Πολλά λέγονται και ακούγονται για τον καρκίνο. Θεωρίες και απόψεις, οι περισσότερες αβάσιμες και ανεύθυνες, οι οποίες διαδίδονται πολύ εύκολα στις ημέρες μας από τα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η διάδοση αυτών των θεωριών, απόψεων, ειδήσεων για νέες «θαυματουργές» θεραπείες, δημιουργούν ερωτήσεις, οι οποίες πρέπει να απαντώνται με τεκμηρίωση και υπευθυνότητα έτσι ώστε να μη δημιουργούνται λανθασμένες και ενδεχομένως επικίνδυνες απόψεις για τον καρκίνο, την δημιουργία του, την πρόληψη, την διάγνωση και την θεραπεία του. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα προσπαθήσω να απαντήσω στις συχνότερες ερωτήσεις ασθενών και υγιών ανθρώπων, τεκμηριωμένα και με βάση την πολύχρονη ενασχόληση μου με την Ογκολογία.
Μία πολύ συχνή ερώτηση, που κάνουν υγιείς και ασθενείς είναι:
Τελικά ο καρκίνος γίνεται ποτέ καλά ή η διάγνωση ισοδυναμεί με θανατική καταδίκη;
Με βάση την πίστη ότι ο καρκίνος είναι ανίατος, ακόμη και σήμερα μας τρομάζει και η ίδια η λέξη καρκίνος και χρησιμοποιούμε λέξεις όπως η «επάρατος», ο «ξορκισμένος» κ.ά. Ποια είναι όμως η αλήθεια στις ημέρες μας; Σύμφωνα με στοιχεία της American Cancer Society (Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου) του 2024, η θνητότητα από καρκίνο μειώνεται συνεχώς από το 2021. Καρκίνοι όπως ο πρώιμος καρκίνος του μαστού ή ο θηλώδης καρκίνος του θυρεοειδούς πλησιάζουν το 100% πενταετούς επιβίωσης. Ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα ή με μελάνωμα δέρματος, που ζούσαν λίγους μήνες πριν από μερικά χρόνια, σήμερα ζουν για περισσότερα από 5 χρόνια. Κάποιοι καρκίνοι δεν θα υποτροπιάσουν και θεωρούνται θεραπευμένοι σήμερα. Οι νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις όπως οι εξελιγμένες χειρουργικές και ακτινοθεραπευτικές τεχνικές, η ανοσοθεραπεία κ.ά. σε συνδυασμό με την πρόοδο στην πρόγνωση και την πρώιμη διάγνωση συμβάλουν ώστε σήμερα η συνολική πενταετής τ επιβίωση να ξεπερνά το 67% για διάφορα είδη καρκίνων.
Μία άλλη συχνή ερώτηση είναι:
Θα βρεθεί ποτέ το φάρμακο για τον καρκίνο ή το ξέρουν και το κρύβουν;
Η ερώτηση αυτή είναι ιδιαίτερα αφελής και αγγίζει τα όρια της συνωμοσιολογίας, γιατί η απάντηση είναι πολύ απλή. Δεν θα υπάρξει ποτέ ένα φάρμακο που να θεραπεύει όλους τους καρκίνους, δεδομένου ότι είναι πολλοί και διαφορετικοί μεταξύ τους οι καρκίνοι των διαφόρων οργάνων και ιστών, κάτι που σημαίνει ότι είναι διαφορετική η θεραπεία του κάθε καρκίνου. Σήμερα έχει γίνει τεράστια πρόοδος στην κατανόηση της βιολογίας των καρκίνων και έχουμε πλέον πολλά και ιδιαίτερα αποτελεσματικά θεραπευτικά μέσα και οι εξελίξεις στην θεραπεία με την συνεχή ανακάλυψη νέων και «έξυπνων» φαρμάκων είναι καταιγιστικές.
Χρήστος Πανόπουλος
Μεταδίδεται ο καρκίνος;
Η απάντηση είναι κατηγορηματικά Όχι. Ο καρκίνος δεν είναι μεταδοτική νόσος και δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι οικογένειες και οι σύντροφοι των καρκινοπαθών πρέπει να είναι απόλυτα σίγουροι ότι δεν κινδυνεύουν και οφείλουν να βοηθούν και να περιθάλπουν άφοβα τους δικούς τους. Σε κάποιες περιπτώσεις θα μπορούσαμε να μιλήσουμε όχι για μετάδοση του καρκίνου, αλλά του αιτίου, που μπορεί να τον προκαλέσει, όπως συμβαίνει με καρκίνους, που οφείλονται σε ιούς, όπως ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ή της κεφαλής και τραχήλου. Η μετάδοση του ιού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο των συγκεκριμένων καρκίνων.
Είναι ο καρκίνος κληρονομικός;
Ο καρκίνος δημιουργείται από μία μικρή αλλαγή σε ένα γονίδιο που ορίζεται σαν μετάλλαξη και μπορεί να συντελέσει στην δημιουργία ενός ελαττωματικού γονιδίου και να επηρεάσει έτσι την κανονική λειτουργία του, με αποτέλεσμα την γέννηση ενός ανώμαλου κυττάρου. Οι περισσότερες μεταλλάξεις συμβαίνουν κατά την διάρκεια της ζωής μας (επίκτητες ή σωματικές) και οφείλονται σε τυχαία λάθη κατά την κυτταρική διαίρεση ή στην επίδραση εξωτερικών παραγόντων όπως ορισμένες χημικές ουσίες του καπνού, η έκθεση στον Ήλιο κ.ά. που προκαλούν βλάβες στο DNA.
Κάποια ελαττωματικά γονίδια, που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου «περνάνε» (κληρονομούνται) από γονείς σε παιδιά. Αυτό συμβαίνει όταν η μετάλλαξη ενός γονιδίου γίνει μέσα σε γενετικά κύτταρα ωοθήκες ή σπέρμα. Οι μεταλλάξεις αυτές αντιγράφονται σε κάθε απλό κύτταρο του σώματος και κληρονομούνται στις επόμενες γενεές. Είναι οι λεγόμενες γενετικές μεταλλάξεις. Όταν ένα άτομο γεννηθεί φέροντας ελαττωματικά γονίδια δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε θα πάθει καρκίνο, σημαίνει όμως ότι έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσει από ειδικούς τύπους καρκίνου σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, συνήθως σε νεαρότερη ηλικία.
Στην ερώτηση αν ο καρκίνος είναι κληρονομικός, η απάντηση είναι ξεκάθαρα όχι. Οι κληρονομικοί καρκίνοι αφορούν μόνο το 5-10% των καρκίνων. Το ποσοστό αυτό κυμαίνεται ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου.
Είναι αλήθεια ότι η ζάχαρη τρέφει τον καρκίνο;
Όλα τα κύτταρα του οργανισμού μας καταναλώνουν ζάχαρη, την οποία χρειάζονται για την ανάπτυξη και την διαίρεση τους. Τα καρκινικά κύτταρα χρειάζονται περισσότερη ζάχαρη και έτσι αναπτύχθηκε η θεωρία ότι η ζάχαρη τρέφει τον καρκίνο. Πολλές μελέτες, που διενεργήθηκαν δεν επαλήθευσαν την συγκεκριμένη θεωρεία. Οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητοι για τον οργανισμό μας και η απλή κατανάλωση ούτε προκαλεί καρκίνο ούτε τον επαναφέρει σε πάσχοντες.
Η υπερκατανάλωση τροφών, που περιέχουν ζάχαρη (π.χ. γλυκά, ζαχαρούχα ποτά κ.ά.) προκαλούν αύξηση του σωματικού βάρους και οδηγούν σε παχυσαρκία, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου με αλλαγές στα επίπεδα ορισμένων ορμονών και άλλους πιο πολύπλοκους μηχανισμούς. Συνεπώς δεν καταργούμε την ζάχαρη από την διατροφή μας, αποφεύγουμε όμως την υπερκατανάλωση της, υιοθετώντας υγιεινότερη διατροφή.
Αυτές και άλλες ερωτήσεις, που μπορεί να προκύπτουν και να σας βασανίζουν μη διστάζετε να τις υποβάλλετε στους γιατρούς σας από τους οποίους θα πάρετε σαφείς και υπεύθυνες απαντήσεις.
