Η Black Friday, γνωστή κι ως Μαύρη Παρασκευή, είναι το ανεπίσημο όνομα της ημέρας που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ. Πρόκειται ουσιαστικά, για την τέταρτη Παρασκευή του Νοεμβρίου, που συνήθως είναι από τις 24 μέχρι τις 30 Νοεμβρίου. Στη χώρα δε, θεωρείται κι ως η εναρκτήρια μέρα για την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων.
Τι συμβαίνει την Black Friday
Οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου ανοίγουν πολύ νωρίς, τα τελευταία χρόνια μάλιστα από τις μεταμεσονύκτιες ώρες, και δίνουν μεγάλες προσφορές.
Η Black Friday δεν είναι επίσημη αργία στις ΗΠΑ, ωστόσο κάποιες Πολιτείες τηρούν την αργία της «Ημέρας μετά την ημέρα των Ευχαριστιών» για τους υπαλλήλους της περιοχής.
Ο τζίρος την Black Friday στις ΗΠΑ
Η Blacki Friday είναι η ημέρα με το μεγαλύτερο τζίρο πωλήσεων του έτους στις ΗΠΑ από το 2005. Βέβαια, τα μέσα τείνουν να παρουσιάζουν την κατάσταση ως μία ημέρα που κυριαρχεί η αγοραστική υστερία και η έλλειψη αποθεμάτων, δημιουργώντας μία κατάσταση φαύλου κύκλου ανατροφοδότησης της ζήτησης.
Τα καταστήματα στις ΗΠΑ πλέον επεκτείνουν τις προσφορές τους σε ολόκληρους τους μήνες του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, αντί να επικεντρώνονται μόνο στην ημέρα αυτή, ή και στο Σαββατοκύριακο που ακολουθεί.
Πώς ξεκίνησε η χρήση του όρου Black Friday
Θεωρείται ότι η χρήση του όρου «Black Friday» ξεκίνησε στη Φιλαδέλφεια το 1961 περίπου, αλλά για εντελώς διαφορετικό λόγο. Αρχικά, οι άνθρωποι τον χρησιμοποιούσαν για να περιγράφουν τις ουρές αυτοκινήτων και την έντονη κυκλοφοριακή συμφόρηση που δημιουργούνταν την επομένη της Ημέρας των Ευχαριστιών.
Περισσότερα από 20 χρόνια μετά, άρχισε η χρήση του όρου είναι συνυφασμένη με τη σημερινή του ερμηνεία. Ειδικότερα, η φράση έγινε δημοφιλής με την εξήγηση ότι εκείνη τη μέρα του έτους, το λιανεμπόριο αρχίζει να σημειώνει κέρδος. Αυτό σημαίνει από το «red» (: κόκκινο) περνάει στο «black» (: μαύρο). Καθώς, με κόκκινο μελάνι σημειώνονταν οι ημέρες με αρνητικό ισολογισμό πωλήσεων και με μαύρο οι ημέρες με θετικό απολογισμό.
Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε ο όρος Black Friday, ήταν στις 24 Σεπτεμβρίου 1869 για να περιγράψει μια από τις χειρότερες ημέρες του αμερικανικού χρηματιστηρίου.
Η ιστορία
Οι δύο υπεύθυνοι για το οικονομικό σκάνδαλο που προκλήθηκε και οδήγησε δεκάδες εταιρείες στη χρεοκοπία ήταν δύο κερδοσκόποι: ο Τζέι Γκουλντ και ο Τζέιμς Φισκ, ιδιοκτήτες της σιδηροδρομικής γραμμής Errie. Οι εκατομμυριούχοι προσπάθησαν να αγοράσουν όσο περισσότερο χρυσό μπορούσαν για να ανέβει η τιμή του και μετά να το πουλήσουν σε αστρονομικό ποσό.
Η σκευωρία, όμως αποκαλύφθηκε και η τιμή του χρυσού έπεσε. Το αποτέλεσμα της απάτης ήταν η πτώση της τιμής του πολύτιμου μετάλλου κατά 30 μονάδες και η χρεοκοπία της αγοράς.
Χιλιάδες επενδυτές καταστράφηκαν οικονομικά και τουλάχιστον ένας αυτοκτόνησε. Η οικονομία υπέστη τεράστια ζημιά.
Τα «μαύρα» σημεία της Black Friday
Η Black Friday μπορεί να θεωρείται ως μία καλή ευκαιρία για ψώνια, ωστόσο έχουν υπάρξει και αναφορές βία μεταξύ πελατών, κατά την ημέρα αυτή.
Από το 2006 στις ΗΠΑ, έχουν αναφερθεί 7 θάνατοι και 98 τραυματίες σε ολόκληρο το ομοσπονδιακό κράτος.
Είναι αρκετά σύνηθες το φαινόμενο, πολίτες να περιμένουν έξω από τα καταστήματα, από τις βραδινές ώρες της Ημέρας των Ευχαριστιών, προκειμένου να έχουν προτεραιότητα, όταν αυτά ανοίξουν. Αυτές οι πρακτικές οδηγούν κάποιες φορές στην κατάληψη των λωρίδων της έκτακτης ανάγκης, αλλά και στη χρήση προπανίου και γεννητριών σε πιο εξεζητημένες περιπτώσεις. Όλα αυτά δημιουργούν σημαντικό κίνδυνο για την ασφάλεια του κοινού. Μάλιστα, κάποιες περιοχές αναγκάστηκαν να απαγορεύσουν αυτή την τακτική.
Πώς ήρθε η Black Friday στην Ελλάδα
Ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα υπήρξαν σημαντικές προσπάθειες η Black Friday να «φύγει» πέρα από τα σύνορα των ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα, η πρακτική ξεκίνησε για πρώτη φορά το 2015. Από το 2016 κι έπειτα όλο και περισσότερες επιχειρήσεις άρχισαν να την εφαρμόζουν.
Βέβαια, η αλήθεια είναι πως το πολυκατάστημα «MINION» το είχε εφαρμόσει πρωτοποριακά από τη δεκαετία του 1960. Τότε, ωστόσο το προωθούσαν ως «Εβδομάδα προσφορών» ή «Ξεπούλημα». Φωτογραφίες της εποχής δε, δείχνουν πλήθος καταναλωτών να έχει σχηματίσει ουρά έξω από το πολυκατάστημα.
Πότε πέφτει φέτος η Black Friday
Η Black Friday, λοιπόν έχει καθιερωθεί να εορτάζεται κάθε τελευταία Παρασκευή του Νοέμβρη. Έτσι, όπως κάθε χρόνο, οι επιχειρήσεις ετοιμάζονται για τις εκπτώσεις τους, που θα ανακοινωθούν και επίσημα στις 29 Νοεμβρίου για το 2024.
Ενώ λίγες ημέρες αργότερα, θα ακολουθήσει και η Cyber Monday. Μόλις τρις μέρες μετά, στις 2 Δεκεμβρίου οι καταναλωτές θα μπορούν να αγοράσουν διαδικτυακά διάφορα προϊόντα σε προσφορές. Αυτό γίνεται σε μία προσπάθεια να αυξηθούν οι πωλήσεις των επιχειρήσεων στο διαδίκτυο.
Πώς να ψωνίσετε με ασφάλεια την Black Friday
Η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων ανακοινώνει τον δεκάλογο της Black Friday για ασφαλείς αγορές.
Δείξτε προσοχή στους επίδοξους απατεώνες και στις απατηλές πρακτικές
Η Black Friday αποτελεί ευκαιρία και για τους scammers που εκμεταλλεύονται την επιθυμία των καταναλωτών για πολλές και καλές προσφορές. Ακόμη λοιπόν και αν συναντήσετε όρους όπως «φθηνά», «προσφορά» κλπ, μην θεωρήσετε ότι όντως πρόκειται για μια καλή ευκαιρία. Η εμπειρία έχει δείξει ότι όπου οι τιμές είναι ιδιαίτερα χαμηλές ή έστω, σημαντικά χαμηλότερες από ό,τι συνήθως, τα αγαθά ενδέχεται να είναι απομιμητικά ή ελαττωματικά. Κάντε την έρευνά σας λίγο καιρό πριν προβείτε στις αγορές σας ώστε να είστε σε θέση να εντοπίσετε τις ψεύτικες προσφορές.
Διαβάστε τους όρους χρήσης στα ηλεκτρονικά καταστήματα και ρωτήστε για τις εγγυήσεις στα φυσικά καταστήματα
Ενώ οι μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων ανανεώνουν συχνά την πολιτική επιστροφών προς όφελος του καταναλωτικού κοινού, οι μικρότερες επιχειρήσεις ενδέχεται να δείξουν μικρότερη ευελιξία. Διαβάστε προσεκτικά τους όρους χρήσης του ηλεκτρονικού καταστήματος προτού προβείτε σε αγορά ή ρωτήστε για την πολιτική του καταστήματος, όταν αυτό είναι φυσικό κατάστημα, σε περίπτωση επιστροφής του αγαθού.
Προσέξτε την παρορμητική αγοραστική συμπεριφορά προτού προβείτε σε συναλλαγή
Χρειάζεστε πραγματικά το προϊόν που είδατε στην βιτρίνα ή στο e-shop; Μήπως το τελικό ποσό των αγορών σας, εκτρέπει τον προϋπολογισμό σας; Η Black Friday προκαλεί τέτοιο ενθουσιασμό στους καταναλωτές που πολλές φορές προβαίνουν σε αγορές που δεν τους είναι πραγματικά αναγκαίες από το φόβο ότι μπορεί να μην προλάβουν να αξιοποιήσουν τις προσφορές! Θυμηθείτε ότι παρά τις ελκυστικές προτάσεις που τα καταστήματα μπορεί να υπόσχονται ενόψει της Black Friday, όσο προχωρούμε στην εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων, η αγορά θα ανανεώσει και πάλι τις προμήθειές της προτείνοντας νέες εκπτώσεις και καινούρια αγαθά!
Προσοχή στις άγνωστες ή πρωτοεμφανιζόμενες ηλεκτρονικές επιχειρήσεις
Οι καλύτερες προσφορές δεν παρέχονται πάντα από τις μεγάλες ηλεκτρονικές επιχειρήσεις. Kαι οι μικρές ηλεκτρονικές επιχειρήσεις μπορούν να προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες για αγορές, ωστόσο στις περιπτώσεις πρωτοεμφανιζόμενης ή άγνωστης επιχείρησης, θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί για να μην χάσετε χρήματα. Αν διαπιστώσετε ότι παραλείπονται κρίσιμα στοιχεία για την αναγνώριση της ταυτότητας της ηλεκτρονικής επιχείρησης όπως είναι η εταιρική επωνυμία, η ταχυδρομική διεύθυνση, τα τηλέφωνα επικοινωνίας, η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και το ΑΦΜ της, είναι προτιμότερο να αποφύγετε να προβείτε σε αγορά μέχρι να διασταυρώσετε την αξιοπιστία της επιχείρησης διερευνώντας προηγουμένως την φήμη της στο διαδίκτυο.
Προσοχή στις παραπλανητικές προσφορές
Ακόμη και αν ψωνίζετε από μία ιστοσελίδα που εμπιστεύεστε, είναι σημαντικό να ελέγξετε όλες τις λεπτομέρειες που αφορούν στην συναλλαγή σας: η τιμή, η εγγύηση, το κόστος μεταφοράς, η διαθεσιμότητα ή ο χρόνος παράδοσης, μπορεί να είναι μερικές από τις σημαντικές πληροφορίες που θα καθορίσουν την τελική σας επιλογή. Πολλές φορές όμως ενδέχεται να εμφανιστούν αναδυόμενα banners με προσφορές άσχετες από αυτές που παρέχει η προμηθεύτρια επιχείρηση, από ιστοσελίδες που σας ζητούν να εισάγετε τα στοιχεία των τραπεζικών σας λογαριασμών ή και των κωδικών σας για την ολοκλήρωση της συναλλαγής. Στις περιπτώσεις αυτές, επικοινωνήστε τόσο με την επιχείρηση όσο και με την τράπεζά σας και επιβεβαιώστε τη γνησιότητα του περιεχομένου των μηνυμάτων αυτών. Θα πρέπει να αποφεύγουμε προσφορές που εμφανίζονται σε αναδυόμενα παράθυρα αν προέρχονται από άγνωστους ιστοτόπους.
Δείξτε μεγάλη προσοχή στην παροχή ευαίσθητων προσωπικών πληροφοριών
Στις περιπτώσεις που σκοπεύετε να χρησιμοποιήσετε την πιστωτική ή την χρεωστική κάρτα ελέγξτε με προσοχή το περιεχόμενο των όρων και των email που σχετίζονται με την συναλλαγή σας. Επίσης, θα πρέπει να μην προχωρήσετε σε συναλλαγή αν σας ζητείται να εγκαταστήσετε λογισμικό για την απόκτηση μιας προσφοράς.
Μην παρασύρεστε από ασυνήθιστα χαμηλές τιμές ή προσφορές
Ελέγξτε στα διαφημιστικά φυλλάδια, στις προωθήσεις στα social media και στα newsletters των καταστημάτων για τις τιμές των προϊόντων που σας ενδιαφέρουν. Συγκεντρώστε τις αρκετές μέρες πριν την Black Friday ώστε να έχετε ένα μέτρο σύγκρισης για την τελικά προσφερόμενη τιμή και για να είστε σε θέση να εξακριβώσετε ότι πετύχατε μια πραγματικά καλή ευκαιρία αγοράς.
Κουπόνια προσφορών και giftcards
Όταν διαθέτετε κουπόνια προσφορών ή giftcards επιβεβαιώστε αν τα προϊόντα που επιθυμείτε διατίθενται την Black Friday ή αν οι εταιρείες που σας ενδιαφέρουν αποδέχονται τα κουπόνια αυτά και δεν εξαιρούνται των προσφορών.
Ελέγξτε την πολιτική ασφάλειας στις ηλεκτρονικές συναλλαγές
Εφόσον σκοπεύετε να προχωρήσετε σε ηλεκτρονικές αγορές, προτιμήστε να χρησιμοποιήσετε τις προσωπικές σας συσκευές στις οποίες έχει εγκατασταθεί πρόγραμμα προστασίας από κακόβουλο λογισμικό (antivirus) και δίχτυ προστασίας (firewall). Κατά την καταχώρηση των στοιχείων της συναλλαγής σας, βεβαιωθείτε ότι έχει τεθεί σε εφαρμογή κρυπτογράφηση. Αυτό μπορείτε να το αναγνωρίσετε αν παρατηρήσετε το εικονίδιο με το κλειστό λουκετάκι πάνω αριστερά στην διεύθυνση της ιστοσελίδας και εάν η διεύθυνση ξεκινά με «https://».
Συμφωνήστε την ημερομηνία παράδοσης του προϊόντος
Σε περίπτωση που η επιχείρηση δεν παραδώσει εμπρόθεσμα το προϊόν, θυμηθείτε ότι οι συναλλαγές μέσω χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας προσφέρουν ουσιαστικές δικλείδες ασφαλείας για τους καταναλωτές, σε περίπτωση ακύρωση της συναλλαγής. Αντίθετα η πληρωμή με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό του προμηθευτή, θα πρέπει να αποφεύγεται.
