«Ως Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να βελτιωθούμε ώστε να αρθρώνουμε κοινή φωνή και να περνάμε από τα λόγια στις πράξεις», τονίζει μιλώντας στο Βήμα ο Γιόναταν Βεβίοφ, από τους «αρχιτέκτονες» της τρέχουσας αμυντικής πολιτικής του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της ενισχυμένης παρουσίας της Συμμαχίας στις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία, και γενικός γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών Εσθονίας. Θεωρεί δε ότι την ασφαλέστερη απάντηση στα ευρωπαϊκά «κενά» αποτελεί το ΝΑΤΟ.
«Το διακύβευμα του πολέμου στην Ουκρανία είναι υψηλό και για όλους εμάς τους Ευρωπαίους», συνεχίζει ο πρώην πρέσβης στις ΗΠΑ ο οποίος συμμετείχε στο 12ο Athens Democracy Forum στην Αθήνα (1 -3 Οκτωβρίου). Πιθανή αποδοχή των όρων του Πούτιν για κατάπαυση του πυρός «θα ήταν ένα σοβαρό λάθος με μεγάλες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή ασφάλεια», εκτιμά.
Η Ουκρανία και η ευρωπαϊκή άμυνα βρίσκονται ξανά στο επίκεντρο της σημερινής (17/10) Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Ο απελθών ΓΓ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έχει υποστηρίξει ότι το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία θα επιτευχθεί μόνο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ποια είναι η άποψή σας;
«Οι πόλεμοι τελειώνουν όταν η μία ή η άλλη πλευρά αποφασίσει ότι η στρατηγική που ακολουθεί δεν είναι πλέον βιώσιμη. Δεν είδαμε τίποτα που να υποδηλώνει ότι ο Πούτιν άλλαξε τους στόχους του. Συνεχίζει να θέλει να κυριαρχήσει σε ολόκληρη την Ουκρανία και να αναδιαμορφώσει την ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας με θεμελιώδεις τρόπους, δημιουργώντας μια ζώνη ασφαλείας στα δυτικά του σύνορα και σπρώχνοντας τη στρατιωτική δραστηριότητα του ΝΑΤΟ πίσω στα προ του 1997 σύνορα.
Επομένως, δεν βλέπουμε τίποτα που να υποδηλώνει ότι είναι δυνατές πραγματικές διαπραγματεύσεις αυτή τη στιγμή, εκτός εάν όντως αποφασίσουμε να αποδεχτούμε τους όρους του Πούτιν. Αυτό θα ήταν ένα σοβαρό λάθος με μεγάλες επιπτώσεις για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Εάν επιτρέψουμε σε ένα μεγαλύτερο κράτος να αλλάξει τα σύνορα του μικρότερου γείτονά του δια της βίας, τότε ποια σύνορα παραμένουν ασφαλή;
Το διακύβευμα είναι υψηλό σε αυτόν τον πόλεμο για την Ουκρανία και για όλους εμάς, τους Ευρωπαίους. Η αξιοπιστία και η ασφάλειά μας θα επηρεαστούν από το πώς θα καταφέρουμε να ολοκληρώσουμε αυτό τον πόλεμο».
Αν συνεχιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα οδηγηθούμε σε άμεση αντιπαράθεση Ρωσίας-ΝΑΤΟ;
«Καταρχάς, ας μην παραλύσουμε από φόβο. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κατάσταση δεν είναι επικίνδυνη. Προφανώς και είναι, καθώς η Ρωσία επιτίθεται όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά σε όλους τους πυλώνες της ευρωπαϊκής ασφάλειας, σε έναν πόλεμο που είναι μεγαλύτερος από οτιδήποτε έχει δει η ήπειρός μας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πρέπει να παραμείνουμε ενωμένοι και να συνεχίσουμε να ενισχύουμε την άμυνα και αποτροπή του ΝΑΤΟ, όντας αρωγοί της Ουκρανίας στην απώθηση του επιτιθέμενου. Είναι επίσης σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι παρά τη ρητορική του Πούτιν, το ΝΑΤΟ δεν επιδιώκει αντιπαράθεση και δεν αποτελεί απειλή για τη Ρωσία. Το μόνο που θέλουμε είναι η Ρωσία να αποσυρθεί στη Ρωσία. Τίποτα περισσότερο. Αλλά και τίποτα λιγότερο».
Ποια πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα της Συμμαχίας σε σχέση με τα υποψήφια μέλη;
«Η ασφάλεια και η άμυνα δεν είναι ποτέ ένα “τελειωμένο έργο”. Η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν πλέον ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, δημιουργώντας δυνατότητες για την ανάπτυξη μιας πραγματικά ολοκληρωμένης άμυνας γύρω και πάνω από τη Βαλτική. Αυτό προφανώς απαιτεί έντονη δουλειά, αλλά χαίρομαι που μπορούμε επιτέλους να ξεκινήσουμε αυτό το στρατηγικά σημαντικό ταξίδι. Τέλος, οι γκρίζες ζώνες στον χάρτη της Ευρώπης δεν έχουν οδηγήσει σε τίποτα άλλο εκτός από χάος, αστάθεια και πόλεμο.
Από την άλλη, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ έχουν διευρύνει τη ζώνη σταθερότητας, ασφάλειας και δημοκρατίας. Το συγκεκριμένο ταξίδι δεν θα έχει ολοκληρωθεί έως ότου όλοι όσοι θέλουν και μπορούν βρεθούν τελικά κάτω από τις κοινές ομπρέλες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Πουθενά αυτό το μήνυμα δεν είναι τόσο σημαντικό όσο στην Ουκρανία, όπου οι άνθρωποι πρέπει να καταλάβουν ότι η επιλογή τους να ζήσουν ένα κανονικό ευρωπαϊκό μέλλον είναι ακόμα βιώσιμη και ρεαλιστική.
Επίσης, μόνο η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα τερματίσει τις ρωσικές αυτοκρατορικές φιλοδοξίες για την Ουκρανία και πέρα από αυτή».
Πού βρίσκεται σήμερα η ΕΕ στον τομέα της κοινής άμυνας;
«Καταρχάς, ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ έχει προσαρμοστεί στις νέες πραγματικότητες ασφάλειας είναι εντυπωσιακός και αυτή η εξέλιξη είναι πιθανό να συνεχιστεί. Μόνο ενωμένοι τα κράτη-μέλη είμαστε μια υπολογίσιμη δύναμη οικονομικά και πολιτικά και, πιστεύω, όλο και περισσότερο στρατιωτικά στο ολοένα και πιο επικίνδυνο παγκόσμιο περιβάλλον.
Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν, φυσικά. Πρέπει να βελτιωθούμε στο να αρθρώνουμε κοινή φωνή και να περνάμε από τα λόγια στις πράξεις. Στο ορατό μέλλον, η μόνη πραγματικά αξιόπιστη εγγύηση ασφάλειας παραμένει το ΝΑΤΟ. Η διασφάλιση της συνεργασίας ΝΑΤΟ και ΕΕ πρέπει επομένως να είναι προτεραιότητά μας».
Τι θα διακυβευτεί στο ΝΑΤΟ σε περίπτωση επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ;
«Ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο νέος ένοικος στον Λευκό Οίκο, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν σύμμαχός μας.
Ταυτόχρονα, η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την ασφάλειά της και χαίρομαι που το μπλοκ έχει κάνει πολλά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης αύξησε την παραγωγική της ικανότητα, η νέα επιτροπή της ΕΕ θα έχει για πρώτη φορά επίτροπο Αμυντικής Βιομηχανίας, οι αμυντικές δαπάνες των ευρωπαϊκών χωρών αυξάνονται. Το ίδιο και η αυτοπεποίθησή μας».
Η Εσθονία οχυρώνει τα σύνορά της με τη Ρωσία. Υπάρχουν ενδείξεις ρωσικής απειλής;
«Δεν υπάρχει άμεση στρατιωτική απειλή για την Εσθονία, αλλά πρέπει να προετοιμαστούμε για την πρόληψη και τη διαχείριση όλων των πιθανών κρίσεων, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης δυνατής: μιας στρατιωτικής σύγκρουσης. Το έργο ενίσχυσης των συνόρων μας πάντως θα προωθήσει περαιτέρω τη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ. Στην
Εσθονία λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη την ασφάλεια. Η ανάπτυξη αμυντικών υποδομών στις παραμεθόριες περιοχές μας, που πραγματοποιείται από κοινού με τη Λετονία και τη Λιθουανία και σε συντονισμό με την Πολωνία, είναι ένα στοιχείο της πολιτικής αυτής. Η πρόθεσή μας είναι σαφής: επιδιώκουμε να αποφύγουμε τον πόλεμο αποτρέποντάς τον και να εξασφαλίσουμε την ειρήνη μέσω της δύναμης και της ετοιμότητας, στο ευρύτερο πλαίσιο του ΝΑΤΟ».
