Τέσσερις εμφανίσεις θα κάνει ο George Cables, ο πιανίστας θρύλος, με το κουαρτέτο του στο Half Note Jazz Club. Από τις 29 Νοεμβρίου έως και τις 2 Δεκεμβρίου θα μας δείξει τι σημαίνει να ανήκει κανείς στη χρυσή γενιά των σπουδαίων μουσικών που βρέθηκαν τη δεκαετία του 60’ να παίζουν με τα ιερά τέρατα της τζαζ, αλλά εξακολουθούν να είναι ενεργοί και δημιουργικοί μέχρι σήμερα.
Μιλώντας στο ΒΗΜΑ λίγο προτού ανέβει στη σκηνή του δημοφιλούς μουσικού κλαμπ σταχυολόγησε τις πιο σημαντικές στιγμές της πορείας του και μοιράστηκε μαζί μας τη φιλοσοφία που έχει για τη ζωή.
Το έργο σας στο πιάνο έχει εμπνεύσει αμέτρητους μουσικούς. Μπορείτε να μοιραστείτε τις πρώτες σας αναμνήσεις από το πώς ερωτευτήκατε τη μουσική και το πιάνο;
«Ναι, λοιπόν, όταν ήμουν πολύ μικρός, η μητέρα μου έπαιζε πιάνο – είχαμε ένα πιάνο στο σπίτι μας – και εκείνη το έπαιζε. Έτσι, το μόνο που ήθελα να κάνω ως παιδί ήταν να τη μιμηθώ, προσπαθώντας να φτάσω στο πιάνο, και σταδιακά ανέπτυξα ένα ενδιαφέρον για αυτό το όργανο».
Ποια ήταν η πιο καθοριστική στιγμή στην καριέρα σας, εκείνη που διαμόρφωσε τη μουσική σας ταυτότητα;
Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση, αλλά μάλλον καταλήγω στην περίοδο που έπαιξα με τον Dexter Gordon.
Ο Dexter δεν έπαιζε απλά τζαζ, ήταν η τζαζ! Έφυγε από το Λος Άντζελες, συνεργάστηκε με τον Lionel Hampton, τον Louis Armstrong, συμμετείχε στη “μπάντα του αιώνα”, ήταν κομμάτι της επανάστασης του Bebop και επηρέασε τόσο πολλούς, ακόμη και τον Coltrane ή τον Sonny Rollins, άμεσα ή έμμεσα κάθε σαξοφωνίστα της εποχής του.
Το να είμαι κοντά του ήταν πολύ σημαντικό για μένα, να μοιράζομαι απόψεις για τη μουσική, να συζητάμε για την ιστορία της μουσικής και τις εμπειρίες του, και μπορώ σίγουρα να πω ότι θεωρώ τον Dexter έναν μουσικό πατέρα μου.
Έχετε συνεργαστεί με μερικούς από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της τζαζ. Ποια ήταν η πιο αξέχαστη συνεργασία σας;
Όταν πρόκειται για μια συγκεκριμένη εμφάνιση ή ηχογράφηση που έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου – και θυμηθείτε, είμαι 80 ετών σήμερα, οπότε υπήρξαν τόσες πολλές – θα ξεχώριζα τις ηχογραφήσεις μου με τον Art Pepper. Είχαμε στενή σχέση και υπάρχει ένα πολύ σημαντικό στοιχείο όταν παίζεις μουσική έτσι – αυτό είναι η εμπιστοσύνη! Υπήρχε μεγάλη εμπιστοσύνη μεταξύ μας και ήταν κάτι που δεν είχαμε ξανακάνει, να παίζουμε ντουέτο!
Αυτές οι ηχογραφήσεις αποδείχτηκαν οι τελευταίες ηχογραφήσεις που έκανε ποτέ ο Art. Οι ίδιες οι ηχογραφήσεις εκπέμπουν την εμπιστοσύνη που είχαμε αναπτύξει και η οποία μας επέτρεψε να παίζουμε παρέα χωρίς ρυθμική συνοδεία. Το να παίζεις χωρίς ρυθμική συνοδεία σε ένα σόλο ή ντουέτο κάνει τη διαδικασία μια πολύ προσωπική υπόθεση. Αυτά τα sessions ήταν πραγματικά ξεχωριστά.
George Cables
Η τζαζ συχνά περιγράφεται ως μια συνομιλία μεταξύ μουσικών. Πώς προσεγγίζετε τη δημιουργία αυτού του δυναμικού διαλόγου μέσα σε μια μπάντα;
Το πιο σημαντικό είναι η ακρόαση. Να μπορείς να ακούς τους ανθρώπους με τους οποίους παίζεις και να ακούς συνειδητά! Να είσαι παρών στη στιγμή, γιατί αυτή η μουσική έχει πάντα να κάνει με το τώρα. Έτσι, πρέπει να είσαι σε εγρήγορση, και το να ακούς είναι το μείζον πράγμα σε οποιονδήποτε διάλογο.
Πως γράφετε μουσική και από πού αντλείτε την έμπνευσή σας;
Όταν κάθομαι να γράψω – δεν μπορώ ποτέ να προβλέψω πότε θα έρθει η έμπνευση – προσπαθώ πρώτα να δημιουργήσω μια διάθεση ή μια επαναλαμβανόμενη μπασογραμμή, όπως ένα οστινάτο. Αλλά πάντα προσπαθώ να δημιουργήσω πρώτα ένα ρυθμικό πλαίσιο. Είμαι μελωδικό άτομο, αλλά η μουσική δεν προκύπτει από το πουθενά, πρέπει να ξεκινήσει από κάποιο μικρό μοτίβο. Ίσως να έχω κάποια σύντομη μελωδία, όπως αυτή στο «Helen’s Song» ή στην αρχή του «Think on Me». Έτσι, θέτω κάποια δομικά όρια που ψάχνω.
Η έμπνευση συνήθως πηγάζει από το συναίσθημα, και μετά τα πράγματα αρχίζουν να ξετυλίγονται. Στο «Lullaby» κοιτούσα έξω από το παράθυρο τους ευκαλύπτους και σκεφτόμουν τον Debussy. Κάποιες φορές σκέφτεσαι ότι χορεύεις και αυτό οδηγεί τη σύνθεση. Ο Duke έλεγε: «It don’t mean a thing if it ain’t got that swing» (δεν έχει νόημα αν δεν έχει αυτό το «swing»), οπότε πρέπει να ξεκινάς με μια διάθεση ή ένα συναίσθημα.
Με τα χρόνια, η τζαζ έχει εξελιχθεί με πολλούς τρόπους. Πώς έχετε προσαρμοστεί στις αλλαγές του είδους παραμένοντας πιστός στον ήχο σας;
Οι νεότερες γενιές έχουν συμβάλει πολύ στην εξέλιξη του είδους, και οι νέοι μουσικοί συχνά προσπαθούν να βρουν τον δικό τους πρωτότυπο ήχο. Αλλά για μένα, όσο ταλαντούχοι και ελπιδοφόροι κι αν είναι, πρέπει να έχουν κάποια αλληλεπίδραση με την ιστορία αυτής της μουσικής και από το πού προέρχεται. Η εξέλιξη στη μουσική δεν υπάρχει από μόνη της. Βασίζεται κάπου. Αυτό είναι κάτι που οι μουσικοί της γενιάς μου έμαθαν να αγκαλιάζουν. Έτσι, ενώ πρέπει να είσαι ανοιχτός σε νέες προκλήσεις και να συνεχίζεις τη διαδικασία της μάθησης ανεξαρτήτως ηλικίας, πρέπει πάντα να ρίχνεις μια ματιά στα θεμέλια αυτής της μουσικής.
Η καθοδήγηση είναι ζωτικό μέρος της κοινότητας της τζαζ. Ποιοι ήταν οι μέντορές σας και πώς επηρέασαν την καριέρα σας και την προσέγγισή σας στη μουσική;
Ο Larry Willis ήταν ένας σπουδαίος μέντορας για μένα ως δάσκαλος, αλλά οι μέντορές μου ήταν πραγματικά πολλοί. Όταν ακούς – αυτό είναι μεγάλο πράγμα – ανακαλύπτεις τις αξίες και τα μοτίβα που ταιριάζουν στην προσωπικότητά σου και σε βοηθούν να καταλάβεις ποιος είσαι. Για μένα, ο Thelonious Monk ήταν τεράστια επιρροή!
Και το να ακούω τον Miles με τη μπάντα του – από τον Hancock, τον Ron Carter, τον Tony Williams, τον George Coleman, τον Wayne Shorter, τον John Coltrane – ήταν ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο για μένα. Ήταν επίσης οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργάστηκα, όπως ο Freddie Hubbard, ο Joe Henderson, ο Dexter Gordon, ο Art Pepper, ο Sonny Rollins, ο Art Blakey, ο Bobby Hutcherson, ο Max Roach, ο Philly Joe Jones – πολλοί ντράμερ! Όλοι με πήραν υπό την προστασία τους, και έμαθα πάρα πολλά από αυτούς.
«Ανεξαρτήτως πολιτισμού, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής που η μουσική φέρνει στο προσκήνιο, αφήνοντάς μας έκπληκτους με το πόσο ενθουσιώδεις μπορεί να είναι οι άνθρωποι σε έναν τόπο τόσο μακριά από την πατρίδα μας».
Έχετε περιοδεύσει και παίξει σε όλο τον κόσμο. Πώς επηρεάζει η ενέργεια του κοινού την ερμηνεία σας, και έχετε παρατηρήσει διαφορές στο πώς εκλαμβάνεται η τζαζ σε διαφορετικές κουλτούρα;
Πράγματι, έχω περιοδεύσει σε όλο τον κόσμο, και τα κοινά είναι διαφορετικά. Κάθε κοινό έχει τη δική του προσέγγιση. Ωστόσο, αισθάνομαι ότι οι θεατές είναι ουσιαστικά συνεργάτες μας. Υπάρχει αυτή η ενέργεια που στέλνουμε προς αυτούς, αλλά νιώθουμε και την ενέργεια του κοινού να επιστρέφει σε εμάς, δημιουργώντας συνήθως μια μορφή επικοινωνίας. Ανεξαρτήτως πολιτισμού, υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής που η μουσική φέρνει στο προσκήνιο, αφήνοντάς μας έκπληκτους με το πόσο ενθουσιώδεις μπορεί να είναι οι άνθρωποι σε έναν τόπο τόσο μακριά από την πατρίδα μας.
Η τζαζ ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένη με κοινωνικά και πολιτιστικά κινήματα. Πιστεύετε ότι η μουσική σας μεταφέρει ένα μήνυμα πέρα από τις νότες, και αν ναι, ποιο είναι αυτό το μήνυμα;
Αυτό ίσως συμβαίνει επειδή αυτή η μουσική είναι το πιο ανοιχτό και «δημοκρατικό» είδος μουσικής που υπάρχει. Είναι μια μουσική που ζει στη στιγμή, στο «τώρα», και οι μουσικοί πρέπει να δημιουργούν το καλύτερο που μπορούν μέσα στον χρόνο που τους δίνεται. Αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους, φυσικά, αλλά η ζωή είναι ένα θαύμα, κι εμείς είμαστε ένα μικρό κομμάτι αυτού του θαύματος. Έτσι, πρέπει να δημιουργούμε και να ζούμε με τον καλύτερο τρόπο που μπορούμε. Είναι μια στάση ζωής αλλά ίσως και ένα μήνυμα την ίδια στιγμή.
«Στους νέους μουσικούς της τζαζ θα έλεγα να ακούνε όσο περισσότερη μουσική μπορούν, να μην είναι στενόμυαλοι, να προσπαθούν πάντα να είναι ανοιχτόμυαλοι και να είναι πιστοί στον εαυτό τους».
Τι συμβουλή θα δίνατε σε νέους μουσικούς που φιλοδοξούν να αφήσουν το στίγμα τους στον κόσμο της τζαζ;
Στους νέους μουσικούς της τζαζ θα έλεγα να ακούνε όσο περισσότερη μουσική μπορούν, να μην είναι στενόμυαλοι, να προσπαθούν πάντα να είναι ανοιχτόμυαλοι και να είναι πιστοί στον εαυτό τους. Όπως είπε ο Σαίξπηρ: “Να είσαι αληθινός προς τον εαυτό σου”. Σε γενικές γραμμές, αυτή είναι η καλύτερη συμβουλή που μπορώ να δώσω.
Ανατρέχοντας στην καταπληκτική σας καριέρα, για ποιο πράγμα νιώθετε περισσότερο περήφανος και ποια όνειρα ή σχέδια έχετε ακόμα μπροστά σας;
Είμαι περήφανος για το γεγονός ότι εξακολουθώ να κάνω αυτό που αγαπώ και να γράφω νέα μουσική. Έχω τη δυνατότητα να συνεργάζομαι με νεότερους μουσικούς, αλλά νιώθω πολύ περήφανος και ταπεινός που είχα την ευκαιρία να παίξω με τόσους πολλούς μουσικούς που επαναπροσδιόρισαν το πώς βλέπουμε τη μουσική και συνέβαλαν στη διαμόρφωση αυτού του είδους.
Ταυτόχρονα, αισθάνομαι ταπεινός χάρη στους νεαρούς μουσικούς που φαίνεται να θαυμάζουν αυτό που έχω κάνει και συνεχίζω να κάνω. Λατρεύω να ακούω νέους, ανερχόμενους μουσικούς και συχνά ενθουσιάζομαι με τις ιδέες και την προσέγγισή τους. Σε πολλές περιπτώσεις, προσπαθώ να δω αν μπορώ να «δανειστώ» ή μάλλον να «κλέψω» κάτι από αυτούς!.
INFO George Cables, Half Note Jazz Club, 29 Νοεμβρίου – 2 Δεκεμβρίου
Αγοράστε εισιτήρια για όλες τις κορυφαίες εκδηλώσεις στο inTickets.gr
