στελέχη της. Η αποτυχία εκλογής ευρωβουλευτή φανέρωσε μια αδυναμία ανάπτυξης στην αλληλεπίδραση με τη βάση του εκλογικού σώματος και η κατάσταση αυτή διαιωνίζεται από μήνα σε μήνα και από μέτρηση σε μέτρηση. Ούτε τις γυναίκες κινητοποιεί ούτε τους νέους.
Το 3% μοιάζει το ταβάνι της και περισσότερο ετεροκαθορίζεται από την πορεία των υπολοίπων παρά δημιουργεί προϋποθέσεις δημοσκοπικής, πόσο μάλλον εκλογικής, ανάτασης. Θα χρειαστεί συνεπώς να αποφασίσει σύντομα για το μέλλον της κάτω μάλιστα από σκληρές συνθήκες πολιτικής επιβίωσης, όσο κι αν τα στελέχη της απορρίπτουν επιστροφή ή τουλάχιστον υπογραφή ενός «συμφώνου συμβίωσης» με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Του Γιάννη Βαρουφάλη το ΜεΡα25 μοιάζει περισσότερο με «ασανσέρ» που καθρεπτίζει τη στιγμή. Πότε κερδίζει και πότε χάνει δυνάμεις, χωρίς πάντως η αναφορά του, κυρίως στα ριζοσπαστικά τμήματα της Αριστεράς, να είναι ακόμη αμελητέα. Ζητούμενο για τον άλλοτε «τσάρο» της ελληνικής οικονομίας είναι όλο αυτό που εκπροσωπεί να μετατραπεί από κόμμα διαμαρτυρίας σε κόμμα με χειροπιαστό κοινοβουλευτικό στίγμα.
Τι ξημερώνει για την Αριστερά το 2025
Στο τέλος της ημέρας «η αλήθεια είναι επαναστατική» όπως είχε πει ο Ιταλός διανοητής Αντόνιο Γκράμσι και τον οποίο επικαλούνται ενίοτε οι περισσότεροι εκ των παραπάνω. Άρα το κάθε κόμμα, από το πρώτο ως το τελευταίο, απαιτείται μέσα στο 2025 και πριν από τις εθνικές εκλογές (όποτε προκηρυχθούν) ν’ αποδεχθεί τη δική του. Και ακολούθως να πορευτεί αναλόγως.
