Έργα και ημέρες του Γιάννη Σακαρίδη στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας

Ήταν Απρίλιος του 2020, τις πρώτες ημέρες της πανδημίας μέσα σε έναν γενικό συναγερμό που είχε αναστείλει κάθε κανονικότητα, όταν ανακοινώθηκε η επιλογή του Γιάννη Σακαρίδη ως επικεφαλής της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.

Η επιλογή Σακαρίδη είχε γίνει δεκτή τότε ως θετική εξέλιξη σε ένα δυστοπικό περιβάλλον και με τη σύμφωνη γνώμη του τότε Δημάρχου Δράμας Χριστόδουλου Μαμσάκου, του Προέδρου του Φεστιβάλ Γιώργου Δεμερτζή και της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη.

Ο έμπειρος σκηνοθέτης και μοντέρ, με αξιόλογη πορεία στην ελληνική κινηματογραφία και καριέρα στο εξωτερικό, θα διαδεχόταν τον πρόωρα χαμένο καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ, Αντώνη Παπαδόπουλο, «ψυχή» της διοργάνωσης επί πολλά έτη. Ταυτόχρονα έπρεπε να φρεσκάρει το φεστιβαλικό προφίλ της Δράμας εν μέσω υγειονομικής κρίσης.

Συγκρουσιακό τοπίο

Περίπου πέντε χρόνια μετά, ο Γιάννης Σακαρίδης παύεται από το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας καθώς η θητεία του ολοκληρώνεται στις 31 Δεκεμβρίου 2024 και η νέα Δημοτική Αρχή δεν προτίθεται να την ανανεώσει. Η απόλυση του νυν καλλιτεχνικού διευθυντή προκάλεσε θόρυβο και αναστάτωση, τη δεύτερη (ή την τρίτη, αν υπολογίσει κανείς και τη σύσταση του νέου φορέα για την οπτικοακουστική παραγωγή ΕΚΚΟΜΕΔ που δημιούργησε αναταραχή στους επαγγελματίες του σινεμά) μέσα στο 2025 για την κινηματογραφική κοινότητα, μετά το περίφημο φιάσκο της υποβολής ελληνικής ταινίας στα Οσκαρ.

Έτσι ο νυν καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Δράμας φεύγει μέσω της συγκρουσιακής οδού με τη νέα Δημοτική Αρχή, η οποία αποτελεί τη διοίκηση του φεστιβάλ σύμφωνα με το νομικό καθεστώς που το διέπει. Το γεγονός γνωστοποιήθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου, μετά από ανοιχτή επιστολή του Γιάννη Σακαρίδη στην οποία έριχνε ευθέως βολές στον δήμο Δράμας για ομοφοβικές πρακτικές. Συγκεκριμένα έκανε λόγο για «δριμεία κριτική από τη νέα διοίκηση του Φεστιβάλ για το ύφος και την κατεύθυνση που έλαβε το πρόγραμμα ταινιών επί της δικής μου καλλιτεχνικής διεύθυνσης, επικριτική και ενάντια στις αρχές της προόδου, της συμπερίληψης και του σεβασμού της διαφορετικότητας που υπηρετεί ο σύγχρονος κινηματογράφος».

Ακολούθησαν δύο ανακοινώσεις εκ μέρους της διοίκησης του Φεστιβάλ. Στην πρώτη επιστολή γίνεται λόγος για την επιλογή του επόμενου Καλλιτεχνικού Διευθυντή μέσω ανοιχτής διαγωνιστικής διαδικασίας με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης πρόσβασης για όλους τους υποψήφιους, και στη δεύτερη, η οποία απευθύνεται προς την κινηματογραφική κοινότητα, δηλώνεται ότι το Φεστιβάλ παραμένει πιστό στις αρχές της ελευθερίας έκφρασης, της συμπερίληψης και του σεβασμού στη διαφορετικότητα και ότι δεν υπάρχει, ούτε υπήρξε ποτέ, καμία πρόταση να καταργηθεί βραβείο ή θεματική ενότητα, εκ μέρους της διοίκησης του Φεστιβάλ.

Την παύση του Γιάννη Σακαρίδη από τα καθήκοντά του πλαισίωσαν οι αποχωρήσεις των Γιώργου Ζώη και Θανάση Νεοφώτιστου από τις θέσεις τους ως επικεφαλής των τμημάτων του Διεθνούς Διαγωνιστικού και του Διεθνούς Σπουδαστικού.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΑΚΑΡΙΔΗΣ DISFF

Γιατί όμως είναι σημαντική η αποχώρηση Σακαρίδη και τι έχει προσφέρει ο ίδιος στην ανάδειξη της μικρού μήκους ταινίας στη θητεία του; Ο ίδιος έδωσε λεπτομερέστατη περιγραφή του παρασκηνίου της ρήξης του με τον Δήμο Δράμας σε συνέντευξη που παραχώρησε στο flix.gr. Εμείς επιχειρούμε μια αναδρομή στα πεπραγμένα του με την παρατήρηση ότι οι πολιτιστικοί θεσμοί της χώρας πρέπει να προστατεύονται από κάθε είδους αναταραχή που θίγει το κύρος τους.

Ποιος είναι ο Γιάννης Σακαρίδης και τι έργο αφήνει στη Δράμα

Είναι αξιοσημείωτο πώς σε συνέντευξη του στο ΒΗΜΑ και στον Γιάννη Ζουμπουλάκη το φθινόπωρο του 2023, ο Γιάννης Σακαρίδης ορίζει το όραμα του Φεστιβάλ. «Σήμερα, το φεστιβάλ όχι μόνο είναι ανοιχτό σε όλους, αλλά νιώθει την ανάγκη να απευθυνθεί και να επικοινωνήσει με όλους. Χωρίς γεωγραφικούς, φυλετικούς, σεξουαλικούς και ηλικιακούς περιορισμούς. Χωρίς διακρίσεις. Το σινεμά του DSFF φτιάχνεται από όλους, μιλάει για όλους, κρίνεται από όλους και απευθύνεται σε όλους. Οι ταινίες είναι μια ακόμα δικαιολογία για να καταλάβουμε αλλήλους και να έρθουμε λίγο πιο κοντά.», λέει χαρακτηριστικά o νυν καλλιτεχνικός διευθυντής.

Σκηνοθέτης και μοντέρ που μετράει πολυετή δράση στα κινηματογραφικά πράγματα και με συνολική θητεία 18 χρόνων στο Λονδίνο, ο Σακαρίδης έφτιαξε δύο μεγάλους μήκους ταινίες στην Ελλάδα, την ταινία «Wild Duck» (2013), ένα κοινωνικό δράμα με… άρωμα τηλεφωνικών υποκλοπών και την «Πλατεία Αμερικής» το 2016 (γνωστή και ως «Amerika Square») με φόντο την προσφυγική κρίση και το ρατσιστικό παραλήρημα της περιόδου στο απόγειο της ελληνικής οικονομικής κρίσης. Και οι δύο ταινίες αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα καλλιτέχνη που επιδεικνύει ευαισθησία απέναντι σε κοινωνικά ζητήματα.

Η Δράμα και το Φεστιβάλ της διαδραμάτισαν κομβικό ρόλο στην καριέρα του, καθώς καθόρισαν τα πρώτα βήματά του στη σκηνοθεσία με τις μικρού μήκους ταινίες «Μαυσωλείο» (1998) και «Αλήθεια» (2006, Ειδικό βραβείο Μυθοπλασίας, Τιμητική Διάκριση Μουσικής). Μερικά χρόνια αργότερα, το 2014-15 και το 2017-18, ο Γιάννης Σακαρίδης συμμετείχε στην κριτική και προκριματική επιτροπή του Εθνικού Διαγωνιστικού Προγράμματος της Δράμας.

Από την τελετή λήξης του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας 2024 με μότο: «Ολα είναι Δράμα».

Επί των ημερών του το Φεστιβάλ της Δράμας πέρασε όντως σε μια νέα εποχή: επανασυνδέθηκε με σημαντικούς δημιουργούς που είχαν σταματήσει να το προτιμούν ως σταθμό για τις ταινίες τους, «νοικοκυρεύτηκε» στα τμήματά του δείχνοντας το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα των ταινιών μικρού μήκους σε Ελλάδα και εξωτερικό, οργανώθηκε με βάση την εμπειρία κινηματογραφιστών που τοποθετήθηκαν σε οργανωτικές και προκριματικές επιτροπές, έλαβε πιστοποίηση (Oscar® qualified) για τις υποψηφιότητες των ταινιών μικρού μήκους στα Οσκαρ (οι ταινίες που παίρνουν τον Χρυσό Διόνυσο στο Εθνικό Διαγωνιστικό και στο Διεθνές πρόγραμμα παίρνουν το διαβατήριο για τη λίστα των Oscar qualified ταινιών), κατοχύρωσε τη διεθνή του απήχηση και την εξωστρέφειά του, ακολούθησε την αρχή της συμπερίληψης με τη θεσμοθέτηση των Queer Awards στο επίσημο πρόγραμμμά του, έφτιαξε ένα πλήρως λειτουργικό site με πλατφόρμες θέασης των ταινιών προσβάσιμες σε όλους, βάζοντας με αυτό τον τρόπο το φεστιβάλ σε κάθε σπίτι σε όλη την Ελλάδα σε μια εποχή που η σχέση μας με το σινεμά επαναπροσδιορίζεται διαρκώς.

Και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό: το Φεστιβάλ Δράμας έχει κατοχυρώσει Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης τριετούς διάρκειας (2022-2025) με τη συμμετοχή της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, του Δήμου Δράμας και του Υπουργείου Πολιτισμού (μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης) για τη χρηματοδότηση του Φεστιβάλ.

Παρακολουθώντας το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας τον περασμένο Σεπτέμβριο, είδαμε από κοντά μια διοργάνωση γεμάτη νεανικό παλμό και ουσιαστική ματιά στο «νέο αίμα» του ελληνικού σινεμά αλλά και οξύτατη πολιτική κριτική στο μεγάλο φινάλε της τελετής λήξης με την απονομή των βραβείων. Αυτή η κατεύθυνση του Φεστιβάλ, απελευθερωμένη από οποιαδήποτε λογοκρισία και παρέμβαση, πρέπει να διατηρηθεί.