Οι δυνατότητες αξιοποίησης των ανοιχτών δεδομένων (open data) προς όφελος της κοινωνίας βρέθηκαν στο επίκεντρο ημερίδας που διοργάνωσε την περασμένη Πέμπτη η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μέσω της Αντιπεριφέρειας Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Η εκδήλωση, μάλιστα, τέθηκε υπό την αιγίδα του υπουργείου Εσωτερικών (τομέας Μακεδονίας και Θράκης).

Πώς μπορούν, όμως, στην πράξη να αξιοποιηθούν τα Ανοιχτά Δεδομένα προς όφελος της κοινωνίας; Όπως επισημαίνει στο CityHub ο Αντιπεριφερειάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Νίκος Τζόλλας, τα ανοιχτά δεδομένα μπορούν να αξιοποιηθούν σε πολλούς τομείς, προσφέροντας σημαντικά οφέλη στην κοινωνία. «Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα έρχεται από τον χώρο των δημόσιων μεταφορών. Η διάθεση δεδομένων από τον οργανισμό μεταφορών του Λονδίνου (Transport for London – TfL), επιτρέποντας την ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες για δρομολόγια, κυκλοφοριακές συνθήκες και έργα υποδομών, είχε σαν αποτέλεσμα αφενός τη βελτίωση της διαχείρισης κυκλοφορίας και τη μείωση του χρόνου μετακινήσεων και αφετέρου τη δημιουργία περισσότερων από 700 εφαρμογών, και 6.000 θέσεων εργασίας στον τομέα της τεχνολογίας».

Αντιπεριφερειάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Νίκος Τζόλλας

Αντιπεριφερειάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Νίκος Τζόλλας

Αντίστοιχα, όπως υπογραμμίζει, στον χώρο της υγείας, το Johns Hopkins University, συνδύασε δεδομένα από πηγές σε όλο τον κόσμο, δημιουργώντας τον Χάρτη COVID-19. «Πρόκειται για έναν εύχρηστο και διαδραστικό χάρτη που βοήθησε τους επιστήμονες να κατανοήσουν τα μοτίβα της πανδημίας, τις κυβερνήσεις να αποφασίσουν πού να κατευθύνουν τους πόρους τους και τον κόσμο να ενημερώνεται και να λαμβάνει προφυλάξεις. Γίνεται λοιπόν σαφές ότι, τα ανοιχτά δεδομένα μπορούν να στηρίξουν την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, παρέχοντας τη βάση για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν τη διαφάνεια στη δημόσια διοίκηση, και προσφέρουν αξιόπιστα εργαλεία λήψης αποφάσεων, βελτιώνοντας την καθημερινή ζωή των πολιτών και ενισχύοντας την εμπιστοσύνη προς τις κυβερνήσεις».

Έτσι, λοιπόν, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στοχεύει στην αξιοποίηση και διάθεση των open data προς όφελος των πολιτών, αναγνωρίζοντας τη σημασία τους στη βελτίωση της διαφάνειας, την ενίσχυση της λογοδοσίας και την ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των πολιτών στη δημόσια διοίκηση. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ Τζόλλα, λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη δημοσίευση των νέων κατηγοριών δεδομένων υψηλής αξίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της Οδηγίας για τα Ανοιχτά Δεδομένα, θέτει ως απώτερο σκοπό τη διάθεση δεδομένων υψηλής αξίας, σε τομείς όπως η υγεία, η κινητικότητα και το περιβάλλον.

Είναι ενδεικτικό πως βάσει της Ευρωπαϊκής Πύλης Δεδομένων, η συνολική αξία της αγοράς ανοιχτών δεδομένων στην Ευρώπη προβλέπεται να φτάσει τα 334 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2025, ενώ ο τομέας αυτός θα δημιουργήσει σχεδόν 2 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας.

«Η Περιφέρεια τα τελευταία χρόνια έχει έμπρακτα αναδείξει ως προτεραιότητά της την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα στην Κεντρική Μακεδονία. Με τη δημιουργία ενός κατάλληλου πλαισίου διάθεσης ανοικτών δεδομένων από δημόσιους και θεσμικούς φορείς, έχει ως στόχο να προσφέρει σε startups και επιχειρήσεις όλα εκείνα τα εργαλεία που θα τους επιτρέψουν να δημιουργήσουν νέες υπηρεσίες και προϊόντα», σημειώνει ο αντιπεριφερειάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Στα επόμενα σχέδια, δε, της Περιφέρειας βρίσκεται η ανάπτυξη μιας πλατφόρμας ανοιχτών δεδομένων υψηλής αξίας που θα συγκεντρώνει και θα διαθέτει δεδομένα για το περιβάλλον, τις μεταφορές και τη δημόσια υγεία. Επιπλέον, σχεδιάζονται εκπαιδευτικά προγράμματα που θα βοηθήσουν πολίτες και επιχειρήσεις να κατανοήσουν τη σημασία και τις δυνατότητες των ανοιχτών δεδομένων προκειμένου να τα αξιοποιήσουν αποτελεσματικά.

Σημαντική προτεραιότητα, πάντως, αποτελεί και η σύναψη συνεργασιών με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ερευνητικά κέντρα και startups για την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών. «Τέλος, θα δοθεί έμφαση στη συμμόρφωση με το ρυθμιστικό πλαίσιο και την προστασία της ιδιωτικότητας, διασφαλίζοντας ότι τα δεδομένα αξιοποιούνται με ασφάλεια και σεβασμό προς τους πολίτες», καταλήγει ο κ Τζόλλας.

Από την πλευρά του ο καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Πληροφορικής ΑΠΘ και πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Ανοικτών Τεχνολογιών, Ιωάννης Σταμέλος, τονίζει πως η μεγάλη αξία των Ανοικτών Δεδομένων έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως εδώ και περίπου 15 χρόνια. «Η ραγδαία εξάπλωση του διαδικτύου, σε συνδυασμό με τους υπολογιστές και τους αισθητήρες που παράγουν, συλλέγουν και προσφέρουν δεδομένα, έχει δημιουργήσει τεράστιους όγκους από δεδομένα κάθε μορφής. Παράλληλα έχουν αναπτυχθεί εξαιρετικά εργαλεία για την ανάλυση των δεδομένων, και την παραγωγή συνθετικών πληροφοριών από αυτά. Παραδείγματα είναι τα δεδομένα οικονομικής, δημογραφικής και επιχειρηματικής φύσης, και δεδομένα κινητικότητας ή περιβαλλοντικού χαρακτήρα. Όταν τα δεδομένα αυτά είναι ανοικτά, δηλαδή ελεύθερα διαθέσιμα σε πολίτες και σε επιχειρήσεις, επιτυγχάνονται σπουδαία αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα η διαφάνεια στον δημόσιο τομέα, ή η δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων που προσφέρουν υπηρεσίες πληροφοριών βασιζόμενες στα δεδομένα αυτά».

Το δημόσιο, επομένως, προσθέτει ο κ Σταμέλος, μπορεί να επιτύχει την αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών και την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και ο ιδιωτικός τομέας να δημιουργήσει υπεραξία και νέες θέσεις εργασίας. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται γρήγορα προς την κατεύθυνση μιας “οικονομίας των δεδομένων”, προχωρώντας σε ρυθμιστικές κινήσεις και οδηγίες προς τα κράτη – μέλη, και δημιουργώντας υποδομές, όπως η ιστοσελίδα data.europa.eu για την προσφορά δεδομένων “υψηλής αξίας”. Η χώρα μας έχει μια ευκαιρία να συμμετάσχει σε αυτή την κοσμογονία δημιουργώντας και υποστηρίζοντας οικοσυστήματα και κοινότητες που θα αξιοποιήσουν αποτελεσματικά τα δεδομένα που παράγονται στην ελληνική
Επικράτεια».