Και όμως έχουμε παγκόσμιους λόγους για να σκεφτούμε τον Καναδά και τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, ορίστε τέσσερις.
Πρώτον, η διαρκής και παγκόσμια σημασία των σχέσεων ΗΠΑ-Καναδά διακρίνεται από πέντε σημεία.
α) Ποιο είναι το διακύβευμα σε αυτές τις εκλογές; Ο Λευκός Οίκος.
Ας θυμηθούμε πώς πήρε αυτό το όνομα. Κάποιοι αμφισβητούν μέρη της ιστορίας αυτής, αλλά ο «Λευκός Οίκος» προέρχεται από τον Πόλεμο του 1812, όταν το 1814 (και αυτό δεν είναι τυπογραφικό λάθος) οι Βρετανοκαναδικές δυνάμεις έκαψαν το «Executive Mansion». Οι πολλαπλές στρώσεις λευκής μπογιάς που χρειάστηκαν για να κρύψουν τα σημάδια από τη φωτιά του έδωσαν τελικά το όνομά του.
β) Αυτή η μικρή ιστορική υποσημείωση οδηγεί αμέσως στην ουσία: οι ΗΠΑ και ο Καναδάς έχουν από εκείνον τον πόλεμο και μετά μια εξαιρετικά ειρηνική σχέση, συμπεριλαμβανομένης της μακρύτερης ανυπεράσπιστης μεθορίου στον κόσμο.
γ) Αυτή η σχέση είναι επίσης κατ’ όγκο μακράν η μεγαλύτερη διμερής εμπορική συμφωνία στον κόσμο: περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ… την ημέρα. Το τι συμβαίνει σε αυτή την εμπορική σχέση έχει τεράστια σημασία για όλο τον κόσμο.
δ) Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν τη χρήση των τεράστιων φυσικών πόρων του Καναδά, όπως το νερό, το πετρέλαιο, το ξύλο και τα αγροτικά προϊόντα. Ο Καναδάς είναι και αυτός μια βιομηχανική χώρα – και μερικές από τις κορυφαίες οικονομικά συγχωνεύσεις στον κόσμο έγιναν στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας μεταξύ των ΗΠΑ και του Καναδά τη δεκαετία του 1960.
ε) Το πιο σημαντικό: όλα αυτά καθιστούν τις σχέσεις ΗΠΑ-Καναδά το κορυφαίο πείραμα για τα όποια αποτελέσματα μπορεί να φέρει ο Νοέμβριος του 2024 για τον υπόλοιπο κόσμο.
Πριν από αυτό:
Δεύτερον, ας βάλουμε τον Καναδά στην εξίσωση.
Μετά από εννέα χρόνια, και πλέον με οδυνηρά κακές δημοσκοπήσεις, είναι εξαιρετικά απίθανο να επανεκλεγεί είτε ο ίδιος ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό είτε το Φιλελεύθερο Κόμμα του. Είναι επίσης σχεδόν αδιανόητο να χάσει τις επόμενες εκλογές ο ηγέτης των Συντηρητικών της αντιπολίτευσης Πιερ Πουαλιέβρ. Ο Πουαλιέβρ αποκαλείται συχνά «ο Τραμπ του Καναδά» – αυτό είναι μάλλον ανακριβές. Ο υποψήφιος αντιπρόεδρος Βανς είχε καλύτερες επιδόσεις στο ντιμπέιτ των αντιπροέδρων, έδειξε ότι μπορεί να σταθεί και να χρησιμοποιήσει τον λαϊκιστικό λόγο πιο αποτελεσματικά. Ο λαϊκιστής Πουαλιέβρ μοιάζει περισσότερο με τον Βανς – και μια προεδρία Τραμπ-Βανς τουλάχιστον ρητορικά μπορεί να αποδειχθεί καλή για τον ίδιο. Αλλά η οικονομική σχέση ΗΠΑ-Καναδά θα είναι ένας πρώτος, μεγάλος και εύκολος στόχος για τα αμερικανοκεντρικά συμφέροντα. Μια κυβέρνηση Πουαλιέβρ μπορεί να φανεί ανταγωνιστική προς μια πιο πολιτικά φιλελεύθερη προεδρία Χάρις – Γουολτς. Πρόκειται για μια περίπτωση όπου, παραδόξως, η αμερικανική προεδρία που προτιμά μεγάλο μέρος του κόσμου μπορεί να περάσει δύσκολες στιγμές.
Τρίτον, τι θα γίνει, λοιπόν, τον Νοέμβριο του 2024;
Η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε πολύ ομαλές σχέσεις με τον Καναδά. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό και στις δύο πλευρές των συνόρων. Μια προεδρία Χάρις μπορεί να είναι διαφορετική.
Τι θα σήμαινε μια προεδρία Χάρις για τον Καναδά; Κατά παράξενο τρόπο, τα καναδικά μέσα ενημέρωσης εικάζουν ότι τα εφηβικά χρόνια της Χάρις στο Μόντρεαλ την καθιστούν φιλική απέναντι στον Καναδά. Δεν υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις. Δεν θα είναι απαραίτητα ήπια και μπορεί να τον θεωρήσει σχετικά εύκολο στόχο για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Ο Τιμ Γουολτς, κυβερνήτης της Μινεσότα που συνορεύει με τον Καναδά, έχει πει κάποιες ελκυστικές κουβέντες, αλλά μπορεί να μην μεταφραστούν σε ουσιαστική πολιτική.
Και η κυβέρνηση Τραμπ άφησε το αποτύπωμά της στις αμερικανο-καναδικές σχέσεις. Ας θυμηθούμε ότι κατά καιρούς μπορούσε να υπάρξει και υπήρξε διακομματική υποστήριξη τότε:
για τον τερματισμό και την αντικατάσταση της Συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών της Βόρειας Αμερικής με τη Συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά (USMCA), η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2020. Η USMCA πέρασε από το Κογκρέσο με σημαντική και διακομματική ψήφο. Η κυβέρνηση Τραμπ επέμεινε σε ρήτρα αναθεώρησης στην USMCA το 2026. Μόνο λίγοι γερουσιαστές ψήφισαν κατά. Μία από αυτούς ήταν η Κάμαλα Χάρις. Θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να την επανεξετάσει. Επομένως, αυτός ο γιγαντιαίος εμπορικός διακανονισμός είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ξανανοίξει, κάτι που θα έχει εκτεταμένες επιπτώσεις στην αμερικανική ήπειρο και σε κάποιο βαθμό και στον υπόλοιπο κόσμο.
Τέταρτον, Και τα παγκόσμια μαθήματα;
Μια προεδρία Τραμπ ελάχιστα καλά θα σημάνει για τον Καναδά, ακόμη και με μια συντηρητική κυβέρνηση, και σχεδόν σίγουρα μια πολύ πιο σκληρή γραμμή σε θέματα οικονομίας. Μια προεδρία Χάρις είναι σαφώς προτιμότερη, με τις επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν παραπάνω.
Οπως και να έχει, όλα αυτά καθιστούν τις σχέσεις ΗΠΑ-Καναδά μια υπόθεση δοκιμής για όλο τον κόσμο. Από τις λίγες σαφείς θέσεις της πολιτικής Τραμπ είναι ένας καθολικός δασμός τουλάχιστον 10%. Ο Καναδάς μπορεί να αντιμετωπίσει περισσότερα πυρά εξαιτίας των εμπορικών σχέσεων και παρά την επιθυμία για τους καναδικούς φυσικούς πόρους. Ο Τραμπ μπορεί να μην αντιλαμβάνεται ότι στην πραγματικότητα είναι οι Αμερικανοί που πληρώνουν αυτούς τους δασμούς, όχι η χώρα εξαγωγής, αλλά παρ’ όλα αυτά η επιβολή δασμών καθώς και η ευκαιρία να επανεξεταστεί πλήρως η συμφωνία USMCA θα μπορούσε να σημάνει οικονομικό χάος.
Οι σχέσεις ΗΠΑ-Καναδά είναι από τις πιο παραγωγικές και επωφελείς στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η διατάραξή τους, η οποία είναι το πιθανό αποτέλεσμα ούτως ή άλλως, αλλά πολύ περισσότερο με μια προεδρία Τραμπ, θα δώσει σε όλους παγκοσμίως μια πρώιμη και αποκαλυπτική ένδειξη για το πώς θα μπορούσε να είναι η εξωτερική οικονομική πολιτική των ΗΠΑ από τον Ιανουάριο του 2025.
Ο Rick Fawn είναι Καναδός και επί μακρόν μέλος του διδακτικού προσωπικού και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του St Andrews στο Ηνωμένο Βασίλειο, ασχολείται με τη διεθνή ασφάλεια και τη συγκριτική περιφερειοποίηση.
* Το κείμενο διατέθηκε για δημοσίευση σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Διεθνών Ευρωπαϊκών και Αμυντικών Αναλύσεων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
