Ευρωβουλευτής, βουλευτής και υπουργός, ο Κωστής Χατζηδάκης έχει μια πορεία πάνω από τριάντα χρόνια στην πολιτική. Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών σήμερα, ξεδιπλώνει στο ΒΗΜΑ Talks σκέψεις κάπου ανάμεσα σε νούμερα, αριθμούς, πραγματική ζωή και φιλοδοξίες -απ’ την ακρίβεια ως την αλαζονεία της εξουσίας…
Πώς είναι να περνάει κανείς την καθημερινότητά του ανάμεσα σε νούμερα και αριθμούς;
Από τότε που ήμουν μικρός με τραβούσαν οι αριθμοί, διότι οι αριθμοί βοηθούν στην ποσοτικοποίηση των πολιτικών και επίσης στην ποσοτικοποίηση των επιχειρημάτων της μιας ή της άλλης πλευράς. Ειδικά στην οικονομία δεν είναι δυνατόν να προχωράς χωρίς να λογαριάζεις τους αριθμούς. Γιατί μετά θα πέσουν στο κεφάλι σου, αν τυχόν, με αλόγιστες πολιτικές, οδηγήσεις τη χώρα σε μία ακόμα χρεοκοπία. Επομένως, όταν κανείς κάνει καλό νοικοκυριό, στο τέλος μπορεί να εμπνεύσει ένα αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες. Οι πολίτες έχουν κάθε δικαίωμα να πιέζουν για παροχές, και ο υπουργός Οικονομικών να πηγαίνει μέχρι εκεί που επιτρέπουν οι αντοχές της οικονομίας και των φορολογουμένων. Διότι εγώ δεν μοιράζω λεφτά δικά μου, μοιράζω λεφτά των φορολογουμένων.
Είχατε έφεση στα μαθηματικά;
Ναι ήμουν καλός. Είμαι οπαδός της τετράγωνης λογικής. Και θεωρώ ότι μόνο έτσι μπορούμε να βρούμε άκρη. Έχουμε πληρώσει πάρα πολύ τον λαϊκισμό στην πολιτική. Όλοι μας έχουμε συναισθήματα και αλίμονο στον άνθρωπο που στεγνώνει. Αλλά η οικονομία υπακούει σε κάποιες λογικές. Αν τις αγνοήσουμε, είναι σαν ο γιατρός να μην εξετάζει ακτινογραφίες, πυρετό κ.ο.κ..
Πώς μπήκε το μεράκι της πολιτικής; Απ’ την οικογένεια;
Ναι, αλλά όχι ιδιαίτερα. Ο παππούς μου ήταν βουλευτής της Κρητικής Πολιτείας, ο πατέρας μου, στέλεχος της Νομαρχιακής της Νέας Δημοκρατίας. Εγώ δεν μπορώ να βρω εξήγηση παρά μόνο ότι είχα πέσει στη μαρμίτα της πολιτικής. Μ’ ενδιέφερε απ’ το σχολείο. Επειδή η εποχή εκείνη ήταν στενά συνδεδεμένη με τον λαϊκισμό, για τον οποίο αισθανόμουν πάντοτε μία απέχθεια, ήταν ένας πρόσθετος λόγος ν’ ασχοληθώ απ’ την πλευρά την αντι-λαϊκίστικη.
Δεν σας γοήτευσε δηλαδή ο Ανδρέας Παπανδρέου αλλά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης…
Ακριβώς. Λόγω της αυτοσυγκράτησης και της άρνησης και των δύο να δώσουν υπερβολικές υποσχέσεις. Δεν γνώρισα ποτέ τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και πράγματι ήμουν κοντά στην οικογένεια Μητσοτάκη.
«Καμιά φορά η έπαρση απ’ την εξουσία οδηγεί σε ακρότητες».
Θέλετε να τα πηγαίνετε καλά με όλους;
Έχοντας όμως το δικό μου διακριτό φιλελεύθερο στίγμα μέσα στη Νέα Δημοκρατία. Πρέπει να ξεχωρίζουμε δύο πράγματα. Την πολιτική σου ταυτότητα μέσα σ’ ένα μεγάλο πολυσυλλεκτικό κόμμα. Εγώ ποτέ δεν έκρυψα ότι είμαι φιλελεύθερος, υπέρ της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, της οικονομικής ελευθερίας, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, της οποίας η ανάπτυξη είναι προϋπόθεση για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Την ίδια στιγμή δεν έχω αυταπάτη ότι ο κατακερματισμός του κεντροδεξιού χώρου δεν μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος της χώρας. Χρειάζονται μεγάλα πολυσυλλεκτικά κόμματα, όπως η Νέα Δημοκρατία και επίσης την ίδια στιγμή δεν μπορεί κανείς να μην ξεχωρίζει την λειτουργία του, ανθρώπινα και πολιτικά, μέσα σ’ ένα ευρύτερο χώρο. Στην Ελλάδα πολλές φορές όταν έχουμε διαφορετική άποψη από κάποιον άλλο, ενοχοποιούμε τον άλλον, αντί να επιχειρηματολογούμε για την άποψη. Αν το ξεπεράσουμε θα ’ναι μεγάλο βήμα για να πάει η χώρα μπροστά.
Σας δυσκόλεψαν κάποιοι απ’ τους αρχηγούς της Νέας Δημοκρατίας;
Οι αρχηγοί που μ’ έχουν χρησιμοποιήσει ήξεραν ποιος είμαι, τη διαδρομή, τις απόψεις μου. Συνεργαστήκαμε έχοντας σχέσεις εμπιστοσύνης. Πάντοτε στο πλαίσιο μιας συνεργασίας μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Και προσπαθείς να βρεις συγκλίσεις, με τον αρχηγό να ’χει πάντοτε τον πρώτο λόγο και με τη συνείδησή σου να σ’ ελέγχει καθημερινά απ’ την άλλη.
Έχετε βρεθεί σε διλήμματα; Είπατε κάποια στιγμή μένω ή φεύγω απ’ την πολιτική;
Η πιο μεγάλη μου δυσκολία ήταν με την υιοθέτηση ή μη του πρώτου μνημονίου -τότε ακολούθησα για λόγους κομματικής πειθαρχίας κι επειδή πίστευα ότι δεν έπρεπε ν’ αποτελέσει αφορμή για την διάλυση της Νέας Δημοκρατίας. Αλλά και τότε προσπάθησα να εκφράζω τις απόψεις μου με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκαλώ πρόβλημα στη Νέα Δημοκρατία αλλά ούτε στον εαυτό μου με τις απόψεις μου.
Εσωκομματικές γκρίνιες και Ν.Δ.: Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα;
Η επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη ως αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας εκ των πραγμάτων έχει αποδεχθεί επιτυχημένη. Έχει κερδίσει αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, παρότι δεν έδωσε ποτέ υπερβολικές υποσχέσεις στους πολίτες. Ακόμα δε, πιο εντυπωσιακό θεωρώ την επανεκλογή το’23. Σ’ όλο τον κόσμο, καθώς περνούν τα χρόνια, υπάρχει κόπωση του εκλογικού σώματος. Υποχρέωσή μας είναι να μην έχουμε εμείς κόπωση. Δεν μπορούμε να συμφωνούμε στο 100%. Φτάνει να μάθουμε μ’ ένα τρόπο σύγχρονο και ευρωπαϊκό, να εκφράζουμε μέσα στο πλαίσιο της Νέας Δημοκρατίας και τις διαφορετικές αποχρώσεις -αν γίνει μ’ αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να είναι και δύναμη για τη Νέα Δημοκρατία. Απ’ την άλλη έχουμε μια ευθύνη. Ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να διασπάται και να διαλύεται μ’ έναν τρόπο που ξεπερνά την κινηματογραφική φαντασία. Το ΠΑΣΟΚ έκανε μία στροφή, θα μπορούσα να πω 360 μοιρών, ξαναγυρνώντας εκεί που ήταν.
Την ώρα λοιπόν που δεν φαίνεται να υπάρχει ουσιαστική εναλλακτική λύση, θα ήταν κωμικοτραγικό αν η Νέα Δημοκρατία επέλεγε ν’ ακολουθήσει μία πορεία αυτοκαταστροφής. Και επειδή είναι πολύ απλός ο συλλογισμός μου, νομίζω ότι γίνεται κατανοητός από κάθε στέλεχος.
Η έλλειψη αντιπάλου δεν μπορεί να λειτουργήσει εναντίον της;
Θα μπορούσε. Θα μπορούσε να οδηγήσει σ’ εφησυχασμό -κάτι πολύ αρνητικό. Κάθε μέρα πρέπει να ποδηλατούμε. Τα ποδήλατα που δεν ποδηλατούν, πέφτουν. Πρέπει να ‘χουμε μπροστά μας μια ξεκάθαρη ατζέντα αλλαγών προς όφελος των πολλών και της πατρίδας μας. Την ίδια στιγμή να μην παραγνωρίζουμε ότι τώρα η πραγματική αξιωματική αντιπολίτευση είναι ο κόσμος που ’χει γίνει αυστηρότερος μαζί μας. Αισθάνεται ότι δεν υπάρχει μία αντιπολίτευση σοβαρά οργανωμένη που να ελέγχει καθημερινά, συστηματικά, την κυβέρνηση.
«Δεν ισχυρίζομαι ότι οι τιμές θα γυρίσουν εκεί που ήταν. Αλλά ωστόσο το μέσο διαθέσιμο εισόδημα στην Ελλάδα αυξήθηκε ως το τέλος του ‘23».
Δεν βλέπετε δηλαδή αντιπολίτευση;
Δεν το ξέρω. Την ιστορία κανείς ποτέ δεν την προέβλεψε. Όσο μεγαλώνω, μαθαίνω να ’μαι λιγότερο κατηγορηματικός στις απόψεις μου. Το σκηνικό είναι πρωτοφανές. Εμείς πάντως δεν μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά της αντιπολίτευσης, να τους οργανώσουμε δηλαδή για να μας αντιπολιτεύονται καλύτερα.
Σας ανησυχούν οι ομάδες-αντάρτες μέσα στο κόμμα;
Όλα τα παρακολουθώ, όλα τα παρατηρώ. Δεν θέλω όμως να κάνω τον κριτή των πάντων, ούτε και τον αστυνόμο της συνειδήσεως των συναδέλφων μου. Στο κάτω-κάτω όλοι κρινόμαστε -εκείνοι για τις τοποθετήσεις τους κι εμείς που είμαστε στην κυβέρνηση. Αν δεν υπάρχει μια υγιής Νέα Δημοκρατία αυτό θα ’ναι ζημιά για την πατρίδα μας. Οι Έλληνες διαχρονικά έχουν μερικά χαρακτηριστικά σε σχέση με το δημόσιο βίο. Ο εγωισμός, που ούτως ή άλλως είναι ενδημικό χαρακτηριστικό της πολιτικής, εδώ είναι ακόμα εντονότερος. Αν δεν ελεγχθεί και δεν σκεφτούμε ότι πάνω απ’ το εγώ του καθενός μας είναι η πατρίδα μας, τότε δεν θα μπορέσουμε να βγάλουμε άκρη. Και θα ’λεγα και το αντίθετο: Όσες φορές δεν έχω πει κάτι ακραίο, δεν το ’χω μετανιώσει. Αντίθετα μετανιώνω όταν λέω κάτι πέρα απ’ αυτά που θα μπορούσα να πω υπό συνθήκες απόλυτης αυτοσυγκράτησης.
Μιλήσατε για εγώ-εγωισμό. Αφορά και τους Καραμανλή και Σαμαρά;
Οι πρώην αρχηγοί παντού έχουν ιδιαίτερο ρόλο. Τους σεβόμαστε και εγώ δε, διπλά. Από εκεί και πέρα στο πλαίσιο μιας συλλογικής λειτουργίας, όλοι εκφράζουμε απόψεις και όλοι κρινόμαστε γι’ αυτές.
Τι σας λένε στον δρόμο οι πολίτες;
Όταν εξελίσσεται μια κάποια παρέμβαση, όταν πας ν’ αντιμετωπίσεις το πρόβλημα της Ολυμπιακής ή το άλλο μέγα ζήτημα της ΔΕΗ, όταν πας να βγάλεις τις συντάξεις που καθυστερούν ή να χειριστείς την φοροδιαφυγή, πάντοτε υπάρχουν αμφιβολίες κατά τη διάρκεια των παρεμβάσεων, αντιρρήσεις, ενδεχομένως και καταγγελίες. Εκείνο που σε κρίνει όμως στο τέλος είναι το αποτέλεσμα. Γιατί εκλέγομαι βουλευτής; Γιατί υπάρχουν άνθρωποι που για τους δικούς τους λόγους εκτιμούν το αποτέλεσμα όλων όσων έχω κάνει. Υπάρχουν πολύ καλύτεροι ρήτορες από μένα και πολιτικοί που συναισθηματικά μπορούν να επικοινωνήσουν περισσότερο απ’ όσο εγώ με τον μέσο Έλληνα πολίτη. Αν, πιστεύω, εκλέγομαι για κάποιο λόγο, είναι γιατί ένα μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας εκτιμά ότι έχω προσπαθήσει να ταυτιστώ με αλλαγές που έχουν να κάνουν με το βαθύ κράτος και τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας.
«Εγώ ποτέ δεν έκρυψα ότι είμαι φιλελεύθερος»
Προσπαθήσατε ποτέ να καλλιεργήσετε το κομμάτι ρήτορας…
Ο καθένας στη ζωή έχει κάποια ταλέντα. Και κάποια αδύνατα σημεία. Είναι κρίσιμο να καλλιεργείς τα ταλέντα σου και να περιορίζεις τις αδυναμίες σου. Πολλά τα μαθαίνεις και με την πείρα. Το βασικό όμως είναι να μη χάσεις τη συνείδησή σου. Γιατί δεν σε ψηφίζουν για ένα λόγο, σε ψηφίζουν για πολλούς και διαφορετικούς.
Πόσους πολιτικούς δεν έχουν κατά καιρούς λατρέψει διάφοροι λαοί, όχι μόνο οι Έλληνες, είτε επειδή ήταν καλύτεροι ρήτορες είτε πήγαν με το συναίσθημα της εποχής ή έκαναν οξείες φραστικές επιθέσεις στους αντιπάλους. Κανέναν όμως απ’ αυτούς δεν κατέγραψε ούτε καν μια σειρά ιστορίας. Αυτοί που έχουν μείνει πίσω είναι που έχουν ταυτιστεί με αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.
Μετά το περιστατικό βίας στο Σύνταγμα, φοβάστε;
Είναι εντυπωσιακό ότι δεν μ’ επηρέασε ούτε καν στον βαθμό που εγώ ο ίδιος θα περίμενα. Δεν παριστάνω τον ήρωα. Ίσως λειτουργούν μηχανισμοί αμύνης. Προφανώς δεν θέλω να το θυμάμαι και να το συζητώ ιδιαίτερα, ούτε επιχείρησα να το εργαλειοποιήσω. Ούτε καν ζήτησα την τιμωρία αυτών που με χτύπησαν. Άλλωστε κι εκείνοι θύματα ήταν του λαϊκισμού και του μίσους που είχε τότε καλλιεργηθεί προς πάσα κατεύθυνση. Είναι όμως ενδεικτικό: Επειδή όλοι έχουμε εφιάλτες, αυτό το γεγονός ή κάτι παρόμοιο δεν το ’χω ονειρευτεί ποτέ, εδώ και 14-15 χρόνια.
Μεγαλώνοντας έναν εξάχρονο γιο τι σκέφτεστε για την βία;
Μ’ ανησυχεί πολύ. Κλιμακώνεται καθώς περνούν τα χρόνια ολοένα και περισσότερο. Πρώτα απ’ όλα είναι το προσωπικό σου παράδειγμα. Η αντι-βία πρέπει να ξεκινά απ’ το ίδιο το σπίτι. Μετά είναι ο ρόλος του σχολείου. Οι δάσκαλοί μας οφείλουν να μην ξεχνούν ότι περισσότερο απ’το να μάθουν γράμματα στα παιδιά, πρέπει να διαμορφώνουν χαρακτήρες. Και το τρίτο είναι αυτό το φοβερό, και με τις δύο έννοιες, Ίντερνετ. Για τα παράθυρα που μπορεί ν’ ανοίξει και τις πόρτες που μπορεί να κλείσει, γιατί έχει κλείσει πολλές πόρτες.
Ο γιος μου είναι ακόμα μικρός. Προφανώς υπάρχουν στιγμές της καθημερινότητας με τις εντάσεις των παιδιών. Για να ’μαι ειλικρινής, δεν ξέρω εάν είναι κάτι παραπάνω απ’ αυτό που συμβαίνει συνήθως ή απλώς ο φόβος μας κάνει να ενοχοποιούμε ακόμα και μια δυνατή φωνή.
Ξέρει ο γιος σας τι δουλειά κάνετε;
Καθώς περνούν τα χρόνια ολοένα και περισσότερο, χωρίς να ’χει απόλυτη επίγνωση. Ας πούμε, μου λέει, ότι θα ήταν καλύτερο να είμαι υπουργός μεταφορών γιατί του αρέσουν τα αυτοκίνητα. Αλλά έχει νομίζω επίγνωση ότι κάνω κάτι σημαντικό -του λένε και τα παιδιά ότι «είδαμε τον μπαμπά σου στην τηλεόραση».
Το ζήτημα είναι, κι αυτό αφορά κι εμένα και την Πόπη (σ.σ. Καλαϊτζή, την γυναίκα του), να μην ψωνιστεί το παιδί, να μην γίνει φαντασμένος. Διότι το βασικό στην ζωή δεν είναι να ’σαι ισχυρός ή πλούσιος αλλά καλός άνθρωπος -αυτό του ευχήθηκα όταν γεννήθηκε.
Η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου σας συγκινεί;
Κάθε χρόνο επανέρχεται αυτό το αίσθημα. Ο πατέρας μου ήταν αξιωματικός, τραυματίστηκε στον πόλεμο του ‘40-’41. Έχασε το μάτι του. Έχω ακόμα στο μυαλό μου τις αφηγήσεις του. Όλα αυτά σε συνοδεύουν σ’ όλη σου τη ζωή. Εντείνεται, θα ’λεγα, γιατί ακριβώς σ’ αυτές τις παρελάσεις και εκδηλώσεις, τα θυμάμαι εντονότερα λόγω του Γιάννη, του γιου μας. Του τα διηγούμαι, του εξηγώ ποιος ήταν ο παππούς του. Ήμουν 29 χρόνων όταν πέθανε ο πατέρας μου -τέσσερις μήνες πριν εκλεγώ για πρώτη φορά ευρωβουλευτής, το’94.
Ποιες είναι οι φιλοδοξίες σας;
Και τώρα να φύγω απ’ την πολιτική, είμαι πλήρης. Δεν θα το ’θελα, γιατί εξακολουθώ ν’ αγαπώ την πολιτική, να μ’ εμπνέει, να θέλω να συμβάλω στο ν’ αλλάξουν τα κακώς κείμενα στην Ελλάδα. Αλλά και τώρα να φύγω, έχω να διηγούμαι αρκετά πράγματα απ’ αυτά που έκανα, όχι ως αλάθητος, αλλά ως ένας πολιτικός που ’χει επιχειρήσει να κάνει κάποιες παρεμβάσεις σε πολλά, δύσκολα θέματα.
Από εκεί και πέρα η βασική μου φιλοδοξία όσο μένω στην πολιτική είναι δύο πράγματα. Το ένα είναι να συνεχίσω να κάνω παρεμβάσεις, συγκεκριμένα πράγματα, όχι θεωρίες, προς όφελος των πολλών ανυπεράσπιστων Ελλήνων -ό,τι κι αν λένε συντεχνίες και οργανωμένα συμφέροντα. Και το άλλο να μην ακουστεί τίποτα για μένα για ζητήματα ηθικής τάξεως. Συχνά σε συνοδεύουν και κατηγορίες για πράγματα που δεν υπάρχουν, που σχετίζονται με fake news που κάποιος τα ’γραψε και μετά τα αναπαράγουν άλλοι. Και πρέπει ν’ αποδεικνύεις ότι δεν είσαι ελέφαντας.
Λαϊκίζουμε; Σκέψεις με αφορμή τα πρόσφατα παραδείγματα συναδέλφων σας -αγορά χαλιών, διαμερίσματος…
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλές φορές χάνετε το μέτρο και απ’ τους πολιτικούς που καμιά φορά η έπαρση απ’ την εξουσία τους οδηγεί σε ακρότητες και υπερβολές και απ’ αυτούς που κάνουν κριτική στα media κι ακόμη πιο πολύ στα social media που ενίοτε δεν έχουν κανένα χαλινάρι στην κριτική τους. Και σκεφτόμουν προηγουμένως, όταν μιλούσαμε για τον πατέρα μου, που δεν πρόλαβε να με δει στην πολιτική, ότι απ’ την άλλη δεν πρόλαβε, ευτυχώς για τον ίδιο, ν’ ακούσει κι όλες τις επιθέσεις που κατά καιρούς γίνονται στο πλαίσιο ενός διαλόγου που μόνο σύγχρονος και ανθρώπινος δεν είναι. Θυμάμαι όταν περνούσαμε τον εργασιακό νόμο, κάποια συνάδελφος τότε στη Βουλή είχε πει ότι θα ’πρεπε να ντρέπεται ο πατέρας και η μάνα μου από κει που ’ναι για μένα… Ε, αυτά δεν θα ’πρεπε να ενοχλούν εμένα, θα ’πρεπε να ενοχλούν κάθε δημοκράτη και πολιτισμένο άνθρωπο, εναντίον όποιου και να λέγονται.
Οι επιθέσεις συνηθίζονται;
Η επανάληψη σε εξοικειώνει κάπως με το κλίμα, αλλά δεν μπορεί σε καμία περίπτωση η πείρα να σε κάνει να γίνεις τόσο χοντρόπετσος που να μη σε διαπερνά οποιαδήποτε κριτική.
Απαντάτε;
Πολύ σπάνια. Ευτυχώς απαντά ο κόσμος στις εκλογές.
Νιώθετε ότι πρέπει εκτός από εσάς, να προσέχει η γυναίκα σας, μεθαύριο ο γιός σας;
Εννοείται. Προσπαθούμε πάντοτε να ελέγχουμε κάθε κίνηση που κάνουμε και στην καθημερινότητά μας, στο πλαίσιο βέβαια κάποιων ορίων. Δεν θα γίνουμε και δούλοι των λαϊκιστών. Ευτυχώς δεν έχουμε τάσεις, ούτε εκείνη ούτε εγώ, επιδείξεως δημόσιων σχέσεων ή πλούτου. Οπότε περνάμε σχετικά ευκολότερα αυτές τις εξετάσεις.
Σκεφτήκατε ποτέ να διεκδικήσετε το πόστο του αρχηγού;
Έχω περάσει από πολλά και διαφορετικά πόστα. Η Νέα Δημοκρατία έχει αρχηγό και η κυβέρνηση έχει πρωθυπουργό, ο οποίος θέλει να συνεχίσει και να κάνει τη δουλειά του και την κάνει πάρα πολύ καλά.
«Η πιο μεγάλη μου δυσκολία ήταν με την υιοθέτηση ή μη του πρώτου μνημονίου -τότε ακολούθησα για λόγους κομματικής πειθαρχία».
Ταιριάζετε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Έχουμε αρκετά συναφείς πολιτικές απόψεις, δεν είναι μυστικό.
Και συναισθηματικούς δεσμούς…
Ναι, και με την Ντόρα και με τον πατέρα του, ο οποίος είχε μείνει αρκετά νέος ακόμα και όταν είχε ξεπεράσει τα 90. Άνθρωπος ανοιχτών οριζόντων, παρακολουθούσε τις εξελίξεις και δεν είχε καμία δυσκολία να υιοθετεί απόψεις, πολύ νεότερων από εκείνον, ανθρώπων.
Η οικονομία πάει καλά. Η ακρίβεια, όχι…
Ο πληθωρισμός και η ακρίβεια επανήλθαν κι εδώ και σ’ άλλες ευρωπαϊκές χώρες -φαινόμενο εξ ορισμού ενοχλητικό αλλά και πρωτόγνωρο, ιδιαίτερα για τους νέους. Επιχειρούμε να το αντιμετωπίσουμε. Είναι σε αποκλιμάκωση. Δεν ισχυρίζομαι ότι οι τιμές θα γυρίσουν εκεί που ήταν. Αλλά ωστόσο το μέσο διαθέσιμο εισόδημα στην Ελλάδα αυξήθηκε ως το τέλος του ‘23, 7,7% απ’ το ‘19 και μετά, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν 3,3%. Αυτό το 7,7% είναι αύξηση αν λογαριάσει κάνεις και την αρνητική επίδραση του προϋπολογισμού. Ακριβώς επειδή το φαινόμενο αυτό ήρθε ορμητικά στη ζωή μας, τα στοιχεία της στατιστικής έρχονται, εκ των πραγμάτων, σε δεύτερη μοίρα. Και συνεχίζουμε.
Η φοροδιαφυγή δεν θα αντιμετωπιστεί ποτέ;
Η φοροδιαφυγή δεν είναι ελληνικό θλιβερό προνόμιο. Έχουμε αρχίσει όμως να την αντιμετωπίζουμε. Το κενό ΦΠΑ, δηλαδή πόσα λεφτά χάνουμε απ’ το ΦΠΑ απ’ το’18 ίσαμε σήμερα έχει περιοριστεί στο μισό και θα περιοριστεί ακόμα περισσότερο -με τη σύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές και με τις 11 διαφορετικές δράσεις για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Μέχρι το 2027, σε σχέση με φέτος, θα ‘χουμε περισσότερα έσοδα απ’ την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, 2,5 δις ευρώ. Τόσο αποφασιστικά βήματα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής δεν έχουν γίνει ποτέ από καμιά προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση και ακόμα πιο αποφασιστικά έχουν γίνει απ’ τις εκλογές του ‘23 μέχρι σήμερα. Γι’ αυτό βλέπετε και αρκετές αντιδράσεις. Αλλά για ‘μένα είναι και θέμα συνειδησιακό. Δεν μπορεί ένας εργαζόμενος που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό να δίνει περισσότερους φόρους απ’ ό,τι το αφεντικό του. Κι αυτό πρέπει να το σκεφτούν όλοι, σ’ όποιο κόμμα κι αν ανήκουν: Αν είναι έτοιμοι να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τέτοιου είδους παθογένειες.
Εκτός πολιτικής, με τι άλλο ασχολείστε;
Από τότε που παντρεύτηκα, το κέντρο της οικογένειας είναι ο γιος μας, ο Γιάννης. Γύρω απ’ αυτόν γυρίζουμε. Η Πόπη περισσότερο, εγώ λιγότερο, αλλά προσπαθώ τα Σαββατοκύριακα να περνάω περισσότερες ώρες μαζί του. Όχι μόνο γιατί μ’ ευχαριστεί, με ανανεώνει και με ολοκληρώνει ως άνθρωπο, αλλά γιατί είναι και η υποχρέωσή μου ως πατέρα: Μην το ξεχνάμε αυτό.
Η πατρότητα είναι κάτι που σ’ αλλάζει πραγματικά, δημιουργεί μία νέα ισορροπία στην ζωή. Βλέπω τον κόσμο και την καθημερινότητά μου από διαφορετική οπτική γωνία.
*Κεντρική φωτό: Γιάννης Αντώνογλου
