Διασχίζοντας την πυκνή, κατάφυτη μάζα ριζών των μαγκρόβιων δασών και τα ορμητικά νερά του απέραντου εκβολικού συστήματος του ποταμού Αμαζονίου, μία ομάδα εξερευνητών ανακαλύπτει ένα εντυπωσιακό οικοσύστημα, άγνωστο μέχρι σήμερα στον κόσμο της επιστήμης. Στην αντίπερα όχθη, μία άλλη ομάδα πραγματοποιεί μία ριψοκίνδυνη ανάβαση σε ένα από τα πιο δυσπρόσιτα βουνά της περιοχής, με σκοπό να εγκαταστήσει τον ψηλότερο μετεωρολογικό σταθμό που έχει τοποθετηθεί ποτέ στις τροπικές Άνδεις. Και παρότι οι δύο ομάδες βρίσκονται σε απόσταση που ξεπερνά τα 2.700 χιλιόμετρα, είναι ενωμένες κάτω από τη σημαία μίας ενιαίας, μεγαλύτερης αποστολής.
Ο λόγος, φυσικά, για την έρευνα που εκτυλίσσεται στον Αμαζόνιο, μία έρευνα που μέχρι πρόσφατα είχε επικεντρωθεί κυρίως στο τροπικό δάσος και είχε ασχοληθεί λιγότερο με το τεράστιο υδάτινο οικοσύστημα το οποίο το θρέφει. Αυτό που άλλαξε τα δύο τελευταία χρόνια είναι η πρωτοποριακή σύμπραξη που προέκυψε ανάμεσα στο National Geographic Society και την πρωτοβουλία Rolex Perpetual Planet. Πρόκειται για μία αποστολή που από το 2022 έως και το 2024 αξιοποιεί εξερευνητές, επιστήμονες και ερευνητές από διαφορετικές ειδικότητες και σε συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες, υλοποιούν επτά αξιοσημείωτα έργα, καλύπτοντας ένα μεγάλο τμήμα της Νότιας Αμερικής.
Τόσο ατομικά όσο και ομαδικά, τα συγκεκριμένα έργα επικεντρώθηκαν γύρω από ένα επιτακτικό ερώτημα: Σε ποιο βαθμό επηρεάζονται τα υδάτινα οικοσυστήματα του Αμαζονίου, τα οποία καλύπτουν μία έκταση σχεδόν ίση με την Αυστραλία, από την κλιματική αλλαγή, την αποψίλωση των δασών, τη ρύπανση και τον περιορισμό της βιοποικιλότητας; Όπως ήταν επόμενο, αυτό προκάλεσε μία σειρά απαντήσεων, με την κάθε μία από αυτές να αναδεικνύει και μία διαφορετική πρόκληση που παρουσιάζεται στο οικοσύστημα του Αμαζονίου.
Επτά ομάδες που διέσχισαν τον Αμαζόνιο και μελέτησαν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως στις επτά ομάδες του National Geographic Explorer συγκαταλέγονται οι Baker Perry και Tom Matthews που εγκατέστησαν έναν μετεωρολογικό σταθμό κοντά στον όρος του Περού, Nevado Ausangate, δηλαδή σε ένα σημείο 6.000 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, θέλοντας να παρακολουθούν καλύτερα τις βασικές πηγές νερού του Αμαζονίου. Μία άλλη αποστολή ανέλαβαν η Ruthmery Pillco-Huarcaya και ο Andrew Whitworth, οι οποίοι αξιολόγησαν την υγεία των πληθυσμών της αρκούδας των Άνδεων, αλλά και τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει στην αναγέννηση του δάσους. Ο Thiago Silva και η Julia Tavares χρησιμοποίησαν τεχνολογία LiDAR, για να σαρώσουν τους εποχικούς υγρότοπους του δάσους και να μελετήσουν τις λειτουργικές τους ιδιότητες, έτσι ώστε να κατανοήσουν καλύτερα πώς τα δέντρα έχουν καταφέρει να προσαρμοστούν στις περιβαλλοντικές μεταβολές.
Η Andressa Scabin και ο βραβευμένος με το Rolex Award for Enterprise, João Campos-Silva, συνεργάστηκαν στενά με τοπικές κοινότητες, θέλοντας να μελετήσουν και να προστατεύσουν έξι από τα μεγαλύτερα υδρόβια είδη πανίδας του ποταμού. Η αποστολή του Hinsby Cadillo-Quiroz, της Jennifer Angel-Amaya και του Josh West αφορούσε στις τεχνητές λίμνες που δημιουργήθηκαν από ανθρώπινες δραστηριότητες. Μέσω αυτών, η ομάδα αναζήτησε λύσεις για την αποκατάσταση των τοπίων. Η María Jimena Valderrama και ο Fernando Trujillo που παρακολούθησαν τους πληθυσμούς των ροζ δελφινιών του Αμαζονίου, αξιολόγησαν τα επίπεδα ρύπων στο αίμα των ζώων, ως ένδειξη για την υγεία του οικοσυστήματος. Τέλος, ο Angelo Bernardino και η Margaret Owuor μελέτησαν τα μαγκρόβια δάση κατά μήκος της ακτής του Ατλαντικού και ανακάλυψαν το πρώτο μαγκρόβιο δάσος το οποίο μπορεί να αναπτυχθεί σε γλυκό νερό.
Μιλώντας για τη συμμετοχή του, ο θαλάσσιος οικολόγος και εξερευνητής Angelo Bernardino ανέφερε πως, «η συνεργασία του National Geographic με τη Rolex είναι μία μοναδική ευκαιρία για ουσιαστική έρευνα και επικοινωνία, αφού ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς είναι να ενημερώνουμε το κοινό για το έργο μας».
Τα έργα των επτά ομάδων οδήγησαν σε σημαντικές ανακαλύψεις, σε επτά εντελώς διαφορετικά τοπία που βρίσκονται κατά μήκος του υδάτινου κύκλου του Αμαζονίου. Συνοδοιπόρος των ομάδων ήταν ο φωτογράφος του National Geographic, Thomas Peschak. Από τα παγωμένα υψίπεδα του Περού μέχρι τις «καυτές» ζούγκλες του τροπικού δάσους, ο Peschak επισκέφθηκε αρκετές φορές τις ομάδες, κατά τη διάρκεια της διετούς αποστολής, καταγράφοντας το έργο τους με εντυπωσιακές λήψεις και αφηγούμενος τη ζωντανή ιστορία των υδάτων του Αμαζονίου, όπως κανείς δεν την έχει αφηγηθεί μέχρι σήμερα.
Η πρωτοβουλία Rolex Perpetual Planet στηρίζει ανέκαθεν την επιστημονική καινοτομία και την ανακάλυψη, όμως, η επικοινωνία της επιστήμης στο ευρύ κοινό είναι εξίσου σημαντική. Υποστηρίζοντας, όχι μόνο τους ερευνητές, αλλά μοιράζοντας τις ιστορίες και τα ευρήματά τους με όλο τον κόσμο, η Rolex και το National Geographic αναδιαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον Αμαζόνιο.
Έπειτα από δύο χρόνια εντατικής έρευνας, εξερεύνησης και στενής συνεργασίας με τις κοινότητες, οι συμμετέχοντες της αποστολής Rolex και National Geographic Perpetual Planet στον Αμαζόνιο είναι πλέον πεπεισμένοι πως η αλλαγή της αφήγησης γύρω από το μεγαλύτερο τροπικό δάσος στον κόσμο, θα είναι καθοριστικής σημασίας για την προστασία του. Λόγω του μεγέθους του Αμαζονίου, ο ρόλος του στην αποθήκευση άνθρακα αλλά και στη ρύθμιση του κλίματος σε παγκόσμιο επίπεδο είναι τεράστιος, οπότε η προστασία του είναι υψίστης σημασίας για το μέλλον ενός αέναου πλανήτη.
