Το Λεξικό της Πιάτσας: Τι μπορεί να σημαίνει «τούκα»;

Ποιος δεν έχει πει «νισάφι πια!» όταν οι συνθήκες το απαιτούν; Αλλά και πόσοι στ' αλήθεια γνωρίζουν την προέλευση της λέξης;

Το ΒΗΜΑ αυτή την Κυριακή 20 Οκτωβρίου προσφέρει στους αναγνώστες «ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΠΙΑΤΣΑΣ» του Ευάγγελου Παπαζαχαρίου. Μια ξεχωριστή έκδοση που αποτελεί το ανθολόγιο των λέξεων μιας γλώσσας που αλλάζει και εμπλουτίζεται στην καθημερινή επικοινωνία των ανθρώπων. Το εξώφυλλο του βιβλίου (αυτή την Κυριακή ο Α’ Τόμος) είναι φιλοτεχνημένο από την σκιτσογράφο του ΒΗΜΑΤΟΣ και των ΝΕΩΝ Έφη Ξένου.

Κάνω τούκα – Έρχομαι σε επαφή. Από την τούκα του παιδικού παιχνιδιού, όπου ο παίχτης αγγίζει το συμφωνημένο σημείο λέγοντας τούκα! Η λέξη είναι αρβανίτικη και σημαίνει εδώ ή όπως λέγεται στις διάφορες ελληνικές διαλέκτους: αυτού στα ρουμελιώτικα και στα θεσσαλικά, ατούκα στα ποντιακά κλπ. Τα παιδιά όμως στις γειτονιές της Αθήνας που δεν ήταν από γονείς αλβανόφωνους, παρετυμολόγησαν την λέξη και τη συσχέτισαν με το φτου. Γι’ αυτό και φτύνουν όταν λένε τούκα.

Ο συγγραφέας του «ΛΕΞΙΚΟΥ ΤΗΣ ΠΙΑΤΣΑΣ» επικαλείται την άποψη του Αριστοτέλη που αναφέρει «πως για να με­ταδοθεί μια αφηρημένη έννοια χρειάζονται δυο απαραί­τητες προϋποθέσεις. Να παραπέμπει εύκολα και αυτόμα­τα η λέξη ή η έκφραση που εκφέρουμε σε εικόνα που να φανερώνει τη σημασία που θέλουμε να μεταδώσουμε. Και δεύτερον, η εικόνα στην οποία παραπέμπουμε να είναι γνωστή στον ακροατή, ώστε να ξέρει τη σημασία της και να μπορέσει να κατατάξει σωστά το μήνυμα που του στεί­λαμε για να το καταλάβει και χωρίς κόπο. Εκείνο που έχει σημασία πέρα από κάθε άλλη παρα­τήρηση είναι πως η γλώσσα της οικειότητας, η «πράσινη γλώσσα» όπως την ονόμασαν οι Γάλλοι, είναι πάντα χλω­ρή και αειθαλής. Και εμφανίζει μια τεράστια κι αδιάκοπη παραγωγή λέξεων και εκφράσεων. Κάποιες απ’ αυτές υποχωρούν και χάνονται προς στιγ­μήν, ενώ άλλες ξαναεμφανίζονται για να αποδώσουν νέες σημασίες. Η αργκό είναι τελικά ένα αέναο ποιητικό παιχνίδι που παίζεται στις παρέες καθημερινά».

«ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΠΙΑΤΣΑΣ» του Ευάγγελου Παπαζαχαρίου, αυτή την Κυριακή 20 Οκτωβρίου με το ΒΗΜΑ.

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.