Η επόμενη ημέρα στη Συρία παραμένει θολή. Την ίδια ώρα, άγνωστο παραμένει το μέλλον για εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες. Πολλοί θεώρησαν ότι μετά την πτώση του Άσαντ όσοι έφυγαν για ένα καλύτερο μέλλον θα επέστρεφαν. Ωστόσο, αυτό δε γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη.
Από το 2011, περισσότεροι από 14 εκατομμύρια Σύροι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους σε αναζήτηση ασφάλειας. Από αυτούς, περίπου οι μισοί παραμένουν εσωτερικά εκτοπισμένοι στη χώρα τους. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας, το 70% του πληθυσμού έχει ανάγκη από ανθρωπιστική βοήθεια και το 90% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Παράλληλα, περίπου 5,5 εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες ζουν στις πέντε γειτονικές χώρες της Συρίας – Τουρκία, Λίβανο, Ιορδανία, Ιράκ και Αίγυπτο. Η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη μη γειτονική χώρα υποδοχής με περισσότερους από 850.000 Σύρους πρόσφυγες.
Πότε άρχισε η προσφυγική κρίση;
Η συριακή προσφυγική κρίση ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2011 ως αποτέλεσμα της βίαιης καταστολής από την κυβέρνηση των δημόσιων διαδηλώσεων υπέρ των εφήβων που συνελήφθησαν για αντικυβερνητικά γκράφιτι στη νότια πόλη Νταράα. Οι συλλήψεις προκάλεσαν δημόσιες διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη Συρία, οι οποίες καταστάλθηκαν βίαια από τις κυβερνητικές δυνάμεις ασφαλείας.
Η σύγκρουση κλιμακώθηκε γρήγορα και η χώρα κατέληξε σε εμφύλιο πόλεμο που ανάγκασε εκατομμύρια οικογένειες να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Δεκατρία χρόνια αργότερα, η σύγκρουση συνεχίζεται με τους Σύρους να συνεχίζουν να πληρώνουν το τίμημα – περισσότεροι από 16,7 εκατομμύρια άνθρωποι στη Συρία έχουν ανάγκη από ανθρωπιστική βοήθεια, που αντιστοιχεί στο 70% του πληθυσμού.
Που βρίσκονται οι Σύροι πρόσφυγες;
Οι Σύροι πρόσφυγες έχουν ζητήσει άσυλο σε περισσότερες από 130 χώρες, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία ζει σε γειτονικές χώρες της περιοχής, όπως η Τουρκία, ο Λίβανος, η Ιορδανία, το Ιράκ και η Αίγυπτος. Μόνο η Τουρκική Δημοκρατία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό Σύρων προσφύγων: 3,3 εκατομμύρια.
Περίπου το 92% των προσφύγων που έχουν καταφύγει σε γειτονικές χώρες ζουν σε αγροτικές και αστικές περιοχές, ενώ μόνο το 5% περίπου ζει σε προσφυγικούς καταυλισμούς. Ωστόσο, η διαβίωση εκτός προσφυγικών καταυλισμών δεν σημαίνει απαραίτητα επιτυχία ή σταθερότητα. Περισσότερο από το 70 τοις εκατό των Σύρων προσφύγων ζουν σε συνθήκες φτώχειας κι έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, εκπαίδευση ή ευκαιρίες απασχόλησης και λίγες προοπτικές επιστροφής στην πατρίδα τους.
Ποιες χώρες έχουν δεχτεί τους περισσότερους πρόσφυγες;
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας, οι ακόλουθες χώρες έχουν δεχθεί τους περισσότερους πρόσφυγες από τη Συρία κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του ανατραπέντος Μπασάρ αλ Άσαντ.
- Τουρκία – 3.1 εκατομμύρια
- Λίβανος – 774,000
- Γερμανία – 717,000
- Ιορδανία – 628,000
- Ιράκ – 286,000
- Αίγυπτος – 156,500
- Αυστρία – 98,000
- Σουηδία – 87,000
- Ολλανδία – 65,500
- Ελλάδα – 51,000
Ποια είναι τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Σύροι εντός και εκτός συνόρων;
Ο παρατεταμένος εκτοπισμός, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο παγκόσμιος πληθωρισμός και οι σεισμοί που έπληξαν τη νοτιοανατολική Τουρκία και τη βόρεια Συρία είναι μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Σύριοι.
Η φτώχεια και η ανεργία είναι ευρέως διαδεδομένες στη Συρία, με πάνω από το 90% του πληθυσμού της Συρίας να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2023, το κόστος των τροφίμων είχε διπλασιαστεί σε σχέση με τον Ιανουάριο και τετραπλασιαστεί τα τελευταία δύο χρόνια. Εκτιμάται ότι 12,9 εκατομμύρια άνθρωποι είναι σε επισιτιστική ανασφάλεια ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης.
Η κατάσταση για τους Σύρους πρόσφυγες που ζουν σε γειτονικές χώρες υποδοχής έχει επίσης επιδεινωθεί. Οι οικονομικές προκλήσεις σε γειτονικές χώρες, όπως ο Λίβανος, έχουν ωθήσει τους Σύρους στη χώρα αυτή στη φτώχεια. Περισσότερο από το 90% των Σύρων προσφύγων εξαρτάται από την ανθρωπιστική βοήθεια για να επιβιώσει. Στην Ιορδανία, πάνω από το 93% των συριακών νοικοκυριών ανέφεραν ότι χρωστούν για την κάλυψη βασικών αναγκών. Το 90 τοις εκατό των Σύρων προσφύγων που ζουν στην Τουρκία δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως τα μηνιαία έξοδά τους ή τις βασικές τους ανάγκες.
Εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν χάσει τα προς το ζην και αδυνατούν όλο και περισσότερο να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε καθαρό νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, τρόφιμα, φάρμακα και την πληρωμή ενοικίου. Η οικονομική ύφεση τους έχει επίσης εκθέσει σε πολλαπλούς κινδύνους, με την παιδική εργασία, την έμφυλη βία, τον πρόωρο γάμο και άλλες μορφές εκμετάλλευσης να είναι ορισμένοι εξ αυτών.
Πόσο εφικτή είναι η επιστροφή των προσφύγων;
Είναι εύκολο να επιστρέψουν οι μετατοπισμένοι στα σπίτια τους; Με δεδομένο ότι πολλά από αυτά έχουν καταστραφεί, είναι εξαιρετικά δύσκολο. Αυτό όμως δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουν αν πάρουν το δρόμο της επιστροφής.
Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο που προσφέρει αυτή τη στιγμή η Συρία, οι τεράστιες ελλείψεις ακόμα και σε πράγματα που στον υπόλοιπο κόσμο φαντάζουν ως αυτονόητα κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την απόφαση για επιστροφή.
Εδώ θα πρέπει να έρθει η βοήθεια από τον υπόλοιπο κόσμο. Οι ανάγκες της Συρίας είναι τεράστιες και χρειάζεται να γίνουν πολλά για να μπορέσει η χώρα να αποτελέσει έναν ασφαλή τόπο που θα μπορέσει να προσελκύσει ξανά τους μετανάστες.
