Το βράδυ της Κυριακής 20 Οκτωβρίου, το Al-Qard al-Hassan δέχθηκε μαζικά πυρά στη Βηρυτό από το Ισραήλ. Πρόκειται για τον χρηματοοικονομικό όμιλο που υποστηρίζει τη λιβανέζικη οργάνωση Χεζμπολάχ και υπέστη ισχυρά πλήγματα από τις επιθέσεις.
Οι νέες επιθέσεις του Ισραήλ προς τη Χεζμπολάχ και ειδικότερα προς το Al-Qard al-Hassan, εγείρει ποικίλα ερωτηματικά ως προς το τι είναι αυτό το τραπεζικό σύστημα, πώς λειτουργεί και γιατί μπήκε στο στόχαστρο του IDF. Μπορεί το πλήγμα στο Al-Qard al-Hassan να αποτελέσει το τέλος της λιβανέζικης οργάνωσης;
Τι είναι το Al-Qard al-Hassan
Η Χεζμπολάχ δε λειτουργεί μόνο ως στρατιωτική οργάνωση, έχει και πολιτικό σκέλος και συγκεκριμένα παρέχει μία σειρά κοινωνικών υπηρεσιών εντός των ορίων του Λιβάνου. Επιπλέον το Al-Qard al-Hassan είναι εγγεγραμμένο στη χώρα του Λιβάνου ως ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα.
Το όνομά του μεταφράζεται ως «καλοπροαίρετο δάνειο», καθώς δανείζει χρήματα χωρίς τόκους, όπως ορίζει η ισλαμική κουλτούρα. Τα δάνεια δεν ξεπερνάνε τα 5.000 δολάρια και υποστηρίζονται από καταθέσεις χρυσού, κοσμημάτων, ή άλλων πολύτιμων αγαθών. Σταδιακά, η Χεζμπολάχ ενθάρρυνε και Λιβανέζους, πέρα της σιιτικής αίρεσης, να δανείζονται από το Al-Qard al-Hassan.
Παράλληλα, προσφέρει υπηρεσίες, όπως λογαριασμούς ταμιευτηρίου, χρηματοοικονομικές μεταφορές και επεξεργάζεται πληρωμές.
Το Al-Qard al-Hassan διαθέτει περίπου 30 υποκαταστήματα, τα οποία εκτείνονται από τη Βηρυτό μέχρι και την κοιλάδα, Μπεκάα, σύμφωνα με το Reuters. Ετσι ο τραπεζικός αυτός οργανισμός γίνεται ο μεγαλύτερος οργανισμός μικροπιστώσεων σε μία χώρα, όπου ο παραδοσιακός τραπεζικός τομέας είναι «υπό κατάρρευση». Η ιδιαιτερότητά του, ωστόσο, είναι ότι δεν υπόκειται στην Κεντρική Τράπεζα και δεν αποτελεί μέρος του διεθνούς τραπεζικού συστήματος.
Ποιος είναι ο ρόλος του Al-Qard al-Hassan
Η Χεζμπολάχ δημιουργήθηκε στις αρχές τις δεκαετίες του 1980 και σχεδόν αμέσως αναδείχθηκε σε μία σημαντική δύναμη στο Λίβανο, η οποία παρείχε κοινωνική υποστήριξη σε μεγάλο μέρος του σιιτικού πληθυσμού της χώρας.
Τρία χρόνια μετά, το 1983, ιδρύθηκε το Al-Qard al-Hassan ιδρύθηκε για να εξυπηρετεί την σιιτική κοινότητα. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2019, απέκτησε περισσότερους πελάτες, καθώς το τραπεζικό σύστημα του Λιβάνου κατέρρευσε.
Οι κυρώσεις των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ λένε ότι ο εν λόγω χρηματοοικονομικός όμιλος χρησιμοποιείται από τη Χεζμπολάχ για τη διαχείριση των οικονομικών της. Όπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί, λειτουργεί ως «κάλυμμα για τη διαχείριση των οικονομικών δραστηριότατων της τρομοκρατικής ομάδας και την απόκτηση πρόσβασης στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Το 2007 το υπουργείο των ΗΠΑ έθεσε κυρώσεις στο Al-Qard al-Hassan, επειδή λειτουργούσε de facto, ως τραπεζικός βραχίονας της Χεζμπολάχ, όπως αναφέρουν οι New York Times. Ενώ το 2021, στον απόηχο της λιβανέζικης οικονομικής κρίσης, οι κυρώσεις ενισχύθηκαν. Τότε, το υπουργείο είχε κατηγορήσει τον όμιλο πως «συσσωρεύει «σκληρό νόμισμα» που χρειάζεται απεγνωσμένα η λιβανέζικη οικονομία», ενώ θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα του κράτους.
Γιατί το Ισραήλ επιτίθεται στο Al-Qard al-Hassan
Η Shlomit Wagman στις New York Times, πρώην πρόεδρος της ισραηλινής Αρχής για την απαγόρευση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, δήλωσε ότι το Al-Qard al-Hasan έχει γίνει το κύριο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της Χεζμπολάχ, που διασφαλίζει ιρανική χρηματοδότηση περίπου 750 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Παράλληλα, φέρει την ευθύνη για τη διαχείριση των εσόδων από τις εγκληματικές επιχειρήσεις της οργάνωσης και τη χρήση τους σε επιθέσεις κατά του Ισραήλ.
Σε ανακοίνωσή του μετά τις επιθέσεις της Κυριακής, ο IDF ανέφερε ότι ο τραπεζικός όμιλος «χρηματοδοτεί άμεσα τις τρομοκρατικές δραστηριότητες της Χεζμπολάχ», συμπεριλαμβανομένης της αγοράς «όπλων και των πληρωμών σε πράκτορες της στρατιωτικής πτέρυγας της οργάνωσης». Μάλιστα, όπως πρόσθεσε τα χτυπήματα αυτά, αποτελούν μέρος τη στρατηγικής του Ισραήλ για την υποβάθμιση της λιβανέζικης οργάνωσης. Στόχο έχει να «ισοπεδώσει το τραπεζικό της σύστημα», ώστε η σιιτική ομάδα να μην έχει την ικανότητα ανασυγκρότησης.
Ο σκοπός του Ισραήλ
Ο ισραηλινός στρατός κατηγορεί τον τραπεζικό όμιλο για συμμετοχή στη «χρηματοδότηση των τρομοκρατικών δραστηριοτήτων της οργάνωσης Χεζμπολάχ εναντίον του Ισραήλ, και ως εκ τούτου ο Ισραηλινός Στρατός αποφάσισε να επιτεθεί σε αυτή την τρομοκρατική υποδομή».
Ερωτηθείς από δημοσιογράφους εάν τα υποκαταστήματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν στρατιωτικοί στόχοι, ένας ανώτερος αξιωματούχος των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών είπε: «Ο σκοπός αυτής της επίθεσης είναι να στοχεύσει την ικανότητα της οικονομικής λειτουργίας της Χεζμπολάχ τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου όσο και στη συνέχεια να ανοικοδομήσει και να επανεξοπλίσει την επόμενη μέρα».
Το Ισραήλ δε, την Κυριακή, δήλωσε ότι έχει εξαντλήσει «τους στόχους του και επέλεξε να στοχεύσει το Al-Qard Al-Hasan».
Το IDF επίσης είπε ότι σκότωσε τον επικεφαλής των μεταφορών χρημάτων της Χεζμπολάχ σε ένα χτύπημα στη Συρία και ότι εντόπισε στη Βηρυτό, ένα καταφύγιο γεμάτο «εκατομμύρια δολάρια σε χρυσό και μετρητά».
Ο αντίκτυπος των επιθέσεων
Οι ζημιές από τα πρόσφατα πλήγματα του Ισραήλ στο Al-Qard al-Hassa παραμένουν ασαφείς.
Όπως εξηγεί η Shlomit Wagman, λίγα είναι τα παραδοσιακά τραπεζικά υποκαταστήματα του Al-Qard al-Hassa που πιθανόν διέθεταν σημαντικά ποσά μετρητών. Ωστόσο, οι διεθνείς κυρώσεις προς το τραπεζικό της σύστημα καταδεικνύει πως τα υποκαταστήματά της είναι σημαντικές αποθήκες δολαρίων αλλά και χρυσού.
Στην περίπτωση που αυτά έχουν καταστραφεί στις επιθέσεις, πιθανόν να περιοριστούν οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ στο μέλλον. Βέβαια, αν αυτό συμβεί θα είναι προσωρινό, καθώς εκτιμάται ότι το Ιράν είναι ο κύριος χορηγός της λιβανέζικης οργάνωσης και κατά συνέπεια θα προβεί πολύ σύντομα σε ανεφοδιασμό.
Πέρα όμως από την επαναχρηματοδότηση, το ψυχολογικό κόστος από τα συνεχόμενα πλήγματα και τις μαζικές καταστροφές στον Λίβανο είναι μεγάλο και πιθανόν να μειώνει σημαντικά την εμπιστοσύνη του λιβανέζικου λαού προς τη Χεζμπολάχ.
Ο Makram Ouaiss, εκτελεστικός διευθυντής του Λιβανέζικου Κέντρου Πολιτικών Μελετών, ενός ερευνητικού οργανισμού με έδρα τη Βηρυτό, δήλωσε στις New York Times, ότι το Al-Qard al-Hasan πιθανότατα γνώριζε ότι θα γινόταν στόχος και θα είχε μεταφέρει τιμαλφή σε ασφαλή τοποθεσία.
Πρόσθεσε επίσης πως τα περισσότερα υποκαταστήματα του τραπεζικού ομίλου στη Βηρυτό καταλαμβάνουν το ισόγειο μικτών εμπορικών και οικιστικών κτιρίων. «Αυτό πιθανότατα δεν πρόκειται να πλήξει τη Χεζμπολάχ, αλλά θα πλήξει πολλούς Λιβανέζους», τόνισε.
Την ίδια στιγμή, το SkyNews ανέφερε πως ο IDF ισχυρίζεται ότι σκότωσε τον «ταμία» της Χεζμπολάχ. Αν το γεγονός επιβεβαιωθεί, σημαίνει πως η λιβανέζικη οργάνωση θα έχει χάσει ακόμα ένα υψηλόβαθμο στέλεχός της.
Η οικονομική κατάσταση στο Λίβανο
Η οικονομική κατάσταση στο Λίβανο είναι «καταστροφική». Το παραδοσιακό της οικονομικό σύστημα σχεδόν κατάρρευσε το 2019, εξαιτίας κακής πολιτικής, επισφαλών δανείων αλλά και διαφθοράς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα αρκετοί κάτοχοι λογαριασμών στις καθιερωμένες τράπεζες να μην έχουν πρόσβαση στα περισσότερα από τα κεφάλαιά τους εδώ και χρόνια.
Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι πάνω από το ένα τρίτο της χώρας ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, βάσει των στοιχείων. Με περισσότερους από ένα εκατομμύριο Λιβανέζους να έχουν εκτοπιστεί και εκατοντάδες κτίρια να έχουν καταστραφεί από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς τον τελευταίο μήνα, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι πιθανό να έχει αυξηθεί κατά πολύ.
