Κώστας Τουρνάς: «Ποτέ δεν ονειρεύτηκα να γίνω «κάποιος»»

Αν ρωτήσεις τον Κώστα Τουρνά σε τι άλλο είναι πολύ καλός πέρα από τη μουσική, η απάντηση που θα σου δώσει είναι ότι μάλλον τα καταφέρει ικανοποιητικά σε οτιδήποτε κι αν καταπιαστεί. Όχι, δεν πρόκειται για προϊόν μεγαλομανίας, φιλαυτίας ή υπέρμετρης αυτοπεποίθησης. Πηγάζει απλώς από το γεγονός ότι ο αγαπητός τραγουδοποιός καταπιάνεται με πράγματα τα οποία στα αλήθεια τον αφορούν, τον ερεθίζουν και τον ενδιαφέρουν.

Και μάλιστα όχι επιπόλαια ή επιδερμικά, αλλά αναζητώντας την αιτία ή αλλιώς πιάνοντας την αρχή ενός νοητού νήματος με προορισμό τον πυρήνα του νοήματος των πραγμάτων. Αυτό δηλαδή που κάνει και με τη μουσική του. Από τα πέντε του χρόνια, όταν ανατρίχιασε σαν κοτόπουλο στον ατμό, όπως ανάγλυφα περιγράφει, ακούγοντας τον «Μεμέτη» ερμηνευμένο από την ακαδημία των μουσικών της γενέτειράς του Τρίπολης μέχρι και σήμερα. Αναζητώντας ένα βαθύτερο γιατί, το οποίο έχει την ευτυχία να δίνει απαντήσεις όχι μόνο στον ίδιο αλλά και στο κοινό του. Από το γιατί της φετινής συνεργασίας του με τον Γιάννη Ζουγανέλη, τριάντα σχεδόν χρόνια μετά τη σύμπραξή τους στο θρυλικό «Αχ Μαρία», ξεκινάμε και τη συζήτησή μας.

Τι σας συνδέει και τι σας δένει με τον Γιάννη Ζουγανέλη;

Με τον Γιάννη είχαμε βρεθεί πριν από 30 χρόνια περίπου στο «Αχ Μαρία» για 3 σεζόν. Ήταν μια εξαιρετική περίοδος για μένα από εργασιακής πλευράς. Ο Γιάννης είναι παράδεισος να δουλεύεις μαζί του. Από κάθε άποψη. Δε λέω μόνο πόσο συνετός, ζεστός, ανοιχτός και πρόθυμος να συνεργαστεί είναι, αλλά είναι και αυτή η πλευρά που διαθέτει της διακωμώδησης, του απρόβλεπτου, του αστείου που ακόμα και πιο σκληρές στιγμές τις ελαφραίνει.

Μου μοιάζετε πάντως διαφορετικοί άνθρωποι. Εκείνος πολύ εξωστρεφής, εσείς δίνετε την εικόνα ενός πιο συνεσταλμένου ανθρώπου.

Μια χαρά ανοιχτός είμαι. Αλλά διαφορετικοί άνθρωποι είμαστε. Η ανατρεπτικότητα του Ζουγανέλη είναι κάτι που τον ακολουθεί από γεννησιμιού του. Δεν αποφασίζεις ότι θα γίνεις ανατρεπτικός και γίνεσαι. Ή το ‘χεις ή δεν το ‘χεις. Από αυτή την άποψη έχουμε αρκετές διαφορές, αλλά καμιά φορά ξέρεις τι λένε για τα ετερώνυμα.

Γιατί «Αχ Σάββατα» ο τίτλος της παράστασης;

Τα Σάββατα έχουν συνδεθεί παραδοσιακά ως μία ημέρα εξόδου. Ειδικά για τους ανθρώπους που εργάζονται και τρέχουν όλη την εβδομάδα. Με αφορμή την αργία της Κυριακής είναι μια εύκολη ημέρα για να αποφασίσει κανείς να βγει. Το Αχ έχει τη ρίζα του και στο «Αχ Μαρία», έχει να κάνει και με το πολύ «ωχ» που υπάρχει γύρω γύρω. Είναι μια ανακούφιση. Πιθανώς μια ανάταση. Αυτό θα επιδιώξουμε εμείς.

Αναπόληση έχει αυτή η συνάντηση μετά από τρεις δεκαετίες.

Αυτό συμβαίνει θες δε θες. Δεν μπορείς να το αποφύγεις. Αναπολείς αλλά όχι με δραματικό τρόπο. Είναι φευγαλέα όλα αυτά που περνάνε από τον ψυχισμό, το συναίσθημα και τις μνήμες.

Έχω διαβάσει ότι είστε ένας άνθρωπος που πολύ συνειδητά επιλέγει να ζει το τώρα. Ωστόσο αναρωτιέμαι αν η αναπόληση που λέτε έχει να κάνει με την εποχή, με τη συνθήκη που ζούσατε ή με τον τότε εαυτό σας;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ανατρέξει κανείς στο παρελθόν. Ο ένας τρόπος είναι να κολλήσει εκεί, πράγμα που ομολογώ ότι δεν μου συμβαίνει. Ένας δεύτερος τρόπος είναι ένα ταξιδάκι με τη σκέψη στο παρελθόν. Χωρίς σταθμούς και χωρίς παύσεις. Χωρίς κολλήματα. Αυτό μου συμβαίνει εμένα. Είναι μια βόλτα με τη σκέψη στα περασμένα. Να το βλέπεις σαν τουρίστας.

Το εδώ και το τώρα συμπυκνώνει τη φιλοσοφία ζωής σας;

Δεν είναι φιλοσοφία. Το να ζεις στη στιγμή είναι για μένα το κατ’ εικόνα καθ’ ομοίωση. Δεν μπορείς να προβάλλεσαι χρονικά σε άλλες εποχές, μελλοντικές ή παρελθούσες. Δε γίνεται. Γιατί την ίδια ώρα απέχεις από το παρόν.

Κι όταν απέχεις από το παρόν συμβαίνει αυτό που λέμε καμιά φορά «βρε, πώς πέρασε η εβδομάδα, ο μήνας, ο χρόνος, η ζωή». Περνάει γιατί δεν είσαι εκεί. Η απόπειρα ή η βούληση να ζει κανείς στο παρόν έχει και λόγους υγείας. Δεν μπορείς να εγκαταλείπεις το κορμί για σκέψεις μελλοντολογικές. Να ανιχνεύσεις τι; Τι θα γίνει αύριο;

«Ο βασιλιάς μιας παράστασης είναι το κοινό. Όχι ο καλλιτέχνης. Η δουλειά του καλλιτέχνη είναι να παρασύρει τον κόσμο, να του δώσει, να του προσφέρει. Δεν πάμε να δούμε και να ακούσουμε κάποιον για τα ωραία του τα μάτια ή τα ωραία του κοστούμια ή για τα σουξέ του».

Άρα είστε ένας ευτυχισμένος άνθρωπος;

Δεν θεωρώ ότι είναι ευτυχία. Ούτε το κάνω γι’ αυτό το λόγο, ούτε και υπάρχει κάποια σκοπιμότητα σε αυτό τον τρόπο. Είναι περισσότερο απόπειρα να σκεφτεί και να συνειδητοποιήσει κανείς ποιος θα ήταν ο ορθότερος τρόπος να αντιμετωπίζει την ζωή ή ακόμα καλύτερα να την ζει.

Αυτό ήταν κάτι που μάθατε ή το πιστεύατε ανέκαθεν;

Από τη φύση μου γέρνω πάντα προς τα εκεί. Από εποχές που ούτε καν προβληματιζόμουν για τέτοια πράγματα. Ρέπω στη στιγμή και στο τώρα. Αλλά στην πορεία μου επιχείρησα αυτό το πράγμα να το τεκμηριώσω, να το δω και το ελέγξω αν όντως είναι ορθό ή όχι.

Πάντως παρατηρώ κυρίως μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα ότι όλοι μοιάζουμε πια να θέλουμε να είμαστε κάπου αλλού από εκεί που είμαστε.

Ένας φίλος μου λέει ότι, όταν είσαι κάπου αλλού και όχι εκεί όπου είναι το κορμί σου, είναι σαν να κρεμάς το σώμα σου σε μια κρεμάστρα, να φεύγεις και να το εγκαταλείπεις.

Εσείς υπήρξατε πάντα παρών;

Το επιχειρούσα. Μη φανταστείς ότι το είχα και στο τσεπάκι μου.

Στο εδώ και στο τώρα λοιπόν ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον μέρος της δημιουργίας μιας παράστασης; Οι πρόβες; Η ολοκλήρωσή τους; Η παράδοση του αποτελέσματος στο κοινό;

Νομίζω ότι το πιο ενδιαφέρον είναι όταν ευοδώνεται και όταν επικροτείται η προσπάθεια από τον κόσμο. Δε χρειάζεται να στο πουν. Είναι κάτι που το βλέπεις στη διάρκεια μιας παράστασης. Αυτό είναι το καλύτερο σημείο. Όταν σχεδιάζεις, πάντα έχεις ένα ερωτηματικό. Αν όλα τα κάνεις καλά, αν δίνεις το καλύτερό σου, αν χρειάζεται κάτι ακόμα, μήπως το ένα, μήπως το άλλο.

«Ήμουν πολύ φιλόδοξος να κάνω ωραία πράγματα. Αλλά δεν με ένοιαζε να γίνω κάποιος. Είναι διαφορετικά πράγματα. Άλλο βάζω στόχους, άλλο θέτω μέτρο στον εαυτό μου στο πού θέλω να φτάσω».

Ο κόσμος «καταναλώνει» διαφορετικά πια μια παράσταση; Μιλώ για τη διάσπαση της προσοχής και τα αμέτρητα ερεθίσματα τα οποία λαμβάνουμε όλοι μας καθημερινά.

Έλεγε κάποτε ο Έλτον Τζον ότι το χειρότερο κοινό στις συναυλίες του ήταν οι φοιτητές, οι οποίοι στέκονταν πάντα πίσω πίσω, είχαν κριτική διάθεση και στο τέλος φαινόταν ότι δεν πήγαιναν να παρακολουθήσουν μια συναυλία, αλλά να κατηγοριοποιήσουν το θέαμα, να το κρίνουν και να το σταθμίσουν αν είναι καλό ή κακό. Αυτό, έλεγε, δεν τους επέτρεπε να ζήσουν μια στιγμή αυθόρμητα και ίσως να την ευχαριστηθούν.

Για μένα δεν είναι τόσο θέμα εποχών. Το τώρα ή το κάποτε. Αφορά στο πόσο ανοιχτός είσαι να αφεθείς σε ένα θέαμα ή ένα ακρόαμα και να ζήσεις τα προσφερόμενα στο μέγιστο του δυνατού. Αν πας και η σκέψη σου είναι κριτική ή είναι αλλού ή είναι αυστηρή… Αν δε σου αρέσει κάτι, φύγε στη μέση. Μη χάνεις το χρόνο σου. Αναρωτιέμαι όμως πάει κανείς κάπου χωρίς να έχει την αναμονή ή την έλξη για να πάει; Πας που πας λοιπόν αφέσου κιόλας.

Να πω και κάτι ακόμα για τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Αν έχουν ένα στόχο είναι να κάνουν ένα διάλειμμα σε αυτό που είμαστε όλη την ώρα ο καθένας από μας στην ζωή του. Να κάνουν μια παύση. Ακόμα και το «χτύπα ξύλο» που λέμε συχνά μια παύση είναι. Είναι ευεργετικό να απολαύσεις ένα θέατρο ή μια συναυλία. Καταλήγω λοιπόν: ή πας και ανοίγεσαι ή μην μας καθόλου. Ή αν πας και δε σου αρέσει, φύγε.

Έτσι όμως δεν βιώνει ματαίωση ένας καλλιτέχνης;

Δεν παίζει κανένα ρόλο. Ο βασιλιάς μιας παράστασης είναι το κοινό. Όχι ο καλλιτέχνης. Η δουλειά του καλλιτέχνη είναι να παρασύρει τον κόσμο, να του δώσει, να του προσφέρει. Δεν πάμε να δούμε και να ακούσουμε κάποιον για τα ωραία του τα μάτια ή τα ωραία του κοστούμια ή για τα σουξέ του. Η ανάγκη μας είναι να μας παρασύρει, να μας ταξιδέψει.

Ένας έμπειρος και αγαπητός καλλιτέχνης, όπως εσείς, έχει οδηγίες χρήσης, έχει συνταγή για να το πετύχει αυτό;

Ορισμένα πράγματα τα υιοθετείς εμπειρικά. Δεν έχεις μπούσουλα σχολής ή δασκάλου ή συμπεράσματος. Δεν υπάρχουν κατατεθειμένες συνταγές. Νομίζω ότι το ισχυρό ένστικτο μετράει αρκετά.

Εσείς τι πιστεύετε ότι είναι εκείνο που σας κάνει διαχρονικά αγαπητό;

Όταν επιχειρείς να κάνεις τραγούδι, το πρώτο πράγμα που οφείλεις να αναρωτηθείς είναι τι είναι το τραγούδι που κάνεις. Τι σκοπό έχει; Ποιο είναι το ζητούμενό του; Πολύ φοβάμαι ότι αρκετοί άνθρωποι της δουλειάς μας δεν έχουν αναρωτηθεί ποτέ. Εγώ όταν αναρωτήθηκα είχα μερικές απαντήσεις. Ότι είναι πράγματι ένας τρόπος ανάτασης, διαφυγής, διεύρυνσης της σκέψης και της αντίληψης, ένας τρόπος να πούμε τα ανείπωτα και τα ανομολόγητα. Ένας τρόπος να ομονοήσουμε.

«Το να ζεις στη στιγμή είναι για μένα το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση. Δεν μπορείς να προβάλλεσαι χρονικά σε άλλες εποχές, μελλοντικές ή παρελθούσες. Δε γίνεται. Γιατί την ίδια ώρα απέχεις από το παρόν»

Στη δικιά μας την ζωή το πιο δύσκολο πράγμα είναι να ομονοήσουμε. Είμαστε ικανοί να σκοτωθούμε σε καβγά, ο οποίος τελικά δε θα έχει καμία σημασία. Κι όμως είμαστε έτσι φτιαγμένοι οι άνθρωποι. Το να ομονοήσουμε λοιπόν κρύβει πίσω του και τι ρίζες έχει το τραγούδι που κάνεις, πόσο μπαίνει στον ψυχισμό και στο βάθος των ανθρώπων. Εκεί στο βάθος βάθος, ξέρεις, όλοι ίδιοι είμαστε. Τα ίδια φοβόμαστε, ελπίζουμε, μας εμποδίζουν ή μας ξανοίγουν. Έμπα λοιπόν στο βάθος των ανθρώπων και δωσ’ τους ό,τι τους ανακουφίζει και τους δίνει λίγη δύναμη για το κάθε μέρα της ζωής μας.

Εσείς πότε καταλάβατε ότι πετύχατε αυτό το πέρασμα;

Δεν το καταλαβαίνεις ποτέ. Οι εξετάσεις είναι κάθε φορά. Δεν το πετυχαίνεις μια φορά και γίνεσαι, λες «αυτό είμαι». Κάθε φορά επιχειρείς να ανταποκριθείς σε αυτό που επιβάλλει ο ρόλος σου και αυτό που διάλεξες να κάνεις. Πάντα προσπαθείς.

Κάθε φορά πρώτη φορά δηλαδή;

Λίγο πολύ ναι. Γιατί, αν δεν είναι σαν την πρώτη φορά, νομίζω ότι έχεις τελειώσει. Δε χρειάζεται καν να βγεις στον κόσμο.

Αλήθεια, νιώσατε ποτέ ότι τα έχετε πει και τα έχετε κάνει όλα;

Έχω νιώσει αρκετές φορές –κι αυτό είναι ένα σημάδι ότι στερείσαι έμπνευσης- το «ναι, τι να πεις τώρα;». Αυτό είναι απογοητευτικό, σημαίνει «άστο». Αλλά ευτυχώς για μένα τα ερεθίσματα έφεραν νέα σημεία πρόκλησης και αναζήτησης. Νομίζω κάθε άνθρωπος περνάει ένα διάστημα στη δραστηριότητά του λέει στον εαυτό του «άστο, φτάνει». Αν μονιμοποιηθεί, τότε κάνεις κάτι άλλο.

Σας φανταστήκατε ποτέ να κάνετε κάτι άλλο από μουσική;

Ποτέ. Κι αυτό είναι κάτι που έρχεται παιδιόθεν.

Ήταν δηλαδή η κλίση σας;

Είναι έρωτας. Η μουσική είναι μια γλώσσα από μόνη της, ευεργετική κι ιαματική για τους ανθρώπους. Και ως εισπράττων αυτή την ευλογία αγάπησα και τη μουσική.

Θυμάστε τα πρώτα σας ακούσματα στην Τρίπολη όπου μεγαλώσατε;

Πέντε χρονών είχα ακούσει από πενηνταμελή ορχρήστρα των φοιτητών της ακαδημίας Τριπόλεως τον «Μεμέτη» κι είχα ανατριχιάσει σαν κοτόπουλο στον ατμό. Ήταν ένα αίσθημα που δεν μπορώ να το μεταφέρω σε λέξεις. Αυτό ίσως με καθοδήγησε και μετά. Σαν να μου είπε «καλύτερα πήγαινε προς τα εκεί».

«Τι μου έμαθε η μουσική; Πόσο ωραία είναι η ζωή και πόσο άσχημα της φερόμαστε. Ο τρόπος που τη βλέπω πια είναι ο τρόπος που επιχειρώ να την ζω»

Όμως για ένα παιδί από την ελληνική επαρχία εκείνα τα χρόνια δεν ήταν σχεδόν ουτοπικό το όνειρο μιας καριέρας στη μουσική;

Εντελώς ουτοπικό. Αλλά τι να πεις σε έναν άνθρωπο που είναι ερωτευμένος; Ότι δεν είναι; Το ίδιο ισχύει και για τον έρωτα και την αγάπη για τη μουσική. Τι να πεις και τι να σκεφτείς; Σε πάει από μόνο του. Σε τραβάει.

Σας φανταζόσασταν κάπως; Κάνατε όνειρα.

Όχι. Απλά την έλξη είχα.

Κι όταν σας ρωτούσαν τι θέλετε να γίνετε όταν μεγαλώσετε;

Στα 15 μου είπα μουσικός. Αμετάκλητα. Χωρίς δεύτερη κουβέντα.

Το μετανιώσατε ποτέ;

Καθόλου, παρότι, όπως ξέρετε, ό,τι κι αν κάνει ένας άνθρωπος στην ζωή του έχει τα πάνω του και τα κάτω του.

Τα ζήσατε και τα δύο.

Ε, βέβαια. Η ζωή από μόνη της το δηλώνει αυτό. Είναι μια θάλασσα με κύμα.

Δεν είναι όμως ακόμα πιο σκληρό για ένα καλλιτέχνη που έχει αφενός την ανάγκη της έκφρασης κι απ’ την άλλη έχει μάθει στην αναγνωρισιμότητα, τη φήμη, το θαυμασμό;

Εννοείται ότι αυτές είναι οι δύσκολες εποχές. Αλλά δε νομίζω ότι γλιτώνει κανείς. Θα ήταν ευλογία για έναν άνθρωπο που μπαίνει στον καλλιτεχνικό χώρο, όταν βρίσκεται στα κάτω του, να μη βουλιάξει. Αυτή είναι η ευχή. Αλλά δεν υπάρχουν κανόνες. Κάθε άνθρωπος λειτουργεί διαφορετικά.

Εσάς τι σας έσωσε από το να βουλιάξετε;

Η πίστη μου ότι στην ζωή κάνεις ό,τι μπορείς. Αυτό που λέμε «σκάσε και κολύμπα». Με τη φαντασία μπορείς να ονειρεύεσαι να γίνεις αυτοκράτορας της Ιαπωνίας, αυτό δεν σημαίνει ότι κάποια στιγμή δεν χρειάζεται να κάνεις την αυτοκριτική σου, να σταθμίσεις τις συνθήκες και να πεις μπορώ ή δεν μπορώ.

Άλλο να ελπίζεις και να επιδίδεσαι στον αγώνα και την προσπάθεια και άλλο να είσαι στο χάσιμο του ονείρου. Εκεί δεν φταίει κανείς άλλος, παρά μόνο ο ίδιος. Στη δική μου την ζωή δεν είχα ποτέ το όνειρο ότι «να, πρέπει να κάνω εκείνο ή να συμβεί το άλλο ή να γίνω ο τάδε ή ο δείνα». Δεν είχα τέτοια πράγματα στο κεφάλι μου.

Κάποτε στο «Αχ Μαρία»: Γιάννης Ζουγανέλης, Κώστας Τουρνάς, Σοφία Βόσσου, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Λάκης Μαθιόπουλος και Λάκης Παπαδόπουλος

Καμία φιλοδοξία;

Αντιθέτως. Ήμουν πολύ φιλόδοξος να κάνω ωραία πράγματα. Αλλά δεν με ένοιαζε να γίνω «κάποιος». Είναι διαφορετικά πράγματα. Άλλο βάζω στόχους, άλλο θέτω μέτρο στον εαυτό μου στο πού θέλω να φτάσω. Έτσι μπορείς να έχει αποθέματα όταν έρθει η ανάποδη.

Οπότε καταλαβαίνω ότι μάλλον δεν σας δελέασε πολύ η φήμη και η διασημότητα.

Ποτέ. Κι η απόδειξη είναι τα χρόνια των Poll, όταν τα πράγματα ήταν απίστευτα, εγώ δεν καταλάβαινα τίποτα από αυτό. Ούτε έμπαινε μέσα μου, ούτε το ‘παιρνα πάνω μου.

Ήσασταν με άλλα λόγια στον κόσμο σας;

Ναι. Η σκέψη μου ήταν ότι γράφουμε μουσική, ότι προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα που χρειάζεται ο κόσμος για να εκφραστεί, να χαρεί, να ανακουφιστεί, να ελπίσει. Ό,τι μπορεί να είναι τονωτικό για έναν άνθρωπο.

Θυμάστε κάτι ακραίο σε επίπεδο θαυμασμού που είχατε ζήσει εκείνα τα χρόνια;

Τι να πρωτοθυμηθώ; Ήταν πολλά. Μας τράβαγαν τα μαλλιά, έφευγαν τούφες, μας δίνανε κορίτσια τα χρυσά τους σταρουδάκια, πράγματα που δεν έχουν σχέση με την καθημερινότητα και το «κανονικό».

Έχετε κρατήσει κάποιο ενθύμιο από εκείνα τα χρόνια;

Μόνο τις αναμνήσεις.

Στις μουσικές σας ανατρέχετε; Τις ακούτε;

Μια φορά στα πέντε χρόνια το κάνω. Χωρίς όμως να έχω κάποιο σκοπό. Μπορεί να κάτσω ένα βράδυ να ακούω κάποια κομμάτια και να ανακαλύπτω πράγματα που έχουν γίνει και για μένα έχουν ξεχαστεί.

«Θα ήταν ευλογία για έναν άνθρωπο που μπαίνει στον καλλιτεχνικό χώρο, όταν βρίσκεται στα κάτω του, να μη βουλιάξει. Αυτή είναι η ευχή. Αλλά δεν υπάρχουν κανόνες»

Σας ακούτε με περιέργεια, με κριτική ματιά, με αναπόληση;

Αφήνομαι τελείως να ακούσω.

Τι λέτε; Τα καταφέρνατε καλά τότε;

Για μένα υπήρχε μια πρωτοπορία που ήταν προϊόν της νιότης. Κάθε νέα γενιά φέρνει την ορμή και τη ματιά της. Κι αυτό υπήρχε τότε. Δεν είχε να κάνει με το τι έκανε ο Πρίσλεϊ στην Αμερική ή οι Beatles στην Αγγλία. Αλλά με το τι συνέβαινε εδώ, με αυτό που ζούσα και αυτό που είχα μέσα μου.

Είναι λίγο πολύ αυτό που κάνουν οι ράπερς και οι τράπερς σήμερα στη δική τους αντίληψη έκφρασης. Καθένας με ό,τι έχει και με ό,τι μπορεί.

Η ζωή σας περιστρέφεται γύρω από τη μουσική;

Έχει παίξει τεράστιο ρόλο.

Εννοώ και σε επίπεδο καθημερινότητας.

Υπάρχουν περίοδοι που υπάρχει πολύ έντονη τάση να γράψω και άλλες που δεν αγγίζω τίποτα.

Τι άλλο υπάρχει που σας αρέσει πολύ στην ζωή σας;

Αγαπάω πολύ την ζωή.

Είστε πολύ καλός σε κάτι άλλο;

Είμαι καλός σε πολλά πράγματα. Σπάνια θα καταπιαστώ με κάτι και δεν θα γίνει καλά.

Τελειομανής;

Μάλλον ικανός. Με την έννοια ότι όταν κάνω κάτι, το κάνω με όλη μου την καρδιά. Χωρίς σκοπιμότητες. Δεν σημαίνει ότι τα καταφέρνω πάντα, αλλά είμαι σχετικά καλός σε ό,τι καταπιαστώ.

Ακούγεστε πολύ ισορροπημένος.

Μπορεί όμως να είμαι και πολύ ανισόρροπος.

Έχετε πάντως την εικόνα ενός πολύ ήρεμου ανθρώπου, παρότι διάβασα ότι είστε και αρκετά νευρικός.

Ναι, αλλά είναι αυτή η υποβόσκουσα νευρικότητα, την οποία καμιά φορά δεν αντιλαμβάνεσαι κι ο ίδιος.

Τι σας έμαθε η μουσική και η πορεία σας στην τέχνη όλα αυτά τα χρόνια;

Πόσο ωραία είναι η ζωή και πόσο άσχημα της φερόμαστε. Ο τρόπος που τη βλέπω πια είναι και ο τρόπος που επιχειρώ να την ζω.

«Γιατί θα μπορούσαν τα χρήματα να είναι η κορύφωση των πεπραγμένων της ζωής μας και όχι η απόφαση να ζήσεις μια ζωή γεμάτη από ανθρώπους που αγαπάς, πράγματα που αγαπάς, συνθήκες που αγαπάς;»

Τι θα συμβουλεύατε τον νεότερο εαυτό σας;

Συνήθως οι άνθρωποι ακούμε, αλλά δεν πράττουμε. Είναι μάταιο να σκέφτομαι τι θα μπορούσα να είχα συμβουλεύσει τον εαυτό μου, γιατί η ζωή η ίδια σε καθοδηγεί όπου εσύ αφήνεσαι ή προσβλέπεις ή αναζητάς να πας.

Σε ποια δουλειά σας καθρεφτίζεται καλύτερα ο Κώστας Τουρνάς;

Και τα «Απέραντα Χωράφια» έχουν πολλά από μένα, αλλά και ο τελευταίος μου δίσκος, ο «Αθώος» έχει πολλά από μένα. Δεν νομίζω ότι υπάρχει δουλειά που δεν έχει πολλά στοιχεία μου.

Πάντως οι περισσότεροι σας ταυτίζουν με τα «Απέραντα Χωράφια».

Λογικό, γιατί είναι κάτι που δε συμβαίνει κάθε μέρα καλλιτεχνικά. Δεν είναι κάτι που το βρίσκεις ή κυκλοφορεί πολύ εύκολα. Και όταν ένας άνθρωπος επιθυμήσει να το ακούσει, δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρει στοιχεία της ζωής του σε κάποιο βαθμό. Κάπου θα συγγενέψει. Κι ακριβώς επειδή είναι από τα βαθύτερα πράγματα που με έχουν απασχολήσει έχει μια περισσότερη σημασία και ένταση για μένα.

Το εξώφυλλο από τα «Απέραντα Χωράφια» (1973), το πιο εμβληματικό άλμπουμ του Κώστα Τουρνά

Μια τελευταία ερώτηση. Είναι γνωστό ότι κάποτε ένας θείος σας σας πρότεινε να τον ακολουθήσετε στη Βραζιλία. Σκεφτήκατε ποτέ τι θα είχε συμβεί αν είχατε ανταποκριθεί;

Όχι. Ούτε που μου πέρασε ποτέ από το μυαλό. Τα χρήματα είναι ένα μέσο για να ζεις. Δεν είναι μέσο δύναμης, επιβολής ή έκφρασης, ανεξαρτήτως αν αυτά κυβερνάνε τον πλανήτη σήμερα από κάποιες άρρωστες προελεύσεις.

Γιατί θα μπορούσαν τα χρήματα να είναι η κορύφωση των πεπραγμένων της ζωής μας και όχι η απόφαση να ζήσεις μια ζωή γεμάτη από ανθρώπους που αγαπάς, πράγματα που αγαπάς, συνθήκες που αγαπάς, ακόμα και πράγματα που σε δυσκολεύουν; Αυτή όμως είναι μια προσωπική απόφαση καθενός για την ζωή του.

Με την ζωή σας είστε ευχαριστημένος;

Δεν νιώθω ότι μου λείψανε πράγματα. Ακόμα τις δύσκολες στιγμές τις κοιτάω σαν κάτι που έφυγε και ήταν σαν να μην με αφορούσε. Και ήταν πολλές, σε διαβεβαιώ.

Info: «Αχ Σάββατα» με τον Κώστα Τουρνά & τον Γιάννη Ζουγανέλη κάθε Σάββατο στο θέατρο Άλσος

Αγοράστε εισιτήρια για όλες τις κορυφαίες εκδηλώσεις στο inTickets.gr