Όλα τα δεδομένα συνηγορούν πως ο ΣΥΡΙΖΑ με το υπάρχον καθεστώς διάγει τις τελευταίες εβδομάδες της πολιτικής ζωής του. Η (νέα) διάσπαση, απότοκο των εσωκομματικών εξελίξεων από τις αρχές του 2024 και δη μετά τις Ευρωεκλογές, δείχνει αναπόφευκτη και μένει απλώς να προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος. Αν δηλαδή θα επικυρωθεί πριν από το έκτακτο συνέδριο, στη διάρκειά του ή μετά από αυτό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ βαδίζει καταρρακωμένος και χωλαίνοντας προς την 8η Νοεμβρίου – την εναρκτήρια ημέρα σύγκλησης του ανώτατου οργάνου. Μέρα με τη μέρα οι ανοικτές πληγές βαθαίνουν αντί να κλείνουν, η σάρκα τρώγεται κι ο κυτταρικός ιστός σαπίζει αναπόφευκτα.
Η ολική διάσπαση της κορυφής
Η πρόταση μομφής κατά του Στέφανου Κασσελάκη κι η έγκρισή της από την Κεντρική Επιτροπή, που τον κατέστησε έκπτωτο, ταρακούνησε συθέμελα το ήδη ευάλωτο οικοδόμημα της Κουμουνδούρου. Έκτοτε οι συνέπειες της πρωτοβουλίας αυτής διαδέχονται η μία την άλλη.
Αφενός η πλειοψηφία στα καθοδηγητικά όργανα έχει κηρύξει έναν ανένδοτο αγώνα ολοκληρωτικής αποπομπής του πρώην προέδρου. Αφετέρου αυτός βρίσκει κάθε επόμενη φορά έναν νέο -και διαρκώς αμφιλεγόμενο- τρόπο για να αντιδράει, κυνηγώντας λυσσαλέα την επάνοδό του.
Η κορυφή της πυραμίδας του ΣΥΡΙΖΑ είναι τριχοτομημένη. Τουλάχιστον τρία είναι τα μπλοκ που ερίζουν για τα ηνία της παράταξης και της μετάβασής της στο επόμενο επίπεδο: η διευρυμένη ομάδα των 87 (που μετρά πια πάνω από 100 μέλη), η παρέα Πολάκη και η πτέρυγα Κασσελάκη. Λειτουργώντας υπό διαφορετικούς όρους και με εναλλακτικούς μηχανισμούς το κάθε μπλοκ, ποντάρει τα ρέστα του για να κερδίσει από τα άλλα το ίδιο ακριβώς στοίχημα.
Οι αλληλοκατηγορίες στελεχών είναι φαινόμενο καθημερινό κι επαναλαμβανόμενο, λάδι στη φωτιά πέφτει εκατέρωθεν με ανακοινώσεις, δηλώσεις και παραπομπές στο πειθαρχικό. Η τελευταία χρονικά από μια ντουζίνα μέλη της ΚΕ για Γεροβασίλη, Ζαχαριάδη, Γκλέτσο. Από την άλλη ο Θέμης Μουμουλίδης έχει ζητήσει την παραίτηση της Επιτροπής Δεοντολογίας για καθήκοντα που δεν εκτελεί.
Απειλείται ακόμη κι ο θεσμικός ρόλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βουλή από τη στιγμή που βουλευτές (Αυλωνίτης, Πετρ. Παππάς, Πούλου, κα) εκφράζουν την πρόθεση ανεξαρτητοποίησης, εφόσον ισχύει ο αποκλεισμός του Στ. Κασσελάκη από την προεδρική κούρσα. Θα ‘ναι ένα στίγμα, αλλά φαίνονται διατεθειμένοι να επωμιστούν το βάρος προς υπεράσπιση του εκλεκτού τους.
Πώς έχει επηρεαστεί η βάση του ΣΥΡΙΖΑ
Οι έριδες και η διάχυτη αμφισβήτηση του ενός για τον άλλον στο εσωτερικό του κόμματος προκαλούν αρνητικό αντίκτυπο στο σώμα των ψηφοφόρων του. Από τις 930.013 ψήφους του 2023 ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε το 36% της δύναμής του και σ’ έναν χρόνο έπεσε στις 593.167. Σήμερα είναι αμφίβολο αν δύναται να συγκεντρώσει διψήφιο ποσοστό στην επικράτεια και πάνω από 400.000. Η ακριβής εκλογική ισχύς του αγνοείται.
Από τα μέσα Σεπτεμβρίου τα δημοσκοπικά ευρήματα τον κατατάσσουν μονίμως πέμπτο κόμμα, ήδη πίσω από το ΠαΣοΚ, το ΚΚΕ και την Ελληνική Λύση. Το ίχνος του αρχίζει σταδιακά να ξεθωριάζει, να σβήνει σχεδόν, και το 7% με 8% στην πρόθεση ψήφου εκτιμάται ως το ταβάνι του. Ο «εφιάλτης» επιστροφής στα επίπεδα του 2009, τότε που για τελευταία φορά ήταν στο 4.60% (240.898 ψήφοι) παραμονεύει στη γωνία κι ακονίζει τα δόντια του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει προοδευτικά τα εκλογικά ερείσματά του και η πτώση είναι ραγδαία. Οι «πιστοί», όσοι έχουν απομείνει να λένε πως θα επέλεγαν τον ΣΥΡΙΖΑ στην κάλπη, μειώνονται. Κι αυτοί όμως εμφανίζονται αν όχι διασπασμένοι, σίγουρα μπερδεμένοι. Πασχίζουν να καταλάβουν προς τα πού στρίβει το καράβι, ποιος έχει δίκιο και ποιος όχι, πού πρέπει να βρουν αποκούμπι. Οι γνώμες τους διίστανται. Οι σκληρές αντιπαραθέσεις στις οργανώσεις μελών αντανακλούν το πρόβλημα.
Η επιβεβαίωση Πολάκη
Είναι, εκ των αριθμών, μια πραγματικότητα πως ο τρόπος που επελέγη από τα όργανα να καθαιρεθεί και ν’ αποκλειστεί ο Στέφανος Κασσελάκης δεν βρήκε σύμφωνη την πλειονότητα των ψηφοφόρων του κόμματος. Θα προτιμούσαν τουλάχιστον να του δοθεί η δεύτερη ευκαιρία της συμμετοχής στην εσωκομματική διαδικασία. Παραπάνω από τους μισούς (55%, GPO) έκριναν λανθασμένη την απόρριψη της υποψηφιότητάς του, ενώ υπέρ αυτής της γνωμάτευσης ήταν οι 4/10 (42%).
Ελάχιστη, προς τα πάνω, ήταν η διαφοροποίηση στην «αμετάκλητη και άμεσα εφαρμοστέα» απόφαση που ανακοίνωσε προ ημερών η Κουμουνδούρου. Στην έρευνα της ίδιας εταιρίας, οι σχεδόν 6/10 (58.5%) θα επιθυμούσαν μια ανατροπή της συνθήκης στο συνέδριο του Νοεμβρίου, όταν το 37.9% καταγράφηκε πως είναι κατά μιας τέτοιας προοπτική.
Αρκετά μεγαλύτερη είχε εντοπιστεί η διαφορά μεταξύ των δύο δεξαμενών αμέσως μετά την καθαίρεση Κασσελάκη. Τότε 2/3 ψηφοφόρους (63.2%, MRB) δήλωναν αντίθετοι στην επιδοκιμασία της πρότασης μομφής από την ΚΕ, υπερτερώντας ξεκάθαρα των υπέρμαχων αυτής.
Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν επί της ουσίας όσα -με τραχύ ύφος και κοφτερές παρομοιώσεις- επικαλείται ο Παύλος Πολάκης. Είτε τον αποκαλεί «πληγωμένο πρίγκιπα» είτε «Βασιλάκη Καΐλα», το συμπέρασμα είναι πως στις μετρήσεις των αναλυτών ο Στέφανος Κασσελάκης εμφανίζεται ευνοημένος από τη άτεγκτη στάση της οργανικής πλειοψηφίας με τα πολλά πρωτοκλασάτα στελέχη. Προφανώς γι’ αυτό και θα ήταν το φαβορί, σύμφωνα με το πλήθος των ευρημάτων, για την πρωτιά τουλάχιστον στον πρώτο γύρο.
Είναι το αφήγημα της «θυματοποίησης» που τον κατηγορούν οι πολιτικοί αντίπαλοί του πως εκμεταλλεύεται πλέον.
Ο άλλος αρχηγός
Βέβαια το γεγονός πως σε πρόσφατη δημοσκόπηση της Metron Analysis για το Mega η αλλαγή προέδρου προκειμένου να ορθοποδήσει ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό (48%) επί των ερωτηθέντων επαληθεύει τον κομφούζιο που επικρατεί και στη βάση. Δεν τον θεωρούν δηλαδή ικανό να σώσει το καράβι που μπαντάρει και δείχνει να βουλιάζει.
Σ’ αυτή την περίπτωση το -άξιο αναφοράς- 9% ήταν αναποφάσιστο για το τι θα έπρεπε να συμβεί στον ΣΥΡΙΖΑ για την απότομη διακοπή της κατακόρυφης πτώσης. Ούτε πάντως ως κατάλληλος για αρχηγό κατονομάζεται κάποιος συγκεκριμένος (Φάμελλος, Πολάκης, Φαραντούρης). Το υπόλοιπο 43% θα έδινε ψήφο εμπιστοσύνης στον πρώην πρόεδρο, ευελπιστώντας σε μια μελλοντική ανατροπή.
Η πλειοψηφία εντός παράταξης διατρανώνει πάντως πως οι δημοσκόποι δεν είναι εύκολο να βρουν αντιπροσωπευτικό δείγμα για εσωκομματικές διαδικασίες, στις οποίες τα δεδομένα μεταλλάσσονται διαρκώς. Θυμίζουν πως η επικράτηση του Στ. Κασσελάκη στην περυσινή διαδικασία δεν είχε προβλεφθεί από κανέναν δημοσκόπο. Ήρθε όμως. Αντιθέτως οι σύμμαχοι του εξ Αμερικής πολιτικού θεωρούν βέβαιη μια σαρωτική νίκη του, αν δεν επέμβει «δάκτυλος» ή υπάρξουν «μεθοδεύσεις».
Το σίγουρο είναι πως υποψήφιος ο Στέφανος Κασσελάκης δεν θ’ ανακηρυχθεί από την Κουμουνδούρου. Όχι μόνο εξέπεσε του αξιώματός του, αλλά βρήκε σε τοίχο η υποψηφιότητα για επανεκλογή διότι, όπως κρίθηκε, δεν τήρησε την προϋπόθεση της συμμόρφωσης στις συλλογικές αποφάσεις και του σεβασμού των οργάνων, φτάνοντας στο άκρον άωτον της αμείωτης αμφισβήτησης με την αποστολή εξωδίκου. Προτού καν στήσει την προσωπική ιστοσελίδα προσέλκυσης μελών και καταγγελθεί από την Πολιτική Γραμματεία.
Επειδή πάντως μετά την 24η Οκτωβρίου (καταληκτική ημερομηνία υποψηφιοτήτων) θα μεσολαβούν άλλες δύο εβδομάδες ως το συνέδριο, η κινούμενη άμμος στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ έχει εγκλωβιστεί αφήνει ρευστή κάθε εκδοχή.
