Κέρκυρα – Αθήνα: Η πολύνεκρη αεροπορική τραγωδία του 1972

Το Σάββατο, 21 Οκτωβρίου 1972, συντρίβεται στα νερά του Αργοσαρωνικού, στην περιοχή της Βούλας αεροσκάφος της Ολυμπιακής Αεροπορίας που εκτελούσε την πτήση Κέρκυρα – Αθηνά. 37 από τους επιβαίνοντες θα βρουν τραγικό θάνατο.

Γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» της 23ης Οκτωβρίου 1972: «Τρία περίπου χιλιόμετρα πριν από το αεροδρόμιο και ένα λεπτό πριν από την προσγείωση γράφτηκε η τραγωδία του περασμένου Σαββάτου.

»Οι επιβάτες έβλεπαν ήδη τα φώτα της ακτής. Ήσαν όλοι τους δεμένοι με τις ζώνες ασφαλείας. Είχαν σβήσει τα τσιγάρα τους. Και από στιγμή σε στιγμή περίμεναν να νοιώσουν την επαφή των τροχών του αεροπλάνου στο διάδρομο.

»Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα ακολούθησαν, εντελώς διαφορετικό δρόμο. Ξαφνικά οι 49 επιβάτες του υπό στοιχεία SX-BBQ δικινητηρίου αεροσκάφους της “Ολυμπιακής” που εκτελούσε την 506 πτήση από την Κέρκυρα στην Αθήνα, αισθάνθηκαν ένα ισχυρό τράνταγμα, άκουσαν ένα παφλασμό και τελικά διαπίστωσαν ότι το αεροπλάνο τους βρισκόταν στη θάλασσα. (…)

Διασωθέντες

«Οι τύχεροι από τους επιβάτες και το πλήρωμα κατώρθωσαν ανοίγοντας τις εξόδους κινδύνου να φθάσουν στην ακτή που βρισκόταν 250 περίπου μέτρα μακρύτερα.

»Και οι τυχεροί αυτοί μέχρι στιγμής, τουλάχιστον, είναι 16 από τους επιβάτες και 3 από τα τέσσερα μέλη του πληρώματος. Από τους υπόλοιπους 34 επιβάτες βρέθηκαν ήδη τα πτώματα τεσσάρων  και αγνοείται η τύχη των υπολοίπων 28 και του συγκυβερνήτου του αεροπλάνου Δημ. Βασταρδή. (…)

Καιρικές συνθήκες

»Μετά την απογείωση, όπως είπαν χθες πολλοί από τους επιβάτες, το αεροπλάνο βγήκε πάνω από τα σύννεφα και με “σχετικές” αναταράξεις κατά την διαδρομή έφθασε μέχρι την Κόρινθο.

»Από εκεί και πέρα ο καιρός ήταν φοβερά άσχημος. Όλη την περιοχή σάρωναν αλλεπάλληλα κύματα από καταιγίδες.

»Το ραντάρ του Ελληνικού που είχε στην οθόνη του το “YS-11” αντιμετώπιζε δυσκολίες. Ο Ελεγκτής Εναερίου Κυκλοφορίας έχανε πολλές φορές το αεροπλάνο από την οθόνη του. (…) Και τότε (…) αποφασίζει να αλλάξη το ύψος πτήσεως του αεροπλάνου στον ασύρματο του οποίου φθάνει η εντολή:

“Ολυμπιακή 506. Αλλάξατε επίπεδο πτήσεως. Πετάξτε στα 15.000 πόδια διότι οι καταιγίδες καθιστούν δυσχερή την αναγνώρισή σας”.

»Ο καιρός όμως και σ’ αυτό το ύψος δεν είναι καλός. Υπάρχουν και σ’ αυτό το ύψος καταιγίδες. Ο Ελεγκτής του ραντάρ δίνει νέες οδηγίες στον πιλότο να πετάξη προς νότο. (…)

Οι τελευταίες στιγμές

»Σε λίγο, πάντα με τη βοήθεια του ραντάρ, το αεροπλάνο προσεγγίζει προς το αεροδρόμιο. Φθάνει ανοιχτά του Καβουρίου. Και το αεροπλάνο μπαίνει στην τελική ευθεία με κατεύθυνση το υπ’ αριθ. 33 διάδρομο προσγειώσεως του αεροδρομίου (η αρχή του διαδρόμου αυτού βρίσκεται προς την πλευρά της Γλυφάδας).

»Το ραντάρ συνεχώς αγρυπνεί και δίνει οδηγίες. Αλλά…ξαφνικά, το φωτεινό στιγματάκι που απεικονίζει το αεροπλάνο στην οθόνη εξαφανίζεται.

“Oλυμπιακή 506, πού είσαι; Δεν σε βλέπω”, ρωτά ο ελεγκτής.

»Καμμία απάντηση.

“506, με ακούς;” Ξαναρωτά.

»Και πάλι ησυχία. Σε λίγο το αρχικό κακό προαίσθημα του ελεγκτού εναερίου κυκλοφορίας γίνεται βεβαιότης.

»Τον διάλογο παρακολουθούν όλα τα αεροπλάνα που πετάνε στην ίδια περιοχή. Οι πιλότοι συμμερίζονται τους φόβους του ελεγκτού που κάθεται πίσω απ’ την οθόνη του ραντάρ. Και σε μια στιγμή ακούγεται γεμάτη αγωνία η φωνή του πιλότου ενός άλλου αεροπλάνου της “Ολυμπιακής”:

“Tι έγινε η 506; Τι συμβαίνει;” Κανείς δεν του απαντά.

»Ο ελεγκτής του ραντάρ είναι ήδη απησχολημένος με την σήμανση συναγερμού και την ειδοποίηση των σωστικών μέσων. Η τραγωδία ήταν πλέον γεγονός».

»Aπό την πρόσκρουση του αεροσκάφους στη θάλασσα, προκλήθηκαν μεγάλα ρήγματα στην άτρακτό του. Τα νερά μπήκαν γρήγορα στο εσωτερικό του και πολλοί από τους επιβάτες δεν πρόλαβαν καν να λύσουν τις ζώνες τους. Βρέθηκαν αργότερα πνιγμένοι, δεμένοι ακόμα στις θέσεις τους στο αεροπλάνο, που είχε μέσα σε λίγα λεπτά βυθιστεί.

Έρευνες

Οι έρευνες κράτησαν επί μακρόν. Εξάλλου, ο κυβερνήτης του μοιραίου αεροσκάφους Πάτροκλος Θωμαδάκης είχε διασωθεί κι έτσι κλήθηκε να καταθέσει για όσα συνέβησαν, ενώ κατέθεσαν και διασωθέντες επιβάτες και μέλη του πληρώματος, όπως και υπάλληλοι του πύργου ελέγχου του αεροδρομίου Αθηνών.

Το πόρισμα των πραγματογνωμόνων ολοκληρώθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου 1972 και σύμφωνα με «ΤΑ ΝΕΑ» της 9ης Ιανουαρίου 1973, επέρριπτε κατηγορίες στον κυβερνήτη για κακούς χειρισμούς «που είχαν σαν αποτέλεσμα να χάση ύψος το αεροπλάνο και να βρεθή στη θάλασσα».

Εν τέλει του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας. Από την πλευρά του ο κυβερνήτης, όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ», υποστήριξε ότι «κατά την ώρα του δυστυχήματος, τα στοιχεία τόσον της μετεωρολογικής υπηρεσίας, όσον και τα στοιχεία της βαρομετρικής πιέσεως δεν ήσαν επαρκή».

Σύμφωνα με «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 6ης Μαρτίου 1973, υπέρ του κυβερνήτη κατέθεσαν «10 κυβερνήται αεροσκαφών παρομοίου τύπου. Υπέρ του (…) κατέθεσε επίσης και ένας ειδικός επί θεμάτων ιατρικής του αεροδιαστήματος, ο οποίος ανεφέρθη εις το κατά πόσον δημιουργούν παραισθήσεις εις τους κυβερνήτας το ύψος, αι πτήσεις εντός πυκνών νεφών και γενικώς η ατμόσφαιρα».

Κατηγορητήριο

Όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 8ης Ιανουαρίου 1974 σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο κυβερνήτης είχε υποπέσει στα εξής τραγικά σφάλματα:

«Παρέλειψε τον έλεγχον των εν λειτουργία οργάνων του αεροσκάφους, σχετικώς με την βαρομετρικήν πίεσιν με αποτέλεσμα να υφίσταται διαφορά ως προς την βαρομετρικήν πίεσιν μεταξύ του δικού του οργάνου και του συγκυβερνήτου.

»Δεν ηκολούθησε την ενδεδειγμένην πορείαν με αποτέλεσμα να σημειωθή παρέκλησις προς τα αριστερά.

»Δεν προέβη εις την έγκαιρον έναρξιν της διαδικασίας καθόδου, εις τρόπον ώστε το αεροσκάφος να λαμβάνη προοδευτικήν θέσιν καθόδου. Αντιθέτως ετήρησε μεγάλον βαθμόν καθόδου.

»Συνέχισεν την κάθοδον του αεροσκάφους, ενώ δεν υφίστατο δυνατότητα ορατότητος του διαδρόμου προσγειώσεως.

»Δεν προέβη εις την έγκαιρον εκτέλεσιν διαδικασίας αποτυχημένης προσγειώσεως εφ’ όσον δεν υφίστατο δυνατότης ορατότητος του διαδρόμου προσγειώσεως.

»Δεν προέβη εις την έγκαιρον ενέργειαν ανυψώσεως του αεροσκάφος δι’ ενισχύσεως των κινητήρων.

»Παρέλειψε να ενημέρωση εγκαίρως τους επιβάτας περί του αμέσου κινδύνου διά να λάβουν τα επιβεβλημένα μέτρα ασφαλείας.

»Αποτέλεσμα αυτών των παραλείψεων και άλλων ήτο το αεροσκάφος να προσκρούση με σφοδρότητα επί της επιφανείας της θαλάσσης να υποστή ρήγμα να κατακλυσθή από ύδατα ή άτρακτος και να πνιγούν οι επιβάται».

Η απόφαση

Η δίκη του κυβερνήτη Θωμαδάκη ξεκίνησε στα μέσα του καλοκαιριού του 1974, και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών  τον έκρινε τον αθώο καθώς «δεν προέκυψε ότι ο κ. Θωμαδάκης έκανε παραλείψεις ή άστοχες ενέργειες».

«Ο Θωμαδάκης δέχτηκε με δάκρυα στα μάτια την απόφαση. Με μια υπόκλιση ευχαρίστησε το δικαστήριο και μετά έπεσε στην αγκαλιά του συνηγόρου του κ. Δ. Πουλέα, ενώ το ακροατήριο χειροκροτούσε».