Κατά την πρώτη της επίσκεψη στα Τίρανα μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, δεσμεύτηκε ότι η διεύρυνση της ΕΕ και η υποστήριξη της Αλβανίας στην πορεία ένταξής της θα παραμείνουν βασικές προτεραιότητες κατά τη διάρκεια της νέας της θητείας.
Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η Αλβανία θα λάβει σημαντικά κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Η διεύρυνση θα συνεχίσει να αποτελεί προτεραιότητα και στην επόμενη θητεία μου. Έχουμε στη διάθεσή μας όλους τους μηχανισμούς, όμως απαιτείται καλή δουλειά. Εσείς και η ομάδα σας έχετε κάνει εξαιρετική δουλειά με την ατζέντα των μεταρρυθμίσεων. Τώρα θα ξεκινήσουμε με μια προκαταβολή 64 εκατομμυρίων ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου, ενώ συνολικά η Αλβανία θα λάβει πάνω από 920 εκατομμύρια ευρώ από το σχέδιο ανάπτυξης».
Η επίσκεψη της Φον ντερ Λάιεν στα Τίρανα, η οποία θα διαρκέσει δύο ημέρες, ξεκίνησε με επίσημη συνάντηση με τον πρωθυπουργό Έντι Ράμα, όπου ακολούθησε κοινή συνέντευξη Τύπου. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε και η τελετή έναρξης του Κολλεγίου της Ευρώπης.
Τα μεταρρυθμιστικά προγράμματα των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων
Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα τα μεταρρυθμιστικά προγράμματα των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, πλην της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, η οποία δεν έχει ακόμα καταθέσει πρόγραμμα.
Η έγκριση αυτή ανοίγει το δρόμο για εκταμιεύσεις μέσω του Σχεδίου Ανάπτυξης, ύψους 6 δισ. ευρώ (2 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 4 δισ. ευρώ σε δάνεια με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους), για την περίοδο 2024-2027. Οι πληρωμές θα πραγματοποιηθούν μετά την ολοκλήρωση των συμφωνηθέντων μεταρρυθμιστικών βημάτων. Στόχος του Σχεδίου Ανάπτυξης είναι να επιταχυνθεί η κοινωνικοοικονομική σύγκλιση της περιοχής με την ΕΕ και να ανοίξει ο δρόμος προς την ένταξη στην ΕΕ.
Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Το έργο των εταίρων μας στα Δυτικά Βαλκάνια σχετικά με τα μεταρρυθμιστικά τους προγράμματα, δείχνει ότι είναι αφοσιωμένοι στην επιτυχία του Σχεδίου Ανάπτυξης. Είναι ο οδικός μας χάρτης για να φέρουμε τις οικονομίες των Δυτικών Βαλκανίων πιο κοντά στη δική μας και για να δώσουν στις εταιρείες τους την πρόσβαση και τα μέσα για να ανταγωνιστούν στην ενιαία μας αγορά. Όλοι επωφελούνται και είναι ένα μεγάλο άλμα προς την ΕΕ».
Τα μεταρρυθμιστικά προγράμματα επικεντρώνονται στους τομείς προτεραιότητας του κράτους δικαίου, της διακυβέρνησης, της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης, της ανάπτυξης ανθρώπινου κεφαλαίου και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Οι πληρωμές θα γίνονται δύο φορές τον χρόνο έως το 2027, βάσει αιτημάτων που υποβάλλονται από τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων και επαλήθευσης από την Επιτροπή των τριών συνόλων προϋποθέσεων: προάσπιση των δημοκρατικών μηχανισμών, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τι ισχύει για Σερβία και Κόσοβο
Σημειώνεται ότι για τη Σερβία και το Κόσοβο ισχύει ειδική προϋπόθεση ότι θα πρέπει να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στην εξομάλυνση των σχέσεών τους, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής όλων των συμφωνιών του Διαλόγου.
Για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Επιτροπή ανυπομονεί να υποβάλει επισήμως το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα και να προχωρήσει στην αξιολόγησή του και την οριστικοποίησή του, προς όφελος όλων των πολιτών.
Η Επιτροπή θα προχωρήσει τώρα στην υπογραφή συμφωνιών δανείου και διευκόλυνσης με τους δικαιούχους, οι οποίες θα περιλαμβάνουν υποχρεώσεις για τους δικαιούχους να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση της απάτης, της διαφθοράς, των συγκρούσεων συμφερόντων και των παρατυπιών που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης.
Παράλληλα, οι δικαιούχοι μπορούν να ζητήσουν την αποδέσμευση προχρηματοδότησης έως και 7% του συνολικού ενδεικτικού τους κονδυλίου που προβλέπεται στο πλαίσιο του Μηχανισμού.
Η εκταμίευση της προχρηματοδότησης θα υπόκειται στην έναρξη ισχύος των συμβάσεων διευκόλυνσης και δανείου και υπό την προϋπόθεση της τήρησης των προϋποθέσεων, τις οποίες θα παρακολουθεί η Επιτροπή πριν από κάθε πληρωμή.
