Οι ΗΠΑ είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο όπου εκείνος που κατέχει την εξουσία δεν εκλέγεται απευθείας από τον λαό αλλά από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων. Αυτό κάνει το αμερικανικό εκλογικό σύστημα πιο περίπλοκο και οδηγεί σε περιπτώσεις στις οποίες ο υποψήφιος που έφερε το μεγαλύτερο ποσοστό πανεθνικά να έχει ηττηθεί στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων και να μην εκλεγεί στον Λευκό Οίκο – συνέβη το 2016, όταν η Χίλαρι Κλίντον πήρε σχεδόν τρία εκατομμύρια ψήφους περισσότερες από τον Ντόναλντ Τραμπ πανεθνικά αλλά εξελέγη ο δεύτερος επειδή πήρε την πλειοψηφία στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων.
Τι ισχύει με τους εκλέκτορες;
Στις ΗΠΑ, καθεμία από τις 50 Πολιτείες πραγματοποιεί τις δικές της εκλογές για να εκλέξει τους εκλέκτορες που της αντιστοιχούν. Ο αριθμός των εκλεκτόρων διαφέρει από Πολιτεία σε Πολιτεία, ανάλογα με τον πληθυσμό της (με βάση την τελευταία απογραφή). Στις φετινές εκλογές, η Καλιφόρνια εκλέγει 54 εκλέκτορες ενώ το μικρό Βερμόντ μόλις 3.
Σε κάθε Πολιτεία χωριστά, όποιος υποψήφιος πάρει έστω και μία ψήφο παραπάνω από τον αντίπαλό του στις εκλογές κερδίζει όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας. Δηλαδή είτε κερδίσει με μία ψήφο διαφορά είτε με 15% διαφορά, παίρνει όλους τους εκλέκτορες της Πολιτείας και ο ηττημένος κανένα (εκτός από τη Νεμπράσκα και το Μέιν όπου οι επίτροποι εκλέγονται αναλογικά, δηλαδή μπορεί να εκλέξει εκλέκτορες και ο ηττημένος στη λαϊκή ψήφο της συγκεκριμένης Πολιτείας, αλλά και οι δύο είναι μικρές γι’ αυτό ελάχιστα επηρεάζουν το συνολικό αποτέλεσμα στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων).
Αφού κλείσουν οι κάλπες στις 5 Νοεμβρίου το βράδυ, κάθε Πολιτεία θα μετρήσει τις ψήφους και θα επικυρώσει το αποτέλεσμα στην Πολιτεία αυτή. Στο τέλος της διαδικασίας, θα έχουν εκλεγεί οι 538 εκλέκτορες που συνθέτουν το Κολέγιο των Εκλεκτόρων. Όποιος υποψήφιος πάρει τουλάχιστον 270 εκλέκτορες, θα εκλεγεί στον Λευκό Οίκο.
Πότε θα ξέρουμε τον νικητή των εκλογών;
Τυπικά ο Κολέγιο των Εκλεκτόρων θα συνεδριάσει τον Δεκέμβριο για να εκλέξει τον πρόεδρο, ο οποίος θα αναλάβει τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, αλλά στην πράξη θα γνωρίζουμε τον νικητή των εκλογών αφού ολοκληρωθεί η καταμέτρηση της 5ης Νοεμβρίου. Μπορεί ένας εκλέκτορας που θα εκλεγεί στις 5 Νοεμβρίου για να ψηφίσει τον ένα υποψήφιο, πχ τον Τραμπ, να αλλάξει γνώμη και να ψηφίσει την Χάρις τον Δεκέμβριο; Θεωρητικά, ναι – απαγορεύεται με νόμο μόνο σε 18 Πολιτείες. Στην πράξη, όποτε έχει συμβεί, ο αριθμός των «άπιστων», όπως αποκαλούνται, εκλεκτόρων ήταν μικρός και δεν έκανε διαφορά στο συνολικό αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων.
Θα μπορούσε να έρθει ισοπαλία στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων; Θεωρητικά, ναι αφού ο συνολικός αριθμός τους είναι ζυγός (σε περίπτωση ισοπαλίας, ο πρόεδρος θα εκλεγεί με ψηφοφορία στη Βουλή των Αντιπροσώπων). Στις φετινές εκλογές είναι απίθανο, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις για το Κολέγιο των Εκλεκτόρων.
Οι «σίγουροι», οι δημοσκοπήσεις και οι αμφίρροπες Πολιτείες
Με βάση τις δημοσκοπήσεις, η Χάρις έχει «σίγουρους» 226 εκλέκτορες (από τις Πολιτείες, όπως η Καλιφόρνια και και η Νέα Υόρκη, στις οποίες η Δημοκρατική υποψήφια προηγείται με μεγάλη διαφορά).
O Τραμπ έχει «σίγουρους» 219 εκλέκτορες από τις αντίστοιχα «σίγουρες» Ρεπουμπλικανικές Πολιτείες, όπως το Τέξας και η Αλάσκα.
Αυτό σημαίνει ότι οι φετινές εκλογές θα κριθούν στις υπόλοιπες Πολιτείες που είναι αμφίρροπες, δηλαδή στις οποίες δεν έχει σαφές προβάδισμα κανένας από τους δύο υποψήφιους.
Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση για τον Λευκό Οίκο, οι αμφίρροπες Πολιτείες είναι διαφορετικές και ο αριθμός τους κυμαίνεται κάθε φορά. Φέτος είναι επτά: Πενσυλβάνια (19 εκλέκτορες), Τζόρτζια (16), Βόρεια Καρολίνα (16), Μίσιγκαν (15), Αριζόνα (11), Ουισκόνσιν (10) και Νεβάδα (6). Άρα τα πάντα θα κριθούν από τους πόσους από τους συνολικά 93 εκλέκτορες των επτά αυτών αμφίρροπων Πολιτειών θα καταφέρουν να κερδίσουν η Χάρις ή ο Τραμπ – για να συγκεντρώσει 270 εκλέκτορες και να εκλεγεί στον Λευκό Οίκο, η Χάρις χρειάζεται 44 ακόμη ενώ ο Τραμπ 51 (με δεδομένο ότι η πρώτη έχει 226 «σίγουρους» και ο δεύτερος 219).
Αφού λοιπόν κλείσουν οι κάλπες αργά το βράδυ της 5ης Νοεμβρίου, οι δημοσκοπήσεις αναμένεται να επαληθευτούν στις «σίγουρα» Δημοκρατικές και Ρεπουμπλικανικές Πολιτείες, ενώ όλο το θρίλερ θα παιχτεί στο ποιος θα κερδίσει τις αμφίρροπες Πολιτείες και τους εκλέκτορές τους. Η Χάρις προηγείται κατά 1% ή λιγότερο στο Μίσιγκαν, στο Ουισκόνσιν και στη Νεβάδα ενώ ο Τραμπ προηγείται κατά 1-2% στη Τζόρτζια, στην Αριζόνα και στη Βόρεια Καρολίνα, καθώς και κατά λιγότερο από 1% στην Πενσυλβάνια, την πιο αμφίρροπη από τις αμφίρροπες Πολιτείες και την πιο κρίσιμη αφού έχει τον μεγαλύτερο αριθμό εκλεκτόρων ανάμεσά τους.
