Γράφει η Μάγκυ Αθανασιάδη*
Η κλιματική αλλαγή γίνεται όλο και πιο εμφανής σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Οι επιπτώσεις της απειλούν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, καθώς προκαλούν μεταξύ άλλων διακοπή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, ζημίες σε περιουσιακά στοιχεία, διατάραξη των αλυσίδων εφοδιασμού. Είναι η στιγμή λοιπόν που θα πρέπει όλοι να επιδείξουμε μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και να λάβουμε τις κατάλληλες αποφάσεις για τη μετάβαση σε πιο βιώσιμες πρακτικές. Είναι μια απολύτως αναγκαία προϋπόθεση όχι μόνο για την εξασφάλιση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος, αλλά και για την ευημερία των ίδιων των επιχειρήσεων. Και αυτό γιατί οι εταιρείες που υιοθετούν υπεύθυνες περιβαλλοντικές πρακτικές, που ανταποκρίνονται και σε κριτήρια ESG, μπορούν μεσοπρόθεσμα να επωφεληθούν οικονομικά και να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά.
Η πορεία προς τη βιωσιμότητα δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Οι συχνά υψηλές επενδύσεις που απαιτούνται για την υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών και η ανάγκη συμμόρφωσης με ολοένα και πιο αυστηρούς κανονισμούς, δημιουργούν αυξανόμενες ανησυχίες ειδικά για τις μικρότερες επιχειρήσεις που συχνά δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δομές και ανθρώπους. Η πράσινη μετάβαση απαιτεί επίσης τη συστηματική εκπαίδευση του προσωπικού αλλά και των καταναλωτών για την καλλιέργεια της ζήτησης σε πιο βιώσιμα προϊόντα.
Η προσαρμογή των επιχειρήσεων σε αυτές τις νέες συνθήκες απαιτεί στρατηγικές καινοτομίας και εκσυγχρονισμού. Οι επιχειρήσεις όμως έχουν και έναν σύμμαχο που τους επιτρέπει να μετατρέψουν τις προκλήσεις σε ευκαιρίες: οι ψηφιακές τεχνολογίες προσφέρουν λύσεις σχετικά χαμηλού κόστους που ενισχύουν σημαντικά τη βιωσιμότητα και βελτιώνουν το οικολογικό τους αποτύπωμα. Ο Οδηγός του ΣΕΒ που δημοσιεύτηκε πρόσφατα παρουσιάζει ακριβώς τέτοια πρακτικά παραδείγματα και τα περιβαλλοντικά οφέλη για τις επιχειρήσεις από την εφαρμογή ψηφιακών τεχνολογιών και λύσεων. Αναδεικνύονται όλα τα βήματα της παραγωγικής διαδικασίας όπου μπορεί η τεχνολογία να κάνει τη διαφορά, αλλά και οι επιχειρηματικές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν.
Ξεκινώντας από τον σχεδιασμό των προϊόντων, ψηφιακά εργαλεία όπως τα ψηφιακά δίδυμα (digital twins) βοηθούν στη μοντελοποίηση του κύκλου ζωής και στην επιλογή υλικών και διαδικασιών παραγωγής που είναι συμβατές με τις αρχές της βιωσιμότητας. Αυξάνεται έτσι η ανακυκλωσιμότητα κατά 10%-40%, μειώνονται κατά 30% οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ) στον κύκλο ζωής του προϊόντος και μέχρι 90% τα απόβλητα.
Στη γραμμή παραγωγής, μετρητές σε συνδυασμό με τεχνολογίες Internet of Things (IoT), παρακολουθούν και καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση ενέργειας και νερού. Εργαλεία μηχανικής μάθησης και υπολογιστικής όρασης, αναλύουν τα δεδομένα, εντοπίζουν διαρροές, αλλά και επισημαίνουν την ανάγκη προληπτικής συντήρησης στον εξοπλισμό. Επιτυγχάνεται έτσι εξοικονόμηση ενέργειας και νερού κατά 10%-20%, ενώ παράλληλα επεκτείνεται μέχρι και 60% ο κύκλος ζωής του εξοπλισμού παραγωγής.
Η τεχνολογία blockchain επιτρέπει την ιχνηλάτηση υλικών παραγωγής, εξαρτημάτων και συσκευασιών, από την παραγωγή έως την ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση. Επιπλέον, ετικέτες RFID βοηθούν στην παρακολούθηση των ροών των συσκευασιών που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Με τεχνολογίες όπως αυτές, η Ευρώπη μπορεί να εξοικονομήσει > €600 δισ. τον χρόνο σε πρώτες ύλες.
Τέλος, δεν πρέπει να υποτιμάται το σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα των κτιρίων. Στις εμπορικές και βιομηχανικές κτιριακές εγκαταστάσεις αντιστοιχεί το 35% της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, και μέχρι 25% των απωλειών ενέργειας. Τα ψηφιακά συστήματα διαχείρισης κτιρίων μπορούν να συνεισφέρουν σε 30%-50% μείωση στην κατανάλωση ενέργειας και 7% μείωση στις εκπομπές ΑτΘ.
Τέτοιες εξοικονομήσεις δεν είναι απλώς οικονομικές, αλλά βελτιώνουν ταυτόχρονα τη συνολική ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στην αγορά. Επιπλέον, οι εταιρείες που δεσμεύονται σε βιώσιμες πρακτικές έχουν την ικανότητα να προσελκύουν πιο πιστούς πελάτες και να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε δάνεια και χρηματοδοτήσεις.
Συνοψίζοντας, η πράσινη μετάβαση και οι ψηφιακές τεχνολογίες συνδυάζονται για να προσφέρουν μια νέα προοπτική στη βιομηχανία. Παρά τις προκλήσεις, οι επιχειρήσεις που επιλέγουν να ψηφιοποιηθούν και να καινοτομήσουν μπορούν να μετατρέψουν αυτές τις προκλήσεις σε ευκαιρίες, διασφαλίζοντας ένα βιώσιμο και ανταγωνιστικό μέλλον.
*Διευθύντρια Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας, Καινοτομίας του ΣΕΒ
