Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ λειτούργησαν ως το κέντρο διοίκησης που σχεδίασε την πτώση του πρώην προέδρου της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ, και την εκδίωξη του Ιράν από τη χώρα.

Σύμφωνα με τον Guardian, ισχυρίστηκε επίσης ότι οι ιρανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν στείλει προειδοποιήσεις στην κυβέρνηση Άσαντ για πιθανή επίθεση επί τρεις μήνες και προέβλεψε ότι η συριακή νεολαία θα ανακαταλάβει τελικά τη χώρα, παρατηρήσεις που δεν είναι πιθανό να διευκολύνουν το Ιράν να οικοδομήσει ισχυρές σχέσεις με τους νέους ηγέτες στη Δαμασκό.

Κάνοντας τα πρώτα του σχόλια μετά την κατάρρευση ενός βασικού πυλώνα του «άξονα αντίστασης» του Ιράν, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε σε συγκέντρωση στην Τεχεράνη: «Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτό που συνέβη στη Συρία είναι προϊόν ενός κοινού αμερικανικού και σιωνιστικού σχεδίου.

Ναι, μια γειτονική κυβέρνηση στη Συρία παίζει έναν προφανή ρόλο στο θέμα αυτό και εξακολουθεί να παίζει – όλοι το βλέπουν αυτό – αλλά ο κύριος συνωμότης, ο εγκέφαλος και το κέντρο διοίκησης βρίσκονται στην Αμερική και το σιωνιστικό καθεστώς. Έχουμε αποδείξεις. Αυτά τα στοιχεία δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για αμφιβολίες».

Η αναφορά του σε μια γειτονική κυβέρνηση φαίνεται να αφορά την Τουρκία, η οποία διαδραμάτισε βασικό ρόλο στην υποστήριξη των δυνάμεων της αντιπολίτευσης που εξαπλώθηκαν από την Ιντλίμπ σε μια καλά σχεδιασμένη στρατιωτική επιχείρηση που ήταν πολύ πιο επιτυχής από ό,τι είχαν προβλέψει.

Αλλά ο Χαμενεΐ επέμεινε: «Ας γνωρίζουν όλοι ότι αυτή η κατάσταση δεν θα παραμείνει ως έχει. Το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι στη Δαμασκό γιορτάζουν, χορεύουν και παραβιάζουν τα σπίτια άλλων, ενώ το σιωνιστικό καθεστώς βομβαρδίζει τη Συρία, εισέρχεται στο έδαφός της με τανκς και πυροβολικό, είναι απαράδεκτο. Η συριακή νεολαία θα σταθεί αναμφίβολα αποφασισμένη και θα ξεπεράσει αυτή την κατάσταση».

Οι ανησυχίες για την επόμενη ημέρα

Ζήτησε επίσης από τα μέσα ενημέρωσης να είναι λιγότερο αρνητικά για το Ιράν, αντανακλώντας το γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες διεξάγεται στο Ιράν μια ανοιχτή και αυτοκριτική έρευνα σχετικά με το τι πήγε στραβά με τη στρατηγική του στη Συρία και τις συνέπειές της για τη μελλοντική ασφάλεια του Ιράν, συμπεριλαμβανομένου του αν θα επιδιώξει συμφιλίωση με τη Δύση ή θα κατασκευάσει πυρηνικά όπλα. Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί δύο κλειστές συνεδριάσεις του κοινοβουλίου για να συζητηθεί η κρίση, η μία με τον υπουργό Εξωτερικών και η άλλη με τον στρατό.

Το Ιράν έχει ήδη χάσει την προνομιακή πρόσβαση στη νέα κυβέρνηση της Δαμασκού, στην οποία θα κυριαρχεί η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) τουλάχιστον μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο, και δεν ήταν μεταξύ της ομάδας των αραβικών κρατών που του προσφέρθηκε ενημέρωση την Τρίτη στην πρωτεύουσα. Αντίθετα, το Κατάρ, μια χώρα που αρνήθηκε να αναγνωρίσει τον Άσαντ, πρόκειται να ανοίξει εκ νέου την πρεσβεία του σύντομα, και είναι πιθανό να αποτελέσει βασικό παράγοντα στην προσπάθεια να πείσει τον σουνιτικό HTS ότι πρέπει να είναι χωρίς αποκλεισμούς αν θέλει να ευδοκιμήσει και να απολαύσει την ελάφρυνση των κυρώσεων. Σε ένα περαιτέρω πλήγμα στην ιδιότητα του Ιράν ως υπερασπιστή της παλαιστινιακής υπόθεσης, η Χαμάς, η ηγεσία της παλαιστινιακής αντίστασης στη Γάζα, χαιρέτισε την πτώση του συμμάχου του Ιράν Άσαντ.

Μια από τις πρώτες ανησυχίες του σιιτικού Ιράν είναι η προστασία των σιιτικών τζαμιών, όπως το τέμενος Sayyida Zaynab κοντά στη Δαμασκό. Σε όλα τα ιρανικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στον ρεφορμιστικό Τύπο, έχει ξεκινήσει μια ανοιχτή συζήτηση σχετικά με το πόσα επένδυσε το Ιράν στη στήριξη της Συρίας και αν αυτό άξιζε τον κόπο. Ένα πρώιμο σημείο συζήτησης είναι το κατά πόσον το Ιράν θα μπορέσει ποτέ να πείσει τη συριακή κυβέρνηση να αποπληρώσει το οικονομικό χρέος προς το Ιράν, το οποίο κατά διάφορους υπολογισμούς ανέρχεται σε 30 έως 40 δισ. δολάρια. Οι επενδύσεις σε εργοστάσια αυτοκινήτων βρίσκονται επίσης σε κίνδυνο. Μέχρι στιγμής 10.000 Ιρανοί έχουν επιστρέψει αεροπορικώς από τη Συρία.

«Ο άξονας της αντίστασης δε θα αποδυναμωθεί»

Εικόνες από τις συριακές φυλακές, όπως η Sednaya, είναι επίσης ευρέως διαθέσιμες στο ιρανικό Χ. Ο Faizullah Arabsorkhi, ένας μεταρρυθμιστής πολιτικός ακτιβιστής, έγραψε: «Αν ο Μπασάρ Άσαντ είχε πιστέψει ότι η διακυβέρνηση της χώρας χωρίς τον λαό ήταν αδύνατη, ίσως να είχε διαφορετική μοίρα».

Ο Τζαβάντ Ζαρίφ, αντιπρόεδρος του Ιράν για τις στρατηγικές υποθέσεις, παραδέχθηκε ότι έγιναν λάθη στη Συρία, αλλά υποστήριξε ότι ήρθε η στιγμή να αλλάξει η νοοτροπία της εξωτερικής πολιτικής του Ιράν από μια στάση προσανατολισμένη στην απειλή σε μια στάση προσανατολισμένη στις ευκαιρίες.

Είπε: «Ο λόγος για την πτώση του Άσαντ ήταν η αλαζονεία του για τη νίκη του επί των μαχητών και η αποτυχία του να μετατρέψει τη στρατιωτική νίκη σε μια πολιτική συμφωνία που θα κέρδιζαν όλοι και τη δημιουργία μιας κυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς. Αλλά η ταχύτητα της πτώσης δεν ήταν απρόβλεπτη για κανέναν.

«Οι στρατιωτικές νίκες είναι προσωρινές και η ιστορία δείχνει ότι αν δεν οδηγήσουν σε μια πολιτική συμφωνία που θα κερδίσει όλους, μπορεί να είναι η αρχή της ήττας». Επέμεινε ότι ο άξονας της αντίστασης δεν θα αποδυναμωθεί, αλλά πολλοί παρατηρητές επισήμαναν την απώλεια των γραμμών ανεφοδιασμού πυρομαχικών στη Χεζμπολάχ στο Λίβανο.

Προσπαθεί να ρίξει γέφυρες το Ιράν

Ο Ζαρίφ και ο υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγκτσί, προσπαθούν να τερματίσουν την περιφερειακή απομόνωση του Ιράν ενισχύοντας τις διπλωματικές σχέσεις με χώρες όπως η Σαουδική Αραβία. Προσπαθούν επίσης να ανοίξουν εκ νέου συνομιλίες με τη Δύση για την παρακολούθηση του πυρηνικού του προγράμματος.

Μια επίμονη ιρανική ανάλυση της αιφνιδιαστικής ταχύτητας της κατάρρευσης ήταν ο αντίκτυπος των κυρώσεων από τον νόμο Caesar των ΗΠΑ που εφαρμόστηκε τον Ιούνιο του 2020 και το γεγονός ότι οι στρατιώτες πληρώνονταν μόνο 16 έως 17 δολάρια το μήνα, που αρκούσε για 3 ημέρες. Ο Araghchi δήλωσε ότι ο στρατός φαινόταν να είναι ψυχολογικά απροετοίμαστος για να πολεμήσει.

Ένας από τους πιο αναφερόμενους πολιτικούς αναλυτές του Ιράν, ο Abbas Abdiu, παρέδωσε ένα καυστικό σημείωμα λέγοντας ότι «μέσα σε μόλις μία εβδομάδα όλες οι πολιτικές, οικονομικές και στρατιωτικές επενδύσεις έγιναν καπνός». Κατηγόρησε εκείνους που αρνήθηκαν να ακούσουν την κριτική της στρατηγικής και επέμεινε ότι τα επίσημα κρατικά τηλεοπτικά κανάλια αρνούνται να δώσουν τηλεοπτικό χρόνο που προειδοποιούσε ότι η υπεράσπιση του Άσαντ θα κατέληγε σε αδιέξοδο.

Έγραψε: «Προφανώς, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη γνώριζαν τι θα συνέβαινε στη Συρία εκτός από το Ιράν. Ούτε ένας άνθρωπος στο Ιράν δεν είχε ξυπνήσει από αυτό το ευχάριστο και, στην πραγματικότητα, διαταραγμένο όνειρο για να δηλώσει τον κίνδυνο».

Τα ερωτήματα για την πραγματική δύναμη του Ιράν

«Ο Μπασάρ αλ Άσαντ τελείωσε, αλλά αυτό είναι μια αρχή για το Ιράν. Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να απαντηθεί πολύ γρήγορα και ξεκάθαρα πού ήταν το λάθος και πόσο πληρώσαμε; Είναι δυνατόν να σχηματιστεί μια αξιόπιστη και ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων και να απαντηθεί αυτό το ερώτημα; Αν όχι, τότε να ξέρετε ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση σύνθετης άγνοιας και σφάλματος».

Είπε ότι ένας λόγος για την πτώση του Άσαντ ήταν ότι το Ιράν δεν είχε πλέον τη δύναμη να παρέχει υποστήριξη, καθώς τα έσοδα από το πετρέλαιο, η στρατιωτική του δύναμη και η δύναμη της Χεζμπολάχ στο Λίβανο έχουν μειωθεί.

Ένας Ιρανός με έδρα την Αμόλ δήλωσε ότι «οι απλοί Ιρανοί συζητούν ευρέως την πτώση του Άσαντ και τι σημαίνει αυτό για το Ιράν. Πολύ λίγοι, ακόμη και μεσαίου βαθμού του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, συμφωνούν με το καθεστώς Άσαντ. Όλοι γνώριζαν ότι επρόκειτο για μια δικτατορία που υποστηριζόταν».

Έχοντας επίγνωση της κριτικής, ο Χαμενεΐ επέμεινε ότι «τα ιρανικά στρατεύματα ήταν εκεί για να παρέχουν συμβουλές στη συριακή κυβέρνηση σχετικά με την ήττα του Ισλαμικού Κράτους» και υπενθύμισε στο ακροατήριο ότι η Συρία ήταν μία από τις λίγες χώρες που υποστήριξαν το Ιράν στον φονικό πόλεμο Ιράν-Ιράκ.