Έχει αναφερθεί κατά κόρον, και είναι αληθές, ότι οι φετινές αμερικανικές εκλογές είναι οι κρισιμότερες των τελευταίων δεκαετιών. Όμως οι περισσότεροι από όσους τις παρακολουθούμε, έχουμε στο μυαλό μας στερεότυπα ως προς την ψήφο συγκεκριμένων πολιτειών. Όπως για παράδειγμα, ότι ο αμερικανικός Νότος ψηφίζει πάντα Ρεπουμπλικανούς, ενώ ο αμερικανικός βιομηχανικός Βορράς ρίχνει την ψήφο του στους Δημοκρατικούς, όπως και η πολυπληθής πολιτεία της Καλιφόρνιας. Μια γρήγορη αναδρομή στην αμερικανική ιστορία καταδεικνύει ότι τα στερεότυπα δεν ισχύουν πάντα, ότι οι τάσεις αλλάζουν. Αν δεν άλλαζαν, δεν θα είχαμε, εκτός των άλλων, και το φαινόμενο των αμφίρροπων πολιτειών που κρίνουν την προεδρική εκλογή.
Αμερικανικός Νότος
Σε αντίθεση με την κρατούσα αντίληψη, το Δημοκρατικό Κόμμα επικρατούσε επί δεκαετίες στον αμερικανικό Νότο, από το τέλος της περιόδου της Ανασυγκρότησης, το 1877, (μετά τον αμερικανικό εμφύλιο, 1861-1865) και μέχρι το 1964, έτος κατά το οποίο ψηφίστηκε η νομοθεσία για την προστασία των Πολιτικών Δικαιωμάτων από την κυβέρνηση του Δημοκρατικού, Τεξανού, προέδρου, Λίντον Τζόνσον. Ήταν η περίοδος του αποκαλούμενου “Solid South”, του “Στέρεου Νότου”, τον οποίο αποτελούσαν οι 11 πολιτείες της Συνομοσπονδίας των Νοτίων (στον αμερικανικό Εμφύλιο): η Αλαμπάμα, το Άρκανσο, η Φλόριντα, η Τζόρτζια, η Λουιζιάνα, το Μισισίπι, η Βόρεια Καρολίνα, η Νότια Καρολίνα, το Τενεσί, το Τέξας και η Βιρτζίνια.
Η επικράτηση του Δημοκρατικού Κόμματος εξηγείται από το γεγονός ότι μετά την Ανασυγκρότηση, οι λευκοί Δημοκρατικοί επιχείρησαν να εδραιώσουν την υπεροχή των λευκών Αμερικανών και να αποστερήσουν από τους μαύρους Αμερικανούς, τα δικαιώματά τους. Και αυτό διότι η αμερικανική κυβέρνηση υπό το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Λίνκολν, είχε κερδίσει τον Εμφύλιο και είχε καταργήσει τη δουλεία. Οι Δημοκρατικοί του Νότου επέμεναν στην υπεροχή των λευκών, θυμίζοντας πόσο είχε υποφέρει ο αμερικανικός νότος στα χέρια των “Γιάνκηδων” εισβολέων από τον Βορρά, υπό την ηγεσία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Με τη στήριξη των μαύρων, οι Ρεπουμπλικανοί ήλεγχαν τις τοπικές κυβερνήσεις στις συγκεκριμένες πολιτείες. Ως αντίδραση, το Δημοκρατικό Κόμμα των νοτίων πολιτειών έγινε το όχημα για παραστρατιωτικές ομάδες και οργανώσεις που όμνυαν στην υπεροχή της λευκής φυλής, όπως η Κου Κλουξ Κλαν, η Λευκή Λίγκα, και τα Κόκκινα Πουκάμισα, οι οποίες από το 1874 δρούσαν ως “η στρατιωτική πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος” ενάντια στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και με σκοπό τον εκφοβισμό και την καταστολή των μαύρων ψηφοφόρων.
Μετά τη δεκαετία του 1920, όταν οι μνήμες του αμερικανικού Εμφυλίου είχαν ξεθωριάσει, άρχισε να αλλάζει και η δημογραφική σύνθεση του αμερικανικού Νότου. Στο διάστημα μεταξύ 1910 και 1970, περί τα 6.5 εκατομμύρια μαύροι Αμερικανοί των νοτίων πολιτειών μετοίκησαν σε άλλες περιοχές των ΗΠΑ, στο πλαίσιο του μεγάλου κύματος εσωτερικής μετανάστευσης (Great Migration). Μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, νότιες πολιτείες, όπως η Φλόριντα, αναπτύχθηκαν ταχύτατα, υποδέχτηκαν κατοίκους άλλων πολιτειών καθώς και πολλούς λευκούς συνταξιούχους που ψήφιζαν Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Τη δεκαετία του 1960, οι Ρεπουμπλικανοί, με προεξάρχοντα τον Νίξον, ανέπτυξαν τη “Στρατηγική για το Νότο”, με σκοπό την προέλκυση ψηφοφόρων στις νότιες πολιτείες. Από το 2010 και μετά, οι Ρεπουμπλικανοί επικρατούν σταθερά στις εκλογικές αναμετρήσεις στον αμερικανικό Νότο.
Η «Ζώνη της Σκουριάς»
Από το τέλος του δεκάτου ενάτου αιώνα μέχρι τα μέσα του εικοστού, οι μεσοδυτικές Πολιτείες, η περιοχή των Μεγάλων Λιμνών και το βορειοανατολικό τμήμα των ΗΠΑ ήταν το επίκεντρο της αμερικανικής βιομηχανίας (κυρίως χάλυβα). Πολιτείες όπως η Ιντιάνα, το Ιλινόις, το Μίσιγκαν, το Μιζούρι, το Οχάιο, το Ουισκόνσιν, η Πενσυλβάνια, η Μινεσότα, η Δυτική Βιρτζίνια και τμήματα της πολιτείας της Νέας Υόρκης, έκαναν την Αμερική περήφανη για τη βιομηχανική παραγωγή της. Ωστόσο, από τα μέσα του εικοστού αιώνα, η βιομηχανική καρδιά της Αμερικής έπαψε να χτυπά δυνατά. Η αποβιομηχάνιση και η παγκοσμιοποίηση έφεραν την τεράστια αυτή περιοχή σε ύφεση. Τόσο έντονη, που ο Γουόλτερ Μοντέιλ, αντιπρόεδρος του Τζίμι Κάρτερ και υποψήφιος πρόεδρος των Δημοκρατικών στις προεδρικές εκλογές του 1984, έκανε λόγο για “Ζώνη της Σκουριάς”, τη ζώνη όπου οι εγκαταλελειμμένες βιομηχανίες και τα εργοστάσια σκουριάζουν. Το υποτιμητικό προσωνύμιο “κόλλησε” στην περιοχή και έγινε συνώνυμο της φτώχειας και της εγκληματικότητας.
Η «Ζώνη της Σκουριάς», ψήφιζε παραδοσιακά Δημοκρατικούς καθώς στην ύφεση του 1929, ο Δημοκρατικός πρόεδρος Ρούζβελτ, ο οποίος εξελέγη το 1932, απάντησε με την πολιτική του New Deal, ενός αναπτυξιακού προγράμματος δημοσίων έργων και υποδομών, δίνοντας ταυτόχρονα στους εργαζόμενους το δικαίωμα να συνδικαλίζονται και να διαπραγματεύονται τους μισθούς τους. Οι δεκαετίες του 1960 και του 1970, πέραν των αλλαγών στην οικονομία (αύξηση του ανταγωνισμού των ΗΠΑ από φθηνότερες χώρες στην Ασία) έφεραν και αλλαγές στην πολιτική ατζέντα των δυο κομμάτων. Το Δημοκρατικό κόμμα μετατοπίστηκε προς τα αριστερά ενώ το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έκανε συντηρητική στροφή. Και τα δυο κόμματα πάντως προσυπέγραψαν την αποβιομηχάνιση της Αμερικής τη δεκαετία του 1970.
Οι Ρεπουμπλικανοί όμως και κυρίως ο Τραμπ το 2016, ήταν αυτοί που ζήτησαν “να ξανάρθουν οι δουλειές στις ΗΠΑ”, με αποτέλεσμα, πολλοί λευκοί κυρίως, Αμερικανοί που είχαν χάσει τις δουλειές τους στις βιομηχανίες της περιοχής, να στραφούν στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Στα μέσα του εικοστού αιώνα, το 80% των λευκών εργατών ψήφιζαν Δημοκρατικούς ενώ το 2016, όταν η Χίλαρι Κλίντον ήταν υποψήφια πρόεδρος των Δημοκρατικών, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 4%. Και στις φετινές εκλογές, η σημασία της “Ζώνης της Σκουριάς” είναι τεράστια, καθώς τρεις κρίσιμες αμφίρροπες πολιτείες, το Ουισκόνσιν, (10 εκλέκτορες), το Μίσιγκαν (15 εκλέκτορες) και η Πενσυλβάνια (19 εκλέκτορες) βρίσκονται σε αυτή.
Η «Χρυσή Πολιτεία»
Η Καλιφόρνια, που εκλέγει 54 εκλέκτορες επί συνόλου 538, (που ισοδυναμεί με ποσοστό άνω του 10% του αριθμού των εκλεκτόρων) αποτελεί προπύργιο των Δημοκρατικών. Ωστόσο η “Χρυσή Πολιτεία” δεν ψήφιζε ανέκαθεν Δημοκρατικούς. Από το 1952 ως το 1988, ψήφιζε Ρεπουμπλικανούς, με εξαίρεση την ψήφο της υπέρ του Δημοκρατικού Λίντον Τζόνσον, το 1964. Η αύξηση του αριθμού των ισπανόφωνων ψηφοφόρων που ψηφίζουν παραδοσιακά Δημοκρατικούς, είναι η βασική ερμηνεία για το ότι η Καλιφόρνια “βάφεται μπλε, -το χρώμα του δημοκρατικού κόμματος- στις προεδρικές εκλογές. Οι εκλογές του 2020 ήταν οι τέταρτες συνεχόμενες εκλογές που ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος -ο Τζο Μπάιντεν- κέρδιζε το Ρεπουμπλικανό αντίπαλο του – τον Τραμπ- με ποσοστό άνω του 60%.
