Το κοινοβούλιο του Ισραήλ ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία νομοσχέδιο, το οποίο απαγορεύει τη δραστηριότητα της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA) στη χώρα. Η απόφαση πάρθηκε παρά τις αντιρρήσεις των ΗΠΑ και των Ηνωμένων Εθνών. Το κείμενο εγκρίθηκε με 92 ψήφους υπέρ και 10 κατά στην 120μελή Κνεσέτ, προκαλώντας και τη διεθνή κατακραυγή.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες επανέλαβε πως δεν υπάρχει «εναλλακτική» στην υπηρεσία: είναι «εκ των ων ουκ άνευ». Η εφαρμογή του νόμου, σύμφωνα με τον κ. Γκουτέρες, θα είχε «καταστροφικές συνέπειες για τους παλαιστίνιους πρόσφυγες στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, κάτι που είναι απαράδεκτο».

«Δεν υπάρχει εναλλακτική στην UNRWA», επέμεινε, κι η εφαρμογή των νόμων που ενέκρινε η Κνέσετ «θα ήταν επιζήμια για την επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής διένεξης και την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή συνολικά. Όπως έχω πει στο παρελθόν, η UNRWA είναι εκ των ων ουκ άνευ».

Επιπλέον, ο ΓΓ του ΟΗΕ πρόσθεσε πως θα θέσει το ζήτημα στη Γενική Συνέλευση του διεθνούς οργανισμού.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας, με την ψήφο και των ΗΠΑ, ιστορικού συμμάχου του Ισραήλ, είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση Νετανιάχου εναντίον αυτού του νόμου.

Η αντίδραση του UNRWA

Το ίδιο το Γραφείο Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή κατήγγειλε το «σκανδαλώδες» νομοσχέδιο εναντίον του. Όπως εξήγησε είναι ο σημαντικότερος παράγοντας όσον αφορά τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας, τον παλαιστινιακό θύλακο υπό πολιορκία που έχει υποστεί πελώρια καταστροφή, έπειτα από έναν και πλέον χρόνο πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς.

Ο επικεφαλής της UNRWA, ο Φιλίπ Λαζαρινί, καταδίκασε την απαγόρευση, που «δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο» και θα «επιδεινώσει τα δεινά των Παλαιστινίων».

Ο σύμβουλος για θέματα μέσων ενημέρωσης της UNRWA Αντνάν Άμπου Χάσνα είπε ότι η απόφαση του Ισραήλ για απαγόρευση της λειτουργίας της υπηρεσίας στο έδαφός του θα σημάνει την κατάρρευση της ανθρωπιστικής διαδικασίας στο σύνολό της.

Ο Χάσνα χαρακτήρισε «πρωτοφανή» την απόφαση, σε δηλώσεις του προς το τηλεοπτικό κανάλι Al Jazeera Mubasher TV του Κατάρ.

Γιατί το Ισραήλ απαγορεύει τις δραστηριότητες του UNRWA

Το Ισραήλ εδώ και καιρό κατηγορούσε ορισμένους εργαζόμενους στην UNRWA ότι συμμετείχαν στην επίθεση που εξαπέλυσε η Χαμάς στο ισραηλινό έδαφος στις 7 Οκτωβρίου 2023. Για αυτό το λόγο και η υπηρεσία ήταν το «μαύρο πρόβατο» για την ισραηλινή κυβέρνηση.

Δεύτερο κείμενο, που εγκρίθηκε επίσης με μεγάλη πλειοψηφία (89-7), απαγορεύει σε ισραηλινούς δημόσιους λειτουργούς να συνεργάζονται με την UNRWA και υπαλλήλους της, κάτι που θα περιπλέξει σε μεγάλο βαθμό τη δραστηριότητα της υπηρεσίας, καθώς το Ισραήλ ελέγχει αυστηρά όλες τις εισόδους για τα φορτία ανθρωπιστικής βοήθειας με προορισμό τη Λωρίδα της Γάζας.

Οι δύο νόμοι θα τεθούν σε ισχύ 90 ημέρες μετά την υιοθέτησή τους, σύμφωνα με την Κνέσετ.

Αμέσως μετά την υπερψήφιση του νομοσχεδίου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου είπε ότι οι εργαζόμενοι στην UNRWA πρέπει να λογοδοτήσουν για τις «τρομοκρατικές δραστηριότητές» τους, όπως τις αποκάλεσε. Στην ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ ο Νετανιάχου πρόσθεσε επίσης ότι η συνεχής ανθρωπιστική βοήθεια πρέπει να παραμείνει διαθέσιμη στη Γάζα «τώρα και στο μέλλον».

Από την άλλη πλευρά, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου διαβεβαιώνει ότι το Ισραήλ είναι «έτοιμο» να «συνεργαστεί με διεθνείς εταίρους (του)» για να συνεχίσει να «διευκολύνει την ανθρωπιστική βοήθεια στη Λωρίδα της Γάζας κατά τρόπο που δεν θα απειλεί την ασφάλειά (του)».

Σκανδαλώδης η απόφαση του Ισραήλ

Σε μια πρώτη αντίδραση, η UNRWA χαρακτήρισε «σκανδαλώδη» την απόφαση που έλαβε η Κνεσέτ. «Είναι σκανδαλώδες που μια χώρα μέλος των Ηνωμένων Εθνών επιδιώκει να διαλύσει μια υπηρεσία του ΟΗΕ η οποία αποδεικνύεται ότι είναι ο σημαντικότερος χορηγός ανθρωπιστικών υπηρεσιών στη Γάζα» ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο η εκπρόσωπος της υπηρεσίας αυτής, Ζουλιέτ Τούμα.

Ήδη πριν από την ψηφοφορία, οι ΗΠΑ δήλωσαν «πολύ ανήσυχες» και «παρότρυναν την κυβέρνηση να μην εγκρίνει» το κείμενο, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάθιου Μίλερ. Ο ίδιος επανέλαβε τον «κρίσιμο» ρόλο της UNRWA στη Λωρίδα της Γάζας σε ό,τι αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια.

Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, κατήγγειλε την «αφόρητη» απόφαση που θα έχει «καταστροφικές συνέπειες». «Αντίκειται προς τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του Ισραήλ», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας ότι η UNRWA είναι «αναντικατάστατο σωσίβιο για τον παλαιστινιακό λαό».

Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας δήλωσε «σοβαρά ανήσυχος», ενώ η Γερμανία «επέκρινε έντονα» την απόφαση αυτή.

Η Ιρλανδία, η Νορβηγία, η Σλοβενία και η Ισπανία, τέσσερις χώρες που αναγνώρισαν φέτος το κράτος της Παλαιστίνης, «καταδίκασαν» με κοινή ανακοίνωσή τους τον νέο νόμο, χαρακτηρίζοντας «απαραίτητο και αναντικατάστατο» το έργο της UNRWA.

Η απάντηση του μουσουλμανικού τόξου στην απόφαση του Ισραήλ

Η Χαμάς κατήγγειλε την «σιωνιστική επίθεση». Ο Παλαιστινιακός Ισλαμικός Τζιχάντ, σύμμαχος της, κατήγγειλε την «κλιμάκωση στη γενοκτονία» των Παλαιστινίων.

Η προεδρία της Παλαιστινιακής Αρχής έκρινε από την πλευρά της ότι το κείμενο επιβεβαιώνει «τη μεταμόρφωση του Ισραήλ σε φασιστικό κράτος».

Τι είναι το UNRWA

Η UNRWA δημιουργήθηκε με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 1949 και διαχειρίζεται ιδίως τα κέντρα υγείας στη Λωρίδα της Γάζας και στη Δυτική Όχθη. Παράλληλα, παρέχει καταφύγιο, τροφή και βασικές ιατρικές υπηρεσίες. Θεωρείται η «σπονδυλική στήλη» της διεθνούς βοήθειας στην περιοχή, που έχει βρεθεί αντιμέτωπη με ανθρωπιστική καταστροφή.

Ορισμένοι από τους μεγαλύτερους δωρητές είχαν αναστείλει τη χρηματοδότησή τους στην UNRWA στις αρχές της χρονιάς, αφού του Ισραήλ κατηγόρησε περίπου 20 από τους 13.000 εργαζόμενους της υπηρεσίας στη Λωρίδα της Γάζας πως πήραν μέρος στην έφοδο της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου 2023. Οι περισσότεροι από τους δωρητές ξανάρχισαν έκτοτε να υποστηρίζουν την υπηρεσία. Αξιοσημείωτη εξαίρεση αποτελεί ο μεγαλύτερος χορηγός της υπηρεσίας, οι ΗΠΑ.

Εννιά εργαζόμενοι της υπηρεσίας «μπορεί να ενέχονταν» πράγματι στην επίθεση της Χαμάς, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιοποιήθηκε τον Αύγουστο.

Τουλάχιστον 223 εργαζόμενοι της UNRWA έχουν χάσει τη ζωή τους στον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας, που διαρκεί για πάνω από έναν χρόνο.