Το «Υπάρχω» φωτίζει τις ταινίες της εβδομάδας. Τιμώντας την φωνή του θρυλικού λαϊκού τραγουδιστή με την θυελλώδη ζωή Στέλιου Καζαντζίδη (1931- 2001), ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος, η Κατερίνα Μπέη και ο Χρήστος Μάστορας κατέθεσαν μια ταινία με ψυχή, αλήθεια και πάρα πολύ τραγούδι.
Βαθμολογία
5: εξαιρετική
4: πολύ καλή
3: καλή
2: ενδιαφέρουσα
1: μέτρια
0: απαράδεκτη
Υπάρχω
Παραγωγή: Ελλάδα, 2024
Σκηνοθεσία: Γιώργος Τσεμπερόπουλος
Ηθοποιοί: Χρήστος Μάστορας, Κλέλια Ρένεση, Ασημένια Βουλιώτη, Αγορίτσα Οικονόμου κ.α.
Με την στήριξη του στρωτού σεναρίου της Κατερίνας Μπέη («Φόνισσα»), ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος, γνωστός από ταινίες που αν για κάτι σίγουρα διακρίνονται αυτό είναι η προσεχτική, κλασική κινηματογραφική αφήγηση («Ξαφνικός έρωτας», «Αντε γεια», «Πίσω πόρτα»), έκανε την πιο ευπρόσωπη βιογραφική ταινία για τον Στέλιο Καζαντζίδη που μπορεί κανείς να περιμένει, είτε είναι φαν του λαϊκού τραγουδιστή, είτε όχι.
Εκτός από το ότι ο σκηνοθέτης και η σεναριογράφος μπόρεσαν να βρουν τις ισορροπίες ώστε να αποφευχθεί η παγίδα της αγιογραφίας, την ίδια ώρα, πρόβαλλαν γενναιόδωρα αυτό που τουλάχιστον οι φαν του Καζαντζίδη θα ήθελαν: τα τραγούδια του. Ο Καζαντζίδης, η επιτομή του λαϊκού τραγουδιστή, έφτασε στο σημείο που έφτασε επειδή με το χάρισμα της σπάνιας φωνής του, μπορούσε να αγγίξει βαθιά μέσα στην ψυχή του απλού κόσμου που ακούγοντάς τον, ταυτιζόταν μαζί του (κάτι που εξακολουθεί να συμβαίνει, 23 χρόνια από τον θάνατό του).
Αυτό είναι το μυστικό της επιτυχίας της ταινίας: βλέποντάς την, χορταίνεις τραγούδια Καζαντζίδη και μάλιστα στην ολοκληρωμένη τους μορφή. Τα τραγουδάς ενώ τα ακούς, άρα η ταινία σε κρατά. Κατά τα άλλα, πολύ σωστά, η ταινία υποστηρίζει ότι ο Καζαντζίδης, που υποδύεται με σεβασμό ο Χρήστος Μάστορας, ως άνθρωπος, δεν ήταν πάντα αρεστός. Ούτε στον χώρο του, ως δημόσιο πρόσωπο, ούτε και ως ιδιώτης.
Τα τραγούδια του όμως ήταν. Ο κόσμος τα λάτρευε. Οπότε αυτά αποτελούν τον άξονα γύρω από τον οποίο ο Τσεμπερόπουλος και η Μπέη χτίζουν τον ιδιόρρυθμο (και πέρα για πέρα κινηματογραφικό) χαρακτήρα επιλέγοντας κομβικές στιγμές από την θυελλώδη, θορυβώδη ζωή του.
Αρκετά περιστατικά φτιάχνουν ένα πυκνό σύνολο: από την δολοφονία του πατέρα του μπροστά στα μάτια του από παραστρατικούς αντικομμουνιστές στις Σέρρες, ως την περίοδο των seventies όταν ο Καζαντζίδης μη μπορώντας να αντέξει άλλο τη νύχτα, αποφάσισε να αποτραβηχτεί σαν ερημίτης ψαράς. Αυτό είναι το δραματουργικό παρόν της ταινίας (τον ανακαλύπτει ένας δημοσιογράφος – ο Δημήτρης Καπουράνης στον ρόλο του Γιώργου Λιάνη που δεν ονομάζεται).
Το ντουέτο Τσεμπερόπουλος – Μπέη φρόντισε επίσης να προβάλλει την αχίλλειο πτέρνα του Καζαντζίδη, το γυναικείο φύλλο. Εξαρτημένος από την μητέρα του (Αγορίτσα Οικονόμου) αλλά εντελώς αδύναμος στις σχέσεις του, είτε με την Καίτη Γκρέυ (Κλέλια Ρένεση), είτε με την Μαρινέλλα (Ασημένια Βουλιώτη). Επιφυλακτικός, ανταγωνιστικός και αρκετά συχνά, πέρα για πέρα ανάγωγος (το ότι υπήρξε και βίαιος, η ταινία αποφεύγει να το δείξει).
Συνεπώς που καταλήγουμε; Στο εξής: οι φαν του τραγουδιστή στους οποίους το «Υπάρχω» κυρίως απευθύνεται θα το ευχαριστηθούν και με το παραπάνω γιατί κατά μία έννοια, τα τραγούδια στην ταινία δια στόματος ενός καλά μελετημένου Μάστορα, είναι το βαρόμετρο της ιστορίας. Και οι μη φαν του τραγουδιστή, θα δουν να «ξαναζωντανεύει» μια προσωπικότητα του λαϊκού τραγουδιού που έχει συνδεθεί άρρηκτα με την πολιτισμική ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Βαθμολογία: 3 ½
ΑΘΗΝΑ: CINOBO ΟΠΕΡΑ – ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ – ΝΙΡΒΑΝΑ – ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – ΑΕΛΛΩ – ΕΛΙΖΕ – ΝΑΝΑ – ΣΠΟΡΤΙΓΚ – ΑΝΟΙΞΗ ART CINEMA – ΦΟΙΒΟΣ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: VILLAGE – OPTIONS κ.α.
——————————————-
Μουφάσα ο Βασιλιάς των Λιονταριών (Mufasa: The Lion King)
Η τεχνολογία θριαμβεύει στην αφρικανική ζούγκλα
Μουφάσα: Ο Βασιλιάς των Λιονταριών
Παραγωγή: HΠΑ, 2024
Σκηνοθεσία: Μπάρι Τζένκινς
Οσο κοινότοπο και αν ακουστεί, το θαύμα της σύγχρονης τεχνολογίας, πραγματικά «βγάζει μάτι» στο «Μουφάσα ο Βασιλιάς των Λιονταριών», όπου όλα όσα βλέπουμε είναι πέρα για πέρα ρέπλικες πραγματικών φυσικών χώρων και αληθινών ζώων. Το εικονικό τοπίο που σε μεγάλο βαθμό βασίζεται στην αληθινή, πρωτόγονη φύση (όπου η ιστορία τοποθετείται) αλλά και οι κάτοικοί της, τα άγρια ζώα είναι το αποτέλεσμα live action τεχνικών και τα ψηφιακών φωτορεαλιστικών γραφιστικών που έχουν εναρμονιστεί με αξιοθαύμαστο τρόπο.
Ομως το αποτέλεσμα αυτής της πολύχρονης, επίπονης και δημιουργικής επεξεργασίας (ο σκηνοθέτης Μπάρι Τζένκινς και οι συνεργάτες του άρχισαν να εργάζονται πάνω σε αυτην την ταινία το 2020) δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσει από μόνο τους αν ο «Μουφάσα» δεν είχε τα γερά σεναριακά θεμέλια που έχει. Η ταινία ακολουθεί με ευλάβεια την ασυναγώνιστη συνταγή της επιτυχίας που εδώ και 30 χρόνια έχει χαράξει ο «Βασιλιάς των λιονταριών», μια από τις πιο επιτυχημένες ταινίες κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών (η οποία στην συνέχεια έγινε ένα από τα πιο επιτυχημένα θεατρικά μιούζικαλ όλων των εποχών και το 2019 ξαναπέρασε στο σινεμά, με τρόπο παρόμοιο με της νέας ταινίας που βλέπουμε σήμερα).
Παρακολουθώντας τη γεμάτη απρόοπτα βίαιη ενηλικίωση δύο νεαρών ορφανών λιονταριών, του Μουφάσα (φωνές Ααρον Πιέρ/ Βασίλη Δημακόπουλου) και του Τάκα (Κέλβιν Χάρισον Τζούνιορ/ Παναγιώτης Αποστολόπουλος), που καταδιώκονται από μια αγέλη άγριων λευκών λιονταριών με ηγέτη τον Κίρο (Μαντς Μίκελσεν/ Ανδρέας Ευαγγελάτος), νιώθεις ότι ταξιδεύεις κι εσύ μαζί τους στην καρδιά της επικίνδυνης ομορφιάς της αφρικανικής φύσης • ένα οδοιπορικό που σε ορισμένες μπορεί να κόψει την ανάσα, όχι μόνο στα παιδιά αλλά και στους ενήλικες.
Βαθμολογία: 3
Προβάλλεται σε περισσότερες από 170 αίθουσες της Ελλάδας
——————————————-
Ο σπόρος της Ιερής Συκιάς (Dane-ye anjir-e ma’abed)
Αντιμέτωπες με την πατριαρχία στο σκοτάδι του Ιράν
Παραγωγή: Ιράν, 2024
Σκηνοθεσία: Μοχάμαντ Ρασούλοφ
Ηθοποιοί: Μισάχ Ζαρέγκ, Σεταρέχ Mαλεκί, Mάχσα Ρoσταμί, Σοφέιλα Γκολεταν
Στην τελευταία μέχρι σήμερα ταινία του, ο σημαντικός Ιρανός σκηνοθέτης Μοχάμαντ Ρασούλοφ («Ένας ακέραιος άνθρωπος», «Δεν υπάρχει κακό») που όπως ο συμπατριώτης του Τζαφάρ Παναχί (και άλλοι) έχει ταλαιπωρηθεί αφάνταστα από το καθεστώς της πατρίδας του, συνδυάζει το στοιχείο του θρίλερ με το κοινωνικό σχόλιο προκειμένου να μιλήσει για την αναβράζουσα ανάγκη για γυναικεία ανεξαρτησία σε μια χώρα που όπως γνωρίζουμε μαστίζεται ακόμα από την «τυφλή» πατριαρχική κυριαρχία.
Εκπρόσωπός της εδώ, ένας άνθρωπος του νόμου (Μισάχ Ζαρέγκ) που νιώθει πιασμένος στην φάκα της συζύγου (Σεταρέχ Mαλεκί) και των δύο θυγατέρων του (Mάχσα Ρoσταμί, Σοφέιλα Γκολετανί). Όλα ξεκινούν από την απώλεια του πιστολιού του, για την οποία υποψιάζεται τόσο την γυναίκα όσο και τις κόρες του. Ετσι, ο Ρασούλοφ δημιουργεί τρομερές εντάσεις μέσα στο πλαίσιο καθημερινότητας της οικογένειας, ενώ με την αφήγησή του κάνει τον θεατή μάρτυρα των «πρωτόγονων» συνθηκών που επικρατούν στο σύστημα της δικαστικής εξουσίας στο Ιράν.
Ωστόσο, νιώθεις μια αμηχανία στον σκηνοθετικό χειρισμό της σχέσης του πατέρα με τις γυναίκες της ζωής του. Πρώτον, οι γυναίκες δεν δείχνουν ιδιαίτερα καταπιεσμένες και είναι αποφασισμένες να κάνουν ότι θέλουν, ακριβώς όπως το θέλουν και δεύτερον οι πράξεις τους δεν είναι δα και τόσο ακραίες προκειμένου να μετατρέψουν τον πατέρα σε κάτι αντίστοιχο με τον κεντρικό χαρακτήρα του Τζακ Νίκολσον στην «Λάμψη» ο οποίος κατέληξε να κυνηγά την γυναίκα και το παιδί του για να τους σκοτώσει με τσεκούρι. Αν παραβλέψουμε αυτά τα δύο στοιχεία, η δυναμική της ταινίας είναι αδιαμφισβήτητη.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ: ΑΣΤΥ
——————————————-
Αξιαγάπητη (Elskling)
Μόνη, αβοήθητη, στην αναζήτηση της αγάπης
Παραγωγή: Νορβηγία, 2024
Σκηνοθεσία: Λίλια Ινγκολφσντότιρ
Ηθοποιοί: Χέλγκα Γκούρεν, Ελιζάμπεθ Σαντ κ.α.
Μάνα τεσσάρων παιδιών από δύο γάμους, η Μαρία, κεντρική ηρωίδα της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας της Νορβηγίδας Λίλια Ινγκολφσντότιρ, το μόνο που θέλει είναι να είναι αξιαγάπητη. Αλλά δεν μπορεί. αντιθέτως. Κάθε τι που κάνει, από την πιο μικρή μέχρι την πιο μεγάλη κίνησή της, προκαλεί στους πάντες δυσαρέσκεια. Τα δυο παιδιά της από προηγούμενο γάμο που βρίσκονται στο στάδιο της προεφηβείας, δεν της απευθύνουν καν τον λόγο, ο δεύτερος σύζυγός της δεν μπορεί να πει κουβέντα χωρίς πρώτα να την περάσει από εκατό φίλτρα.
Όμως η Μαρία δεν παύει να ενδιαφέρεται για το καλό όλων, παρότι χωρίς να το καταλαβαίνει δεν τους επιτρέπει να αναπνεύσουν. Και ενώ εκείνη θέλει την προστασία, βρίσκεται διαρκώς στην επίθεση σε μια κατάσταση που δείχνει απελπιστικά αφόρητη για όλους. Η Μαρία είναι «προϊόν» της ιδίας της Ινγκολφσντότιρ. Η σκηνοθέτις χρειάστηκε πολλά χρόνια για να περάσει πρώτα στο χαρτί και εν συνεχεία στην θαυμάσια αυτή ταινία τα προσωπικά της βιώματα.
Με την ειλικρίνεια πιστό σύμμαχό της, χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς να ωραιοποιεί καμία κατάσταση και με μια ανάγκη έρευνας που είναι αντίστοιχη με εκείνη που με τις δικές του ταινίες έκανε ο Ινγκμαρ Μπέργκμαν, η σκηνοθέτις ανοίγει διάπλατα την πόρτα που θα μας οδηγήσει βαθιά μέσα στο εσωτερικό αυτής της ταλαιπωρημένης, όμορφης γυναίκας για να μας ζητήσει να την καταλάβουμε. Να την κατανοήσουμε.
Βαθμολογία: 3 ½
ΑΘΗΝΑ: ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΓΑΛΑΞΙΑΣ – ΑΘΗΝΑ – ΔΙΑΝΑ – ΣΠΟΡΤΙΝΓΚ ΘΕΣ/ΚΗ: ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ
——————————————-
Ωρολογιακός μηχανισμός (Unrueh)
Αναρχισμός στην χώρα της απόλυτης ηρεμίας
Παραγωγή: Ελβετία, 2022
Σκηνοθεσία: Σιρίλ Σομπλάν
Ηθοποιοί: Κλάρα Γκοστίνσκι, Αλεξέι Εβστράτοφ κ.α.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, στην Ζυρίχη της Ελβετίας, παρακολουθούμε το πως το κίνημα του αναρχισμού, σιγά- σιγά και πολύ… ήσυχα, εισέβαλε στην εκεί κοινωνία, την ώρα που η υπόλοιπη Ευρώπη έβραζε (ο πρωτότυπος τίτλος σημαίνει «Αναταραχή»).
Βασικός χώρος δραματουργίας, ένα εργοστάσιο κατασκευής ρολογιών και βαρόμετρο της ιστορίας μια νεαρή εργαζόμενη η Ζοζεφίν (Κλάρα Γκοστίνσκι) που όπως και άλλοι γύρω της, «βλέπει» (ή νιώθει) την επανάσταση να έρχεται.
Ο Ελβετός σκηνοθέτης Σιρίλ Σομπλάν δίνει έμφαση στην ίδια την λεπτεπίλεπτη δουλειά των εργαζομένων • μάλιστα όταν σε μια σκηνή η Ζοζεφίν εξηγεί ποια είναι η δουλειά της και τι ακριβώς κάνει, ο μονόλογος της είναι τόσο μεγάλος με τεχνικές λεπτομέρειες που σου έρχεται να γελάσεις.
Η κάμερα γίνεται ένα με τα μικροσκόπια με τα οποία οι εργαζόμενοι συνθέτουν τους ωρολογιακούς μηχανισμούς υπό αυστηρή, υπογείως καταπιεστική εποπτεία για τον έλεγχο του χρόνου του κάθε εργαζομένου.
Επίσης, η ταινία είναι εν μέρει εμπνευσμένη από πραγματικά περιστατικά, καθώς ένας από τους χαρακτήρες της, με τον οποίο η Ζοζεφίν έρχεται σε επαφή, είναι ο Πιότρ Κροπότκιν (Αλεξέι Εβστράτοφ), εμβληματική επαναστατική προσωπικότητα στη Ρωσία του 19ου αιώνα, ο οποίος έγινε αναρχικός στην Ελβετία.
Ο «Ωρολογιακός μηχανισμός» κινείται με εξαιρετικά αργούς, ήρεμους ρυθμούς (όπως περιμένεις ότι θα συμβαίνει σε μια χώρα σαν την Ελβετία) αλλά αυτό ακριβώς είναι που συνδράμει στην γοητευτική όψη του, με κάδρα πλημμυρισμένα από ατμόσφαιρα χάρη στην «παλιακή» φωτογραφία του Σιλβάν Ιλμάν που τονίζει ακόμα περισσότερο την εποχή στην οποία η ιστορία εκτυλίσσεται.
Βαθμολογία: 3
ΑΘΗΝΑ: NEWMAN
——————————————-
Τα τελευταία Χριστούγεννα στο πατρικό μας (Christmas Eve in Miller’s Point)
Home movie με Αη Βασίλη
Παραγωγή: ΗΠΑ, 2024
Σκηνοθεσία: Τάιλερ Ταορμίνα
Ηθοποιοί: Φραντσέσκα Σκορσέζε, Σόγιερ Σπίλμπεργκ κ.α.
Ανεξάρτητης παραγωγής ταινία που πολύ πιθανό έχει αρκετά βιωματικά στοιχεία του σκηνοθέτη Τάιλερ Ταορμίνα, στην οποία παρακολουθούμε τα δρώμενα ανάμεσα στα μέλη μιας πολυπληθούς οικογένειας στα τελευταία ίσως Χριστούγεννα που πρόκειται να περάσουν μαζί γιατί οι καιροί αλλάζουν και τα παιδιά μεγαλώνουν.
Γυρισμένη με ρεαλισμό, η κάπως «κλειστοφοβική» αυτή ταινία (το σπίτι δείχνει κάπως μικρό για τόσους πολλούς ανθρώπους) δεν έχει σχέση με την φόρμα των κλασικών (και παλαιομοδίτικων πια) σύγχρονων Χριστουγεννιάτικων παραμυθιών • αντιθέτως τα περιστατικά που περιγράφονται διαθέτουν μια αμεσότητα και μια ζωντάνια που της δίνουν την όψη επαγγελματικά φτιαγμένου home movie.
Ο Ταορμίνα φτιάχνει χαρακτήρες και το φυσικό παίξιμο των ηθοποιών συμβάλλει στην δημιουργία ενός συνόλου που χωρίς ποτέ να μαγνητίζει σε κρατά σε εγρήγορση – πάντα στο πλαίσιο μιας …χριστουγεννιάτικης ταινίας. Να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους ηθοποιούς συμμετέχουν οι Φραντσέσκα Σκορσέζε και Σόγιερ Σπίλμπεργκ, τέκνα των σκηνοθετών όπως ο Μάρτιν Σκορσέζε και ο Στίβεν Σπίλμπεργκ (που για κάποιο λόγο φαίνεται να είναι και το διαφημιστικό «πάτημα» της ταινίας).
Βαθμολογία: 2 ½
ΑΘΗΝΑ: CINOBO ΟΠΕΡΑ – CINOBO ΠΑΤΗΣΙΩΝ – ΓΑΛΑΞΙΑΣ – ΣΙΝΕ ΒΑΡΚΙΖΑ
——————————————-
Προβάλλεται τέλος και το ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου «142 χρόνια – Ένα δικαστικό θρίλερ» (Ελλάδα, 2024), το οποίο αναδεικνύει ανατριχιαστικές αλήθειες σχετικές με τις καταδίκες στην Ελλάδα προσφύγων οι οποίοι κατηγορήθηκαν (αδίκως) ως διακινητές. Ένας διασώστης, ο Ιάσονας Αποστολόπουλος συμμετέχει σε έναν μαρτρικό αγώνα σωτηρίας τριών προσφύγων που ενώ ισχυρίζονται ότι είναι αθώοι έχουν καταδικαστεί σε… 142 χρόνια φυλάκισης ο ενας και σε 50 οι άλλοι δύο (ούτε στραγάλια να ήταν οι ποινές των χρόνων φυλάκισης…) Τηλεοπτικής λογικής δουλειά μεν που όμως φέρνει τολμηρά τον θεατή αντιμέτωπο με τον παραλογισμό του «συστήματος», του οποίου οι συνέπειες πολλές φορές είναι κάτι παραπάνω τραγικές, ακόμα και για ανθρώπους που δεν έχουν κάνει τίποτα παραπάνω από το να κυριολεκτικά …σώσουν ζωές!
Βαθμολογία: 2
ΑΘΗΝΑ: ΣΤΟΥΝΤΙΟ
