«Η δική μου Φώφη Γεννηματά»: Στενοί συνεργάτες της μιλούν στο ΒΗΜΑ για τη μαχήτρια της ζωής και της πολιτικής

«Θα ήθελα να θυμούνται αυτά που έχω κάνει, θα ήθελα να υπάρχει ο χώρος μας, πιο δυνατός απ’ ό,τι τον παρέλαβα. Θα ήθελα να μπορώ να κοιτάζω και τα στελέχη του ΠαΣοΚ αλλά και τους Έλληνες πολίτες στα μάτια, κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα και να ξέρω ότι αυτούς υπηρέτησα». Πριν από τρία χρόνια, λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι, η Φώφη Γεννηματά φεύγει από τη ζωή. Ήταν Δευτέρα 25 Οκτωβρίου 2021. 

Διόλου τυχαία, η γυναίκα που πάλεψε με τον καρκίνο κι έγινε σύμβολο με τη στάση και τις πράξεις, έφυγε την Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο του Μαστού. Δεν έζησε ποτέ στη σκιά του φόβου. Βγήκε μπροστά και μίλησε ανοιχτά. Για να βοηθήσει τις υπόλοιπες γυναίκες που εκείνη την ίδια στιγμή έδιναν τους προσωπικούς τους αγωνές. 

Μια ζωή στο φως. Μία μακρά πολιτική διαδρομή με εμπόδια, δυσκολίες, επιτυχίες και ουσιαστικό αποτύπωμα στην κοινωνία. «Νόμιζα πως μαζί σου θα φύγουν οι ελπίδες μου. Η αγκαλιά όλου του κοσμού μαρτυρά ότι οι αξίες και τα ιδανικά σου επιβιώνουν. Τώρα πιστεύω πιο πολύ στον άνθρωπο», θα πει ο μονάκριβος γιος της, Γιώργος, στον αποχαιρετισμό του. 

Ήταν εκεί για όλους. Για την οικογένεια, για τους συνεργάτες, για τους ανθρώπους που της έσφιγγαν το χέρι και μοιράζονταν το πρόβλημά τους. Ήταν εκεί για να συναισθανθεί και να βοηθήσει.

Τρία χρόνια από τον χαμό της, τέσσερις από τους πιο στενούς συνεργάτες της μιλούν στο ΒΗΜΑ για τη δική τους Φώφη Γεννηματά. Για την ιδιαίτερη σχέση που έχτισαν τις δεκαετίες που πέρασαν μαζί της και για την αγκαλιά που είχαν πάντα να τους περιμένει.

Γιατί το μεγαλύτερο κατόρθωμα της Φώφης Γεννηματά ήταν να μας ενώσει υπό το βάρος της θλίψης του φευγιού της. Γιατί η παρακαταθήκη της στο συλλογικό ασυνείδητο θα είναι για πάντα η καλοσύνη, η ανθρωπιά και η προσφορά και η αγάπη.

Νίκος Βοσδογάνης: «Το πρώτο που θυμάμαι είναι το χαμόγελό της»

Οι δρόμοι τους διασταυρώθηκαν το 2002 κι έμελλε η επαγγελματική διαδρομή να γίνει σχέση ζωής. Ο Νίκος Βοσδογάνης ήταν υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου σε όποια θέση κι αν τοποθετήθηκε η Φώφη Γεννηματά. Συνεργάστηκαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια των εκλογών για την Υπερνομαρχία Αθηνών-Πειραιώς κι έμειναν μαζί μέχρι τον θάνατό της.

«Η Φώφη ήταν ένας πολύ περήφανος άνθρωπος. Μια γυναίκα που θεωρούσε τους συνεργάτες της δικούς της ανθρώπους. Η Φώφη Γεννηματά είχε πάντα τρόπο να βάζει όρια· στα παιδιά της, στους πολιτικούς αντιπάλους της, στους συνεργάτες της. Την ίδια στιγμή όμως ήταν οικεία και προσιτή.

Αυτό που θυμάμαι πολύ καθαρά ήταν το ανοιχτό σπίτι της. Περνούσαμε ώρες εκεί, κάνοντας ατέλειωτες κουβέντες και φυσικά ατέλειωτη δουλειά και προετοιμασία. “Κληρονομιά” από τον πατέρα και τη μητέρα της ήταν το ανοιχτό σπίτι.

Όποιος έμπαινε μέσα θα έπινε καφέ, θα έτρωγε γλυκό, φαγητό. Όποιος περνούσε το κατώφλι της Φώφης θα λάμβανε τη μέγιστη περιποίηση, έτσι είχε μάθει, έτσι της άρεσε. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις φανταστικές γιορτές που έκανε των Φώτων στο σπίτι της στη Βούλα. Πέρναγαν εκατοντάδες άνθρωποι για να της ευχηθούν. Αποκορύφωμα του γλεντιού; Όταν η Φώφη σηκωνόταν για να χορέψει το Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας».

Δεν ήταν όμως μόνο οι δικοί της άνθρωποι. Μπορεί για αυτούς να είχε στην καρδιά της φυλαγμένες ξεχωριστές γωνιές, όμως ο κόσμος που συναντούσε στον δρόμο ήταν η πυξίδα της. Ήταν εκεί για εκείνους, ακριβώς όπως έκανε και ο αείμνηστος Γιώργος Γεννηματάς, ο οποίος επί υπουργίας του στο Υγείας είχε δώσει το τηλέφωνο του σπιτιού του για οποιονδήποτε είχε ανάγκη. «Έφτιαχνε την πολιτική της με βάση το τι άκουγε από τους ανθρώπους.

Η Φωφη ασχολήθηκε με την πολιτική για να βοηθήσει τον κόσμο και δεν την ενδιέφερε τίποτα άλλο. Ακόμα και τα μεγάλα χτυπήματα που δέχθηκε από τους αντιπάλους της, τα συγχώρησε. Μπορεί να μην θέλουν κάποιοι να ακουστεί, όμως την περίοδο που είχε το πρόβλημα με τον καρκίνο, το οποίο δεν είπε σε κανέναν, υπήρξαν πολλοί και εντός του ΠαΣοΚ που σχολίαζαν τα μαλλιά της. Δεν απάντησε σε κανέναν».

Ένα σπίτι ανοιχτό και μια προστατευμένη ιδιωτικότητα που τελικά άνοιξε κι αυτή για να ευαισθητοποιήσει και να προσφέρει. «Το θυμάμαι σαν τώρα. Ήταν μια συνέντευξη στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ.

Το σκέφτηκε πάρα πολύ και αποφάσισε να μιλήσει για τον καρκίνο για να δώσει θάρρος στις γυναίκες. Για πάρα πολλά χρόνια βρισκόταν σε κάθε εκδήλωση που αφορούσε στον καρκίνο, όμως όταν έγινε πρόεδρος του ΠαΣοΚ σταμάτησε γιατί δεν ήθελε να υπάρξει η παραμικρή υπόνοια ότι χρησιμοποιεί το πρόβλημά της προς όφελος της πολιτικής καριέρας της».

Αναρωτιέμαι αν ένιωσε όσο ήταν εν ζωή τη μεγάλη αγκαλιά του κόσμου, εκείνη την αγκαλιά που άνοιξε διάπλατα για να χωρέσει τον τραγικό χαμό της. «Τη μεγάλη αγάπη του κόσμου την πήρε και την ένιωσε όσο ζούσε. Ίσως από τον κόσμο της πολιτικής να μην την πήρε όσο θα έπρεπε».

Πίσω από την άοκνη πολιτικό βρισκόταν η σύζυγος και μητέρα Φώφη. «Της άρεσε να ταξιδεύει στη Σκύρο, στο πατρικό του άντρα της. Ούσα αρχηγός κόμματος υπήρχε ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο για την ασφάλειά της. Εκείνες τις στιγμές ήθελε να είναι μόνο με την οικογένεια και τους φίλους της. Δεν ήθελε να έχει μαζί την Ασφάλειά της. Την άφηναν στο λιμάνι της Κύμης κι έπαιρνε το πλοίο για το νησί. Περνούσαν πολύ όμορφα στη Σκύρο.

Είχε και κάποιες άλλες πολύ συγκεκριμένες συνήθειες που δεν χαλούσε με τίποτα, όσο βαρύ κι αν ήταν το πρόγραμμά της. Μία από αυτές συνέβαινε τα Χριστούγεννα. Μαζί με την αδερφή της και τις φίλες της μαζεύονταν στο σπίτι για να φτιάξουν γλυκά και κουλουράκια. Αυτό δεν άλλαζε με τίποτα. Την επόμενη ημέρα έμπαινε στο γραφείο με πιατέλες γεμάτες για να μας κεράσει.

Ήταν δοσμένη στην οικογένειά της. Η Φώφη επέστρεφε στο σπίτι στις 7 για να διαβάσει τα παιδιά και μετά ξανάφευγε για το γραφείο ή με έπαιρνε τηλέφωνο για να πάω από εκεί να συνεχίσουμε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες τη δουλειά. Ούτε κι αυτό άλλαζε».

Η Φώφη Γεννηματά ήταν μαχήτρια. Πάλεψε για όλα και τίποτα δεν της χαρίστηκε. Πάλεψε να αποδείξει ότι αξίζει σε έναν χώρο ανδροκρατούμενο, πάλεψε να υπερασπιστεί το βαρύ της όνομα, πάλεψε για να αποκτήσει τα παιδιά της, πάλεψε για την πολυπόθητη ισορροπία μεταξύ οικογένειας και καριέρας. Πάλεψε μέχρι την τελευταία στιγμή για τη ζωή της.

«Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι ήμουν στη Νέα Ιωνία και την περίμενα. Είχαμε εσωκομματικές εκλογές και θα μιλούσε. Της έστειλα μήνυμα «Φώφη, έχει γεμίσει». Μου απάντησε «Νίκο, δεν αισθάνομαι καλά. Δεν θα μπορέσω να έρθω». Δεν σκεφτήκαμε ότι συμβαίνει κάτι κακό.

Μετά ξεκίνησαν όλα. Μέχρι και δύο ημέρες πριν καταλήξει μιλούσαμε με μηνύματα και μου μετέφερε μια αισιοδοξία. Ήταν η Φώφη Γεννηματά που ήξερα επί 20 χρόνια. Ρωτούσε για το κόμμα, κανόνιζε εκκρεμότητες, έκανε τη δουλειά που έκανε όλο τον καιρό.

Ένας άνθρωπος δυνατός. Πολύ δυνατός. Δεν ήθελε οι δικοί της άνθρωποι να γίνουν μέρος του Γολγοθά της». Ποιο είναι το πρώτο που φέρνει στο μυαλό του όταν σκέφτεσαι τη Φώφή; «Το χαμόγελό της. Εκείνο το πλατύ κι αληθινό χαμόγελο».

Δημήτρης Κουρόγιωργας: «Η Φώφη Γεννηματά δεν ήταν η πρόεδρος που θα έδινε εντολές»

««Δημήτρη, αντέχεις;» Θυμάμαι χαρακτηριστικά να επαναλαμβάνει αυτή τη φράση. Κι όσο εκείνη με ρωτούσε αν αντέχω, σκεφτόμουν ότι έπρεπε να αντέξω ακόμα περισσότερο. Η Φώφη άλλαζε την ψυχολογία μας. Ήταν δίπλα μας διαρκώς και τη βλέπαμε με τα μάτια μας να προσπαθεί κάθε μέρα και πιο πολύ. Κι αυτό μας έδινε ώθηση για δουλειά με μεγαλύτερη χαρά, υπευθυνότητα και ευθύνη. Αυτό ήταν ένα μάθημα ζωής για όλους εμάς που ήμασταν στο πλευρό της».

Ο επί χρόνια συνεργάτης της, Δημήτρης Κουρόγιωργας, περιγράφει πώς δούλεψε η Φώφη Γεννηματά όταν το 2015 εκλέχθηκε πρόεδρος του ΠαΣοΚ. Για πρώτη φορά συνεργάστηκαν το 2006, όταν εκείνη ήταν πρόεδρος στην Ένωση Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος. Την ακολούθησε στην Υπερνομαρχία, στη συνέχεια το 2009 στο Υπουργείο Υγείας κι έκτοτε βρισκόταν στο γραφείο της στον τομέα Οργανωτικής Πολιτικής του ΠαΣοΚ.

Μία ακόμα πολυετής συνεργασία που διακόπηκε βίαια λόγω του θανάτου της. Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να είναι το «από την αρχή μέχρι το τέλος». Ούτε άλλαζε, ούτε την άλλαζαν οι συνεργάτες της.

«Η Φώφη ασχολιόταν με τη λεπτομέρεια, ήταν εργατική, ήταν μεθοδική, μα πάνω από όλα ήταν ανθρώπινη. Δεν ήταν η πρόεδρος που θα καθόταν στο γραφείο της και θα έδινε εντολές, συμμετείχε ενεργά στην προσπάθεια. Πρωτίστως την ενδιέφεραν οι συνεργάτες της ως άνθρωποι. Μας φερόταν λες και ήμασταν παιδιά της. Γνώριζε τις ζωές μας, ενδιαφερόταν για τις οικογένειές μας.

Ήταν ομαδικός παίκτης η Φώφη κι αυτό το περνούσε και σε εμάς. Η Φώφη μάς δίδαξε να μην στεκόμαστε στις δυσκολίες και αντί να γινόμαστε μέρος του προβλήματος, να είμαστε πάντα μέρος της λύσης».

«Το χαμόγελό της». Αυτή είναι η απάντηση του κ. Κουρόγιωργα όταν του ζητάει κανείς να φέρει στο μυαλό του τη Φώφη Γεννηματά. Ένας χαμογελαστός άνθρωπος που ήξερε να αγωνίζεται. Για όλα και για όλους. Για τους ανθρώπους της, για τους συνεργάτες της, για τον κόσμο που την εμπιστευόταν, για τον ίδιο της τον εαυτό.

«Ο τρόπος που λειτουργούσε, ο τρόπος που εργαζόταν και ο τρόπος που συμπεριφερόταν με έχει επηρεάσει. Είναι στάση ζωής. Τη σκέφτομαι πάντα πριν πάρω μια σημαντική απόφαση.

«Τι θα μου έλεγε; Πώς να σκεφτόταν και τι θα μου απαντούσε;» Θυμάμαι τις συζητήσεις μας. Ήταν μια γυναίκα με απίστευτες δυνάμεις κι ακόμα και ο τρόπος που έφυγε μάς «είπε» πως πρέπει να αγωνιζόμαστε πάντα μέχρι το τέλος και να δίνουμε τη μάχη με το κεφάλι ψηλά».

Εύα Δημητροπούλου: «Η Φώφη ήταν για εμένα στήριγμα, επαγγελματικά μα και προσωπικά»

«Ξεκινήσαμε να συνεργαζόμαστε το 2002, όταν η Φώφη Γεννηματά αποδέχθηκε την πρόταση του Κώστα Σημίτη να είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου για την Υπερνομαρχία Αθηνών-Πειραιώς. Πολύ γρήγορα γίναμε καλές φίλες.

Ταιριάξαμε. Επί 19 χρόνια περάσαμε τα πάντα μαζί. Πίκρες, νίκες, πιέσεις, άγχη, χαρές, τα πάντα. Η Φώφη ήταν για εμένα στήριγμα, επαγγελματικά μα και προσωπικά. Όσο πιεσμένη κι αν ήταν έβρισκε χρόνο για να σου μιλήσει, να συζητήσετε ό,τι σε απασχολούσε και να σου δώσει λύση. Ήταν ένας ήρεμος άνθρωπος που ήξερε να ακούει. Όχι μόνο εμένα. Όλους τους συνεργάτες της. Είχε τρομερή ενσυναίσθηση. Έμπαινε στο γραφείο κι αμέσως καταλάβαινε ότι κάτι γινόταν, ότι κάποιος από εμάς δεν ήταν καλά».

Η Εύα Δημητροπούλου περιγράφει μια γυναίκα που όσο ψηλά κι αν ανέβηκε δεν έχασε την ανθρωπιά και την αυθεντική έγνοια για τους γύρω της. «Δεν την ακούσαμε ποτέ να υψώνει τη φωνή, ποτέ να μαλώνει, να μας φωνάζει για κάποιο λάθος. Όλα τα έβρισκε με τη συζήτηση. Και δεν σταματούσε να δουλεύει. Μέχρι να βρει τον πιο σωστό τρόπο για να λυθεί το οποιοδήποτε ζήτημα».

Τα παιδιά άγγιζαν τις πιο ευαίσθητες χορδές της. «Ήταν η πρώτη από την ομάδα που απέκτησε παιδί, την Αιμιλία της. Στην πορεία γίναμε κι άλλες μαμάδες και τότε η Φώφη έσκυβε πάνω από την καθεμία ξεχωριστά ιδίως όταν προέκυπτε κάποιο πρόβλημα με τα δικά μας παιδιά. Μας έδινε συμβουλές, μάς σύστηνε γιατρούς. Στήριγμα.

Και για να μιλήσω για τη δική μας σχέση. Ένιωθα ότι είχα έναν άνθρωπο να ακουμπήσω, να κλάψω, να βγάλω όλο αυτό που είχα μέσα μου σε περιόδους δύσκολες σε προσωπικό επίπεδο».

Πολιτική με ανθρώπινο πρόσωπο. Μια φράση που επαναλαμβάνουν όλοι όσοι ήξεραν καλά (ή και λιγότερο) τη Φώφη Γεννηματά. Ο τρόπος που αντιμετώπιζε τους ανθρώπους που συναντούσε στον δρόμο επιβεβαίωνε διαρκώς πόσο ανθεκτικά ήταν τα ιδανικά της έναντι της πραγματικότητας. Επιβεβαίωναν την επιθυμία της να είναι κομμάτι της λύσης κι όχι μέρος του προβλήματος, όπως συνήθιζε να λέει.

«Βγαίναμε να πιούμε έναν καφέ οι δυό μας. Ο κόσμος την πλησίαζε για να της μιλήσει. Τους άκουγε όλους με πραγματικό ενδιαφέρον κι εκείνοι της ανοίγονταν. Είχε τρομερή ικανότητα να «αφουγκράζεται». Και δεν έμενε σε αυτό. Ακολουθούσαν επαγγελματικές συζητήσεις στις οποίες την άκουγα να μεταφέρει όσα της είχαν πει, τα ενσωμάτωνε ώστε να βρεθεί λύση παρά τα εμπόδια. Είχε απίστευτο πείσμα για να γίνει σωστά η δουλειά.

Το 2009 ήταν Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Όταν πήγαμε στο Υπουργείο τής είπαν ότι θα έπρεπε να παραγγείλουν γραφείο γιατί δεν υπήρχε κάτι διαθέσιμο. Βρισκόμασταν εν μέσω οικονομικής κρίσης και η Φώφη απάντησε «δεν υπάρχει μια αποθήκη με τα έπιπλα των προηγούμενων;»

Κι όντως πήγε, έψαξε και βρήκε το γραφείο που είχε ο πατέρας της το 1984 όταν ήταν υπουργός. Το πήρε και το έβαλε στο γραφείο της χωρίς να αλλάξει τίποτα. Το θυμάμαι σαν τώρα, ένα γραφείο με ταπετσαρία σε χρώμα οινοπνευματί. Έλεγε «δεν θα κάνουμε περιττά έξοδα στην κατάσταση που βρίσκεται η χώρα».

Θυμάμαι τι αγώνα έδωσε όταν διετέλεσε Αναπληρώτρια Υπουργός Εθνικής Άμυνας για να σώσει την ΠΥΡΚΑΛ. Και το κατάφερε, μαζί και το εργοστάσιο της Κύμης κι όλη την ΕΑΒ. Ήταν παραμονή Χριστουγέννων, μας έπαιρναν τηλέφωνο στο Υπουργείο οι εργαζόμενοι της ΠΥΡΚΑΛ και έκλαιγαν, λέγοντάς μας «γιορτάζουμε σήμερα εδώ για είστε εσείς εκεί»».

Από τους δικούς της γονείς, την Κάκια και τον Γιώργο, έμαθε την έννοια αλλά και την αξία της προσφοράς. Στην πατρίδα, στην κοινωνία, στην οικογένεια. Γιατί τελικά όλα ήταν για τη Φώφη μικρές και μεγαλύτερες οικογένειες. Αγκαλιές που χωρούσαν λίγους κι αγκαλιές που άνοιγαν και έκλειναν μέσα τους χιλιάδες. Το «φάμιλι» που ακούσαμε να βγαίνει από τα χείλη της Αιμιλίας της στο τελευταίο αντίο.

«Τα παιδιά της σήμερα μας νιώθουν οικογένεια. Είδα από κοντά τον τρόπο που τα μεγάλωνε. Οι κουβέντες τους μπορεί να είχαν σύντομη διάρκεια, ήταν όμως τόσο πολύ ουσιαστικές. Με το που γύριζε σπίτι, έβγαζε τα παπούτσια και φώναζε τα παιδιά. Ήταν κάθε μέρα η πρώτη της κίνηση.

Και σαν παιδιά της είχε κι εμάς στο γραφείο. Έβγαινε και με τεντωμένο δάχτυλο μάς έδειχνε έναν προς έναν. «Εσύ έφαγες; Εσύ; Εσύ;» Ήταν τόσο προστατευτική. Λέω ήταν και δεν το πιστεύω».

Φώτης Αποστολόπουλος: «Μαζί της πέρασα τα ομορφότερα χρόνια της ζωής μου»

O Φώτης Αποστολόπουλος διετέλεσε Διευθυντής του γραφείου της Φώφης Γεννηματά κατά την πολυετή υπουργική θητεία της. «Η Φώφη ήταν πάντα ο εαυτός της. Από την αρχή, μέχρι το τέλος. Ήταν ένας άνθρωπος γλυκός, τρυφερός και με πείσμα. Πάντα προσπαθούσε να μεταφέρει τις απόψεις της χωρίς όμως να δημιουργεί αντιθέσεις. Με διάλογο και επιχειρήματα. Ένας άνθρωπος προστατευτικός που σε κέρδιζε με τη συμπεριφορά του. Μαζί της πέρασα τα ομορφότερα χρόνια της ζωής μου».

Ο κ. Αποστολόπουλος περιγράφει τους ιδιαίτερους δεσμούς που έχτιζε η Φώφη Γεννηματά με τον κόσμο που συναντούσε. «Δεν απέφευγε τους ανθρώπους. Ήθελε να είναι πάντα κοντά στον κόσμο και στα προβλήματά του. Για αυτό κάναμε πάρα πολλές βόλτες για να ακούει από αυτούς τα ζητήματα που υπήρχαν. Αντιμετώπιζε το εξατομικευμένο πρόβλημα του καθενός.

Θυμάμαι όταν πήγαμε στο Υπουργείο Υγείας, στην πρώτη συνέντευξη που έδωσε είπε «όταν δεν βρίσκετε ανταπόκριση στο πρόβλημά σας, το γραφείο μου θα είναι ανοιχτό 24 ώρες. Ο διευθυντής μου, ο κύριος Αποστολόπουλος θα έχει το τηλέφωνό του πάντα ανοιχτό.»

Από την πρώτη στιγμή μου είχε πει «όποιος άνθρωπος έρχεται και ζητάει βοήθεια σε θέματα υγείας, ποτέ δεν θα ρωτήσεις αν μας ψηφίζει ή όχι. Θα τους βοηθάμε όλους«. Έτσι και συνέβαινε».

Το 2016 ήταν που μαζί με άλλες 44 γυναίκες στη Βουλή, η Φώφη Γεννηματά ζήτησε με υπόμνημα προς τον τότε υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό, να καλυφθούν οι δαπάνες για την ψηφιακή μαστογραφία από τον ΕΟΠΥΥ. Το κατάφερε κι αυτό. «Στα θέματα της υγείας ήταν απόλυτα ευαισθητοποιημένη. Δημοσιοποίησε τον καρκίνο γιατί πίστευε ότι με αυτόν τον τρόπο θα βοηθήσει τις γυναίκες».

Η Φώφη νοιαζόταν. Ειλικρινά κι αυθεντικά. Γιατί έτσι ένιωθε κι όχι γιατί έτσι έπρεπε. «Είχαμε μια σχέση οικογένειας. Έμπαινε το πρωί χαμογελαστή στο γραφείο και πριν ξεκινήσουμε να ασχολούμαστε με τα της δουλειάς, ρωτούσε πώς περάσαμε το προηγούμενο βράδυ, τι κάνουν τα παιδιά μας, τι βαθμούς πήραν.

Ενδιαφερόταν για τους συνεργάτες της. Μπορεί να της έλεγε κάποιος από εμάς «το παιδί μου δεν πήγε σχολείο γιατί είχε πυρετό». Το βράδυ της ίδιας ημέρας θα έπαιρνε τηλέφωνο για να ρωτήσει αν είναι καλύτερα.

Η Φώφη είχε ένα πολύ γρήγορο μυαλό. Ήταν έξυπνη και αποτελεσματική. Έβρισκε λύσεις. Όταν τη ρωτούσαμε «πού το κατάλαβες ότι πρέπει να γίνει έτσι;» έκανε ένα χαρακτηριστικό μειδίαμα και έλεγε «όλα τα ξέρω, μόνο πότε θα πεθάνω δεν ξέρω«.

Η Φώφη Γεννηματά γύριζε την Ελλάδα για να ακούει, για να καταγράφει, για να προσφέρει με τον τρόπο της. Ο κ. Αποστολόπουλος θυμάται: «Ήταν προεκλογική περίοδος και είχαμε πάει στη Μεσσηνία, τόπο καταγωγής του πατέρα της.

Βρεθήκαμε σε μια πλατεία στην Πύλο και η Φώφη πήγε να χαιρετήσει τον κόσμο στο περίπτερο του ΠαΣοΚ. Ακριβώς απέναντι υπήρχε το περίπτερο της Νέας Δημοκρατίας. Διέσχισε μόνη της την πλατεία, χαιρέτησε τον κόσμο και λίγο παραδίπλα καθόταν ο Αντώνης Σαμαράς, τον οποίο φυσικά και χαιρέτησε.

Η Φώφη ήταν ένας άνθρωπος φιλικός, δεν αντιμετώπιζε εχθρικά τους πολιτικούς αντιπάλους της. Φεύγοντας από το περίπτερο της Νέας Δημοκρατίας, τη χειροκρότησαν κιόλας.

Το 2011 πήγαμε στην Κωνσταντινούπολη την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Εκεί, στη διάρκεια της λειτουργίας ο Πατριάρχης της έδωσε το βιβλίο (χωρίς αυτό να έχει προετοιμαστεί) και διάβασε το «πιστεύω» το σύμβολο της ορθόδοξη πίστης που πάντα διαβάζει ο άντρας εκπρόσωπος της Πολιτείας και στα βυζαντινά χρόνια ο αυτοκράτορας. Ήταν η πρώτη γυναίκα στην ιστορία που το διάβασε».

«Η Φώφη Γεννηματά ήταν μια σπουδαία πολιτικός. Ένας άνθρωπος με αξιοπρέπεια και ήθος. Θα το πω ξανά: Μαζί της πέρασα τα ωραιότερα χρόνια της ζωής μου».