O γιός μου θέλει να γίνει ψυχολόγος. Στα 17 έτη της ζωής του έχει αναπτύξει μια ψυχαναλυτική οπτική γωνία των πραγμάτων. Και έτσι σχολιάζει τα πολλά της δικής του καθημερινότητας. Η οπτική του είναι ξεκάθαρη. Η ζωή σε περνάει από τρία στάδια. Πρώτα βγαίνεις σ αυτήν με όλη την αθωότητα και την δύναμη να βοηθήσεις, θα προσφέρεις όλα όσα έχεις, να συμβάλλεις. Σ αυτό το στάδιο συνήθως σε προδίδουν. Στο δεύτερο στάδιο το παιχνίδι αντιστρέφεται. Μπαίνεις εσύ στο περιβάλλον της αναγνώρισης και εκεί συναντάς την αθωότητα και την προσφορά, αλλά πλέον έχεις φθαρεί σε σημείο που σου είναι αδιάφορο και προδίδεις εσύ. Το τρίτο στάδιο είναι η απογύμνωση από όλα. Και η μοναδική φάση της ζωής κατά την οποία έρχεται στην επιφάνεια η φυσική ανάγκη: το δικαίωμα να είσαι … less (λιγότερος).
Και τότε μόνο πια, εφόσον το κατακτήσεις, αρχίζεις να απολαμβάνεις τις μικρές χαρές της ζωής χωρίς να πρέπει πλέον να αναζητήσεις υποχρεωτικά, αγχωτικά, καταναλωτικά, την επιτυχία, την …αριστεία, την αποδοχή που αυτή υπόσχεται. Και την οποία ψυχαναγκαστικά απαιτεί όλο το κοινωνικό μας πλαίσιο σήμερα από τους εφήβους, τους ντοπαρισμένους πρωταθλητές μας που πρέπει υποχρεωτικά να νικήσουν.
Ποιος από τους γονείς, εκπαιδευτικούς, φίλους, συντρόφους αποδέχεται σήμερα το δικαίωμα ενός νέου να είναι …less; Να ορίσει τη ζωή του στις διαστάσεις που αποδέχεται ο ίδιος και όχι εκείνες που ξεχειλώνουν γύρω του οι άλλοι; Φυσικά το θέμα ξεκινάει πάντα από τον πρώτο χώρο ουσιαστικής κοινωνικοποίησης μας: το σχολείο.
«Το Λύκειο πέθανε» είχε πει εμφατικά υπουργός Παιδείας της χώρας στο παρελθόν και δυστυχώς κανείς της περίοδο εκείνη δεν σοκαρίστηκε από την δήλωση του. Τα επόμενα χρόνια έθαψαν το δημόσιο εκπαιδευτικό «προϊόν» και έθρεψαν στη θέση του τον φυσικό συνεχιστή του: τα φροντιστήρια, τα ιδιαίτερα μαθήματα, τα υπερ ανταγωνιστικά ιδιωτικά σχολεία φροντιστηριακού τύπου, την συνεχή πίεση ενόψει των πανελλαδικών εξετάσεων.
Το Λύκειο το ίδιο άλλωστε έγινε ένα τεράστιο φροντιστήριο. Στην τελευταία τάξη του οι μαθητές και οι μαθήτριες διδάσκονται μόνο τα μαθήματα που θα εξεταστούν στις εξετάσεις για το πανεπιστήμιο.
Όσον αφορά δε τις παραπάνω σκέψεις των εφήβων που έφτασαν και στο δικό μου σπίτι, αποτελούν μέρος των συζητήσεων μεταξύ εφήβων ανα τον κόσμο στο περιβάλλον διαδικτυακών κοινοτήτων που έχουν αναπτυχθεί στις νέες ηλεκτρονικές πολιτείες μας.
Και το ενδιαφέρον στα παραπάνω, έρχεται σε συνέχεια της συζήτησης για την κοινωνία που «αυτοθεραπεύεται».
Για τους εκπαιδευτικούς που κάνουν μόνοι τους επιμόρφωση ο ένας στον άλλο. Τους νέους που φτιάχνουν παγκόσμιες διαδικτυακές κοινότητες για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο και να προσφέρουν βοήθεια και στήριξη σε όσους έχουν ανάγκη όταν ούτε οι γονείς τους, ούτε οι εκπαιδευτικοί τους, ούτε οι περίφημοι …ψυχολόγοι του ίδιου συστήματος, μπορούν να τους καταλάβουν.
Μπορεί να μας προβληματίζουν σε ένα βαθμό όλα αυτά, αλλά σίγουρα μέσα τους περιέχουν ελπίδα.
Ο φόβος έγκειται στο ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι (αριθμητικά το μεγαλύτερο μέρος των κοινωνιών μας) αρχίζουν σταδιακά να αδιαφορούν για την ύπαρξη του κράτους και των θεσμών πρόνοιας και δικαιοσύνης του, γιατί ούτε τις καταλαβαίνουν πλέον, ούτε τις αισθάνονται στην καθημερινότητα τους.
Η ελπίδα έγκειται στο ότι τελικά δεν απογοητεύονται πραγματικά, ούτε υποχωρούν, ούτε αποσύρονται, αλλά βρίσκουν τη χαρά στο να προσφέρουν βοήθεια ο ένας τον άλλο.
Όλα αυτά είναι χρήσιμο να αποτελέσουν το περιεχόμενο συζητήσεων μέσα στην κοινωνία, ενώ αναζητούμε ένα νέο εκπαιδευτικό μοντέλο που δεν θα αποκλείει όσους νέους που δεν ταιριάζουν στο προκατασκευασμένο μοντέλο του «more» (περισσότερο), αλλά θα τους επιτρέπει αν το θελήσουν να είναι …«less».
Το δικαίωμα στην … αποτυχία με άλλα λόγια. Γιατί η αποτυχία τελικά είναι η μητέρα των μεγάλων επιτυχιών.
