Δεν ξέρω πραγματικά πόσοι από τους θαυμαστές του ΛΕΞ είχαν προλάβει ως παιδιά τις σειρές «Φρουτοπία», «Παραμύθια του Κόσμου» και του «Κουτιού τα Παραμύθια». Πιστεύω πως οι πιο πολλοί από αυτούς δυσκολεύτηκαν να καταλάβουν πόσο μεγάλη σημασία είχε για εμάς τους (περίπου) συνομηλίκους του, πόση νοσταλγική συγκίνηση μας προκάλεσε κάνοντας πριν μερικές εβδομάδες την αναγγελία για το νέο του άλμπουμ με τις αυθεντικές κούκλες της Οικογένειας Σοφιανού.
Εκείνο ωστόσο που ξέρω σίγουρα είναι ότι δεν θυμάμαι πρόσφατα να επικρατεί τόση ανυπομονησία για μια νέα ελληνική μουσική κυκλοφορία. Στο Luben κάνανε το βράδυ της Πέμπτης ειδική ανάρτηση με ένα meme που έλεγε «Όταν φτάνει 00:00 και όλοι σταματάνε ό,τι έκαναν για να ακούσουν νέο δίσκο ΛΕΞ», ο φίλος μου ο Νικόλας έγραψε ότι ούτε στην Παραμονή της Πρωτοχρονιάς δεν έκανε countdown με τόσο ενθουσιασμό όσο περιμένοντας να ανέβει το «G.T.K.» του Θεσσαλονικιού ράπερ στο Spotify, τα διάφορα τσατ πήραν φωτιά με σχόλια για τα νέα τραγούδια και τα στόριζ στο Instagram κατακλύστηκαν από τα καινούργια tracks. Οι χρήστες στο Χ (το τέως Twitter) τον αποθέωσαν: ο ΛΕΞ είναι «Παπαλουκάς, Διαμαντίδης και Σπανούλης μαζί» και «G.Ο.Α.Τ. του ελληνικού χιπ χοπ».
Βοηθάει φυσικά πάρα πολύ στο σουξέ που έχει στα social media το ότι τις ρίμες του χαίρεσαι να τις μοιράζεσαι: πέρα από τα οξυδερκή, αστεία ή γεμάτα ευαισθησία σχόλια για τη σύγχρονη ζωή υπάρχει η ισορροπημένη αυτοκριτική στο δικό του σινάφι, υπάρχουν οι ολοζώντανες εικόνες της Θεσσαλονίκης, υπάρχουν όμως και οι αθλητικές αναφορές, οι στίχοι για τον σέντερ φορ της Μάντσεστερ Σίτι, Έρλινγκ Χάαλαντ, αλλά και τον Έλληνα Παγκόσμιο Πρωταθλητή και Χρυσό Ολυμπιονίκη, Μίλτο Τεντόγλου. Παράλληλα, δεν απουσιάζουν και κάποιες απαντήσεις στον τρόπο με τον οποίο απασχόλησε (χωρίς να το επιδιώκει) τα τελευταία χρόνια τα Μέσα κυρίως μετά τις δύο αστρονομικά επιτυχημένες συναυλίες σε Νέα Σμύρνη και Καυταντζόγλειο, οι οποίες υπήρξαν απλώς η κορύφωση της ολοένα και κλιμακούμενης πορείας ενός σταθερά δημοφιλούς εκπροσώπου της ελληνικής χιπ χοπ σκηνής.
Ένα «φαινόμενο» που ωρίμαζε με τα χρόνια
Το άλμπουμ «G.T.K.» (το αρκτικόλεξο του τίτλου σημαίνει «Για την Κουλτούρα») είναι η τέταρτη προσωπική ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά του ΛΕΞ. Το πραγματικό του όνομα είναι Αλέξης Λαναράς, γεννήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1984 στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στην περιοχή του Φαλήρου. Ξεκίνησε αρχικά ως γκραφιτάς στους 2G (Good Guys), οι οποίοι το 1999 αποφάσισαν να ασχοληθούν με τη μουσική, δημιουργώντας τα Βόρεια Αστέρια. Με τα Βόρεια Αστέρια κυκλοφόρησαν 4 δίσκους αλλά αποφάσισαν να διαλυθούν και ακολουθήσουν σόλο καριέρα. Ενδιάμεσα, ο ΛΕΞ είχε δημιουργήσει τα Ανάποδα Καπέλα μαζί με τον Μικρό Κλέφτη – κυκλοφόρησαν το μοναδικό τους άλμπουμ το 2007 με τίτλο «Δε μας ξες καλά». Τρία χρόνια μετά, το 2010, ξεκίνησε η σόλο καριέρα του.
Ο πρώτος του δίσκος κυκλοφόρησε το 2014 με τίτλο «Ταπεινοί και Πεινασμένοι». Εκείνη την περίοδο της βαθιάς ακόμη οικονομικής κρίσης τα τραγούδια του μιλούσαν για τις κοινωνικές ανισότητες, το περιθώριο και τις παραβατικές συμπεριφορές με λόγο καταγγελτικό, ο οποίος φάνηκε να ωριμάζει ακόμη περισσότερο με το «2ΧΧΧ» και να πιάνει ταβάνι με το «ΜΕΤΡΟ» το 2022. Η επιτυχία δηλαδή δεν ήρθε ξαφνικά, το έδαφος το καλλιεργούσε για χρόνια.
Ο ίδιος στη συνέντευξη που έδωσε λίγο καιρό μετά από εκείνη την κυκλοφορία από κοινού με τον συμπατριώτη του Παύλο Παυλίδη στο πρώτο τεύχος της βραχύβιας δυστυχώς ελληνικής έκδοσης του περιοδικού «Rolling Stone» φάνηκε να αποδέχεται στην πραγματικότητα τον τίτλο του καλλιτέχνη που βρίσκεται σε μια ώριμη φάση και όχι να θεωρεί εαυτόν κομιστή κάτι νέου. «Το καταλαβαίνω το συναίσθημα να περιμένεις το καινούργιο, γιατί κι εγώ έχω φτάσει σ’ ένα σημείο να περιμένω ν’ ακούσω το καινούργιο. Πού είναι τα παιδιά, άντε, τι γίνεται; Εμείς τα είπαμε, να τα ξαναπούμε, θα τελειώσουμε κάποια στιγμή. Αλλά βλέπω πιτσιρικάδες που τους πιστεύω» είχε πει δίνοντας σε όλους να καταλάβουν ότι είδε το ξαφνικό ενδιαφέρον ως καταξίωση και όχι ως ανακάλυψη του – και είχε δίκιο.
Από τα Βόρεια Αστέρια στην Αλεξίου
Αυτό άλλωστε είναι πλέον και το δυνατό του χαρτί, χάρη στην πείρα του βρίσκεται σε μια φάση που μπορεί να απευθύνεται σε διάφορες γενιές και να αποτελεί ακόμη και για τους έντεχνους ή τους φασαίους το αντίπαλο δέος σε όσους ομοτέχνους του ασχολούνται μόνο με τα λεφτά, τις «γκόμενες», τα ναρκωτικά και τα όπλα τους.
Ο ΛΕΞ μπορεί να εξηγεί απενοχοποιημένα τι του είπε η ψυχολόγος του, να κάνει έξυπνες αναφορές στην ποπ κουλτούρα («δουλειά δουλειά δουλειά σαν τη Ριάνα»), να αναφέρεται στην ταινία «Μίσος» του Ματιέ Κασοβίτς που είδε έφηβος και τον στιγμάτισε ή στον Κάφκα και τον Μπουκόφσκι, να κάνει ακόμη και ντουέτο με τον ζωντανό θρύλο (ας μη φοβόμαστε τις λέξεις) που ακούει στο όνομα Χάρις Αλεξίου και να συγκεντρώνει εκατομμύρια streams σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
Ένα αστέρι από τσιμέντο
Ο ίδιος στον πρόλογο του βιβλίου «ΛΕΞ, ένα αστέρι από τσιμέντο» (σε εικονογράφηση του Λέανδρου) γράφει ότι είναι απλώς ένας ράπερ και πως δεν υπήρξε ποτέ «ποιητής της νέας γενιάς», όπως πολλοί τον έχουν χαρακτηρίσει. «Ποτέ δεν υπήρξα ποιητής και ποτέ δεν ένιωσα ότι υπήρξα, για να είμαι ειλικρινής δεν θεωρώ ότι έχω παιδευτεί αρκετά σε πνευματικό επίπεδο ώστε να παράγω ποίηση, τουλάχιστον όπως την έχω στο μυαλό μου. Αυτό που κάνω δεν μπορεί να χαρακτηριστεί υψηλή τέχνη και το πιο πιθανό είναι ότι δεν φιλοδοξεί κιόλας να είναι. Είμαι ένας ράπερ στην Ελλάδα. Αυτό…», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Στην ίδια έκδοση παρατίθενται κείμενα 23 ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών, που προσπαθούν να εξηγήσουν την επίδραση που έχει ο λαοφίλητος ράπερ σε ανθρώπους από άλλες μουσικές σκηνές ή αντικείμενα, άλλης ηλικίας και με διαφορετικές καταβολές. Ο Σπύρος Γερούσης, ανθρωπολόγος και σκηνοθέτης, που συνεργάστηκε μαζί του το 2015 στο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Κάθε Μέρα», σημειώνει: «Η μουσική του ΛΕΞ έχει απήχηση σε ηλικιακές ομάδες από την πρώιμη εφηβεία μέχρι τα χρόνια πριν από τη σύνταξη, σε ανθρώπους με καταβολές από όλο το φάσμα της ελληνικής κοινωνίας, από πρόσφυγες μέχρι και σεκιουριτάδες, από ντελιβεράδες μέχρι και γιάπηδες. Ο ρεαλισμός των ιστοριών που παρουσιάζει σε συνδυασμό με τις αναφορές από τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, τον αθλητισμό, τον κόσμο των videogames και την ποπ κουλτούρα, καναλιζάρεται σε πολύ δυνατά punchlines, κάνει τους ακροατές του -ανεξαρτήτως φύλου και κοινωνικών καταβολών- να νιώθουν ότι ταυτίζεται μαζί τους και παράλληλα να ταυτίζονται και οι ίδιοι μαζί του».
«Δεν ξέρω αν υπάρχει καλύτερη λέξη από την ελπίδα για να περιγράψει ό,τι συμβαίνει σήμερα με το φαινόμενο ΛΕΞ… Ίσως τώρα που το σκέφτομαι η ελπίδα μέσα από το έργο του ΛΕΞ να προκύπτει από το γεγονός ότι τον ακούνε πολλοί και πολλές. Τον ακούνε να αφηγείται το σήμερα με αυτού του είδους την ειλικρίνεια και την ευθυβολία, ώστε τελικά μας δίνει πρόσβαση στο αύριο, γιατί μας δίνει την καινούργια λέξη. Αν κάποιος ή κάποια θελήσει να αφουγκραστεί σήμερα τον παλμό των πόλεων που σιγοβράζουν στο νεροζούμι τους, θα πρέπει να ακούσει ΛΕΞ», υπογραμμίζει η τραγουδοποιός Μαρία Σαχπασίδη (Sophie Lies).
Η Νατάσσα Μποφίλιου που τον εκτιμάει χρόνια και έχει ερμηνεύσει σε παράσταση της δικό του τραγούδι σημειώνει: «Ακούω να μιλάς για τη ζωή. Ταπεινά και πεινασμένα, πού και πού ευτυχισμένα. Ακούω στο τέρμα να καρφώνεις με την πολιτικότητα που περνά μέσα από το προσωπικό. Με την αποθηκευμένη υγρασία των λέξεων. Ας έχεις πάντα να πεις, φίλε. Ας έχω πάντα να ακούω. Ο δρόμος είναι δύσβατος και απόκρημνος. Αλλά όλα τελικά είναι ο δρόμος».
Όλα αυτά βοηθούν να κατανοήσει ακόμη και ο πιο αδαής γιατί θεωρείται ο πιο επιδραστικός ράπερ της εποχής μας. Όσοι δυσκολεύονται να καταλάβουν ας βρουν το «G.T.K.» και ας πατήσουν το play – ο ίδιος ο ΛΕΞ θα λύσει όλες τους τις απορίες.