Ενα δείπνο με φίλους, ένα φιλί στο μάγουλο: οι κοινωνικές συναναστροφές μας μάς φέρνουν πιο κοντά με τους άλλους ανθρώπους – φέρνουν όμως κοντά και τα μικροβιώματά μας. Οσο περισσότερο αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι, τόσο περισσότερο αλληλεπιδρούν και οι μικροοργανισμοί που διαβιούν στο έντερό τους με αποτέλεσμα τελικώς η σύνθεση των μικροβιωμάτων τους να μοιάζει – και αυτό δεν αφορά μόνο τα άτομα με τα οποία ο καθένας μας μοιράζεται την ίδια στέγη, αλλά και τους φίλους μας.
Με ελληνοαμερικανική υπογραφή
Αυτό έδειξε μια νέα μελέτη του γνωστού ελληνοαμερικανού κοινωνιολόγου και ιατρού, καθηγητή Κοινωνικών και Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Γέιλ Νικόλα Χρηστάκη και των συνεργατών του η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature».
Μετάδοση και από τους φίλους των φίλων
Από τη μελέτη προέκυψε επίσης ότι το μικροβίωμα ενός ατόμου δεν διαμορφώνεται μόνο από τους φίλους του αλλά και από τους… φίλους των φίλων του. Η έρευνα αυτή έρχεται να προστεθεί σε άλλες πρόσφατες μελέτες οι οποίες μαρτυρούν ότι η υγεία μας μπορεί να διαμορφωθεί και από την ανταλλαγή μικροβίων του εντέρου μεταξύ ανθρώπων και όχι μόνο μέσω της διατροφής και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων που επιδρούν στη χλωρίδα του εντέρου.
Η «διασπορά» της παχυσαρκίας
Η νέα μελέτη έχει τις ρίζες της σε έρευνα που δημοσιεύθηκε πριν από σχεδόν 20 χρόνια και αφορούσε τη «διασπορά» της παχυσαρκίας μεταξύ ανθρώπων. Είναι γνωστό ότι ορισμένοι ιοί και βακτήρια που εντοπίζονται στο μικροβίωμα του εντέρου μεταβάλλουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας ενός ατόμου. Ετσι ο καθηγητής Χρηστάκης αναρωτήθηκε εάν οι φίλοι ανταλλάσσουν μικρόβια του εντέρου μεταξύ τους εκτός από το να επηρεάζουν τις διατροφικές συνήθειες ο ένας του άλλου.
Μελέτη σε απομονωμένα χωριά της Ονδούρας
Εκτοτε διαφορετικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις διαμορφώνουν το μικροβίωμα του εντέρου. Μάλιστα ο ο δρ Χρηστάκης και οι συνεργάτες του ταξίδεψαν στις ζούγκλες της Ονδούρας ώστε να διεξαγάγουν σχετικά πειράματα. Εκεί χαρτογράφησαν τις κοινωνικές σχέσεις και ανέλυσαν το μικροβίωμα ανθρώπων που ζούσαν σε 18 απομονωμένα χωριά – στις περιοχές αυτές οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων είναι κατά κύριο λόγο πρόσωπο με πρόσωπο (αφού δεν υπάρχει άλλος τρόπος επικοινωνίας) ενώ οι κάτοικοι εκτίθενται ελάχιστα σε επεξεργασμένες τροφές και σε αντιβιοτικά που μπορούν να αλλάξουν τη σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος.
Τεράστιο εγχείρημα
«Επρόκειτο για ένα τεράστιο εγχείρημα» ανέφερε ο καθηγητής Χρηστάκης. Και αυτό διότι η ερευνητική του ομάδα χρειάστηκε να λάβει δείγματα του μικροβιώματος του εντέρου των κατοίκων αυτών των απομακρυσμένων περιοχών και στη συνέχεια να πάρει μαζί της αυτά τα δείγματα στις ΗΠΑ για ανάλυση.
«Αλυσίδες μετάδοσης»
Όπως προέκυψε λοιπόν από την ανάλυση, οι σύζυγοι και τα άτομα που ζούσαν στο ίδιο σπίτι μοιράζονταν έως και το 13,9% των μικροβίων του εντέρου τους. Ωστόσο ακόμη και τα άτομα που δεν ζούσαν στο ίδιο σπίτι αλλά συνήθιζαν να περνούν χρόνο μαζί είχαν το 10% των μικροβίων του εντέρου τους κοινό. Αντιθέτως άτομα που κατοικούσαν στο ίδιο χωριό αλλά δεν έκαναν παρέα μοιράζονταν μόλις το 4% των μικροβίων του εντέρου τους. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ενδείξεις «αλυσίδων μετάδοσης» – όπως είδαν, οι φίλοι των φίλων μοιράζονταν περισσότερα μικρόβια του εντέρου από ό,τι θα περίμενε κάποιος με βάση μόνο την τύχη.
«Μεταδοτικές» και η υπέρταση αλλά και η κατάθλιψη;
Ερευνες σαν και αυτή «αλλάζουν πλήρως τον τρόπο που σκεφτόμαστε» καθώς δείχνουν ότι παράγοντες κινδύνου για παθήσεις που συνδέονται με το μικροβίωμα όπως η υπέρταση και η κατάθλιψη μπορούν να «μεταδοθούν» από άτομο σε άτομο μέσω του μικροβιώματος, ανέφερε ο ειδικός στην υπολογιστική βιολογία Νίκολα Σεγκάτα από το Πανεπιστήμιο του Τρέντο στην Ιταλία. Ο Σεγκάτα δεν συμμετείχε στην τελευταία μελέτη αλλά είχε εργαστεί με την ομάδα του καθηγητή Χρηστάκη στο παρελθόν σε παρόμοιες μελέτες. Μάλιστα, στην περίπτωση της κατάθλιψης ο συνδυασμός των υπαρχουσών θεραπειών με θεραπείες που στοχεύουν το μικροβίωμα θα μπορούσε πιθανότατα να βελτιώσει τη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών.
«Εξάπλωση» και των καλών στοιχείων του μικροβιώματος των άλλων
Πάντως, με βάση τους ερευνητές, τα ευρήματα αυτά δεν έχουν ως στόχο να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να έχουν κοινωνικές επαφές υπό τον φόβο του να «κολλήσουν» το μικροβίωμα των άλλων. Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις «μεταδίδουν» και στοιχεία των υγιών μικροβιωμάτων ενώ παράλληλα έχουν και πλείστα άλλα οφέλη για την ψυχική και σωματική υγεία, κατέληξαν οι επιστήμονες πίσω από τη νέα μελέτη.
