Η κυβέρνηση παρουσιάζοντας, πριν λίγες ημέρες στην ΕΕ, το τετραετές Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Πλαίσιο 2025-2028, δήλωνε, ότι: Με αυτό η κυβέρνηση πετυχαίνει να ανεβάσει την οικονομία πολλά σκαλιά παραπάνω, τηρώντας και τις προεκλογικές δεσμεύσεις της. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατήγγειλαν ότι, η κυβέρνηση ψεύδεται και θα συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Κάθε πλευρά χρησιμοποιεί διαφορετικά στοιχεία του ΜΔΔΠ 2025-2028 και τα ερμηνεύει διαφορετικά. Φυσικά η πραγματικότητα διαψεύδει την κυβέρνηση, ταυτόχρονα όμως οι πολίτες δεν ενθουσιάζονται και με την αντιπολίτευση.
Τόσο η κυβέρνηση, όσο και η αντιπολίτευση, δεν μπαίνουν στον κόπο να εξηγήσουν στους πολίτες την πραγματικότητα της ελληνικής οικονομίας, αρκούνται στην παράθεση των αριθμών, που τεκμηριώνει την άποψή τους. Ακροθιγώς αναφέρουν τις εξελίξεις στην παγκόσμια και στην ευρωπαϊκή οικονομία, χωρίς να τοποθετούν τις εσωτερικές εξελίξεις σε αυτές. Μάλιστα κατά περίεργο τρόπο επαινούν τόσο τα ευρήματα της έκθεσης Ντράγκι, όσο και την θεωρία των Ατζέμογλου-Ρόμπινσον, που διατύπωσαν πριν 12 χρόνια, για τους λόγους που αποτυγχάνουν τα έθνη, και για την οποία, πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκε η απονομή του φετινού βραβείου Νόμπελ, για την οικονομία.
Με ευκαιρία αυτά τα γεγονότα, θα περιγράψω τα βασικά τους ευρήματα και προτάσεις, για να δούμε, αν πράγματι, τόσο η κυβερνητική πολιτική, όσο και η κριτική της αντιπολίτευσης, παρακολουθούν αυτές τις αναλύσεις και τις προτάσεις.
Οι Ατζεμογλου-Ρόμπινσον, στο βιβλίο τους: «Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη», για το οποίο τιμήθηκαν φέτος με το Νόμπελ Οικονομίας, βασιζόμενοι σε 15 χρόνια έρευνας, όπως γράφουν στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, τονίζουν, ότι: «Οι ανοικτοί οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί αποτελούν την βάση της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας μιας χώρας». Είναι αλήθεια ότι, η θεωρία τους φαίνεται να επιβεβαιώνεται, μέχρι την εποχή που ολοκλήρωσαν την μελέτη τους, δηλαδή, το 2012. Όμως την τελευταία δεκαετία αδυνατεί να ερμηνεύσει με τον ίδιο τρόπο, την δυναμική ανάπτυξη της Κίνας και άλλων χωρών, τόσο όσον αφορά το ΑΕΠ, όσο και το κατακεφαλήν εισόδημά τους. Μάλιστα η πρόβλεψή τους, ότι: «Η Κίνα και χώρες με ανάλογα χαρακτηριστικά, δηλαδή με κλειστούς αυταρχικούς πολιτικούς θεσμούς, θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται για κάποιο διάστημα, όμως η ανάπτυξή τους, δεν θα μετατραπεί σε βιώσιμη οικονομική μεγέθυνση, δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Αντιθέτως οι εξελίξεις δείχνουν, ότι: Η οικονομική και κοινωνική κρίση και το αίσθημα δυσφορίας, αγγίζει μόνο την Δύση και είναι αποτέλεσμα της άνισης κατανομής των κερδών της παγκοσμιοποίησης.
Μέχρι πρόσφατα ο μεγάλος κερδισμένος των διαφόρων φάσεων της παγκοσμιοποίησης ήταν η Δύση, τις δυο τελευταίες δεκαετίες και κυρίως την τελευταία, κερδισμένες είναι οι χώρες, όπως η Κίνα, η Ινδία, το Βιετνάμ, η Ινδονησία και άλλες χώρες με ανάλογα χαρακτηριστικά. Επειδή, η κινητήρια δύναμη της παγκοσμιοποίησης, που ζούμε, είναι πλέον οι ταχύτατες τεχνολογικές αλλαγές και ο κατακερματισμός της παραγωγής, με μεγάλη μεταφορά τους από την ανεπτυγμένες στις αναπτυσσόμενες χώρες, ο αντίκτυπος της είναι πιο αιφνίδιος, πιο επιλεκτικός, πιο απρόβλεπτος και πιο ανεξέλεγκτος, από κάθε άλλη ιστορική περίοδο. Ο Ντράγκι στην έκθεση, που του ζήτησαν οι ηγέτες των χωρών μελών της ΕΕ, για τις μεγάλες προκλήσεις της οικονομίες της ΕΕ, καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι: Η ΕΕ υπολείπεται σε ανταγωνιστικότητα της Κίνας και των ΗΠΑ και πως, αν δεν δράσει άμεσα και αποφασιστικά, τότε το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας θα μεγαλώσει πολύ, με άμεσο κίνδυνο την περιθωριοποίηση της οικονομίας της.
Φυσικά, για τους κινδύνους της χώρας μας, της οποίας η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου της ΕΕ, δεν γίνεται συζήτηση. Όλοι επιδοκιμάζουν τα πέντε τουλάχιστον Ταμεία Ανάκαμψης, δηλαδή δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, ειδικά στους τομείς της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών, που προτείνει ο Ντράγκι, κρύβουν όμως τις προτάσεις του, για την ακόμη μεγαλύτερης απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, για να ενθαρρυνθούν οι διεθνείς επενδυτές. Φυσικά, αν η διαχείριση των πέντε νέων πακέτων, σχεδιαστεί και υλοποιηθεί, ειδικά στην χώρα μας, όπως αυτό που τρέχει από το 2022-2027, τότε, δεν θα έχουν κανένα μόνιμο αναπτυξιακό αποτέλεσμα και ανάλογο κοινωνικό και περιφερειακό αποτύπωμα, απλώς κάποιοι θα πλουτήσουν ακόμη περισσότερο, και θα γίνει ακόμη πιο εκρηκτικό το δημόσιο χρέος.
Ο σχεδιασμός και η διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, πουθενά δεν φαίνεται, ότι εντάσσει δυναμικά τις ελληνικές επιχειρήσεις στις παγκόσμιες παραγωγικές και εμπορικές αλυσίδες αξίας.
Αν, οι πόροι του ΤΑΑ, διατίθενται για την κατασκευή των Data centers της Microsoft ή πολλών ανάλογων, που ακόμη και την ενέργεια θα την παράγουν οι ίδιοι, τότε πόσο το αναπτυξιακό και κοινωνικό αντίκρισμά τους θα αντιστοιχεί στους πόρους που θα τους δώσει η χώρα;
Αν, όλες οι ανεμογεννήτριες και τα πάνελ των φωτοβολταικών εισάγονται από την Κίνα και την Γερμανία, όπως και τα ανταλλακτικά τους, και επιδοτούνται και με πόρους του ΤΑΑ, τότε για ποια βιωσιμότητα της οικονομίας μιλάμε;
Αν, εισάγουμε από την Κίνα όλα τα ηλεκτρικά λεωφορεία των Αστικών Συγκοινωνιών, όπως και τα ανταλλακτικά τους, επίσης με πόρους του ΤΑΑ, τότε ποια παραγωγική αναδιάρθρωση πετυχαίνουμε και πόσο βιώσιμη οικονομία δημιουργούμε; Ακόμη και τα γιγάντια εξοπλιστικά προγράμματα, με την βιασύνη, την φιλοσοφία και την προχειρότητα που αποφασίστηκαν, μπορεί να εξυπηρετούν την κυβερνητική προπαγάνδα για την πανίσχυρη Ελλάδα, δεν δημιουργούν καθόλου εγχώρια προστιθέμενη αξία, κατά την κατασκευή, αλλά και μετά. Η Τουρκία, παρ’ ότι το 80% του στρατιωτικού της εξοπλισμού το παράγει η εγχώρια βιομηχανία της, και εξάγει σε 40 χώρες εξαρτήματα ή ολοκληρωμένες μονάδες, κάθε νέα συμφωνία για στρατιωτικό εξοπλισμό, πιο υψηλής τεχνολογίας από αυτήν που διαθέτει και δημιουργεί συνέχεια, την εντάσσει στον εσωτερικό της σχεδιασμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συμφωνία για την κατασκευή των F35, τα οποία θα κατασκευάζονταν στην Τουρκία, με μεταφορά της Αμερικάνικης τεχνολογίας και οψιόν δικαιώματος εξαγωγών τους. Η συμφωνία έχει ανασταλεί, λόγω της αγοράς των S400, από την Ρωσία.
Άλλο τραγικό παράδειγμα είναι η μεταποίηση και η τυποποίηση προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, στον οποίο η χώρα μας έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα και για πολλούς λόγους. Απαιτείται η δημιουργία συνεταιρισμών στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, με μεγάλη αρχική επιδότηση στις επενδύσεις και ασφυκτικό έλεγχο διαφάνειας. Τίποτα από όλα αυτά δεν γίνεται. Απλώς η κυβέρνηση για τα χρόνια του ΤΑΑ, θα έχει 1,5 μονάδα αύξηση του ΑΕΠ ετησίως και θα πανηγυρίζει για την επιτυχία της και μετά τί;. Είναι τυχαίο ότι, στο 3ο και 4ο έτος του τετραετούς ΜΔΔΠ, που πρόσφατα κατέθεσε στην ΕΕ, η αύξηση του ΑΕΠ, πέφτει στο μισό;
Με όλα αυτά το εμπορικό έλλειμμα και πάλι γίνεται επικίνδυνο, όπως το 2008.
Και να κλείσω, με το μεγάλο επίτευγμα του φετινού κρατικού προϋπολογισμού, την μείωση κατά πέντε μονάδες του δημόσιο χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 10 δις ευρώ. Τα 5 δις ευρώ θα προέλθουν από την παραχώρηση σε ιδιωτικές εταιρείες δυο δημόσιων Αυτοκινητοδρόμων, της Αττικής Οδού και της Εγνατίας Οδού, όχι για την λειτουργία και την συντήρηση μόνο, αλλά και για την εκμετάλλευση, με προεισπράξεις 3,27 δις ευρώ και 1,5 δις ευρώ, αντίστοιχα. Προσθέτοντας όμως για 25 και 35 χρόνια αντίστοιχα υψηλά διόδια, δηλαδή έμμεσους φόρους ένα δις ευρώ περίπου τον χρόνο. Τα υπόλοιπα πέντε δις ευρώ, έσοδα θα προέλθουν, κυρίως από τον πληθωρισμό, την ακρίβεια και τον τουρισμό. Του χρόνου τι θα πουλήσουν, για να πετύχουν τους δημοσιονομικούς τους στόχους;
