Αλλεργίες: Νέο, ακριβέστερο, ασφαλέστερο τεστ – Η επιδίωξη της έρευνας

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βέρνης ανέπτυξαν ένα νέο τεστ που απλοποιεί τη διάγνωση των αλλεργιών. Το τεστ μόλις επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητά του σε κλινικά δείγματα που προέρχονταν από παιδιά και εφήβους με αλλεργία στα φιστίκια – μια από τις πιο διαδεδομένες αλλεργίες παγκοσμίως η οποία συνδέεεται σε ουκ ολίγες περιπτώσεις με σοβαρές, ακόμη και επικίνδυνες για τη ζωή αλλεργικές αντιδράσεις.

Σύμφωνα με τους δημιουργούς της, η νέα μη παρεμβατική εξέταση, η οποία υπερέχει σε ακρίβεια όλων των υπαρχουσών, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη διάγνωση των αλλεργιών στο μέλλον.

Το 10% του πληθυσμού με τροφικές αλλεργίες

Οι τροφικές αλλεργίες αποτελούν έναν από τους μεγάλους «εχθρούς» της υγείας του παγκόσμιου πληθυσμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κάποιες χώρες ως και το 10% του πληθυσμού – κυρίως μικρά παιδιά – εμφανίζουν τροφικές αλλεργίες.

Τα υπάρχοντα τεστ

Σήμερα ο «χρυσός κανόνας» στη διάγνωση των τροφικών αλλεργιών αφορά την κατανάλωση του αλλεργιογόνου (όπως εκχύλισμα φιστικιού) υπό την επίβλεψη ειδικού ώστε να φανεί αν θα προκληθεί αλλεργική αντίδραση. Ωστόσο η μέθοδος αυτή συνδέεται με κινδύνους για την υγεία. Εφαρμόζονται επίσης συχνά τεστ νυγμού του δέρματος αλλά και τεστ αίματος τα οποία όμως δεν είναι πάντα πολύ ακριβή με αποτέλεσμα να μπορούν να οδηγήσουν σε λανθασμένες διαγνώσεις και σε αποφυγή της κατανάλωσης τροφών χωρίς λόγο.

Αλλεργική αντίδραση στον… δοκιμαστικό σωλήνα

Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον καθηγητή Αλεξάντερ Εγκελ από το Τμήμα Βιοϊατρικής Ερευνας (DBMR) του Πανεπιστημίου της Βέρνης και το Τμήμα Ρευματολογίας και Ανοσολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Βέρνης σε συνεργασία με τον καθηγητή Τόμας Κάουφμαν από το Ινστιτούτο Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου της Βέρνης ανέπτυξε το 2022 ένα νέο τεστ για τις αλλεργίες. Το τεστ αυτό μιμείται την αλλεργική αντίδραση στον… δοκιμαστικό σωλήνα προσφέροντας μια άκρως ελκυστική εναλλακτική στα υπάρχοντα τεστ.

Η κλινική μελέτη

Οι ερευνητές από τη Βέρνη δοκίμασαν τώρα την αποτελεσματικότητα του τεστ σε δείγματα που προέρχονταν από παιδιά και εφήβους με επιβεβαιωμένη αλλεργία στα φιστίκια καθώς και σε δείγματα από μια ομάδα ελέγχου υγιών παιδιών και εφήβων στο πλαίσιο κλινικής μελέτης η οποία διεξήχθη σε συνεργασία με το Νοσοκομείο SickKids (Hospital for Sick Children) στο Τορόντο του Καναδά. Η κλινική αυτή μελέτη έδειξε ότι το νέο τεστ είχε μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια σε σύγκριση με τις υπάρχουσες μεθόδους διάγνωσης των αλλεργιών, σύμφωνα με δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό «Αllergy» της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τις Αλλεργίες και την Κλινική Ανοσολογία.

Ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων

«Οι πιο κοινές τροφικές αλλεργίες είναι οι αλλεργίες τύπου Ι. Αναπτύσσονται όταν ο οργανισμός παράγει ανοσοσφαιρίνη Ε (IgE), αντισώματα δηλαδή ενάντια σε ουσίες που ουσιαστικώς είναι αβλαβείς αλλά σε κάποια άτομα λειτουργούν ως αλλεργιογόνα» εξήγησε ο καθηγητής Εγκελ. Τα αντισώματα αυτά προσδένονται σε συγκεκριμένους υποδοχείς των μαστοκυττάρων – πρόκειται για κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που παίζουν σημαντικό ρόλο στις αλλεργικές αντιδράσεις και στις φλεγμονές. Τα μαστοκύτταρα έχουν κυρίως την «έδρα» τους στους βλεννογόνους, όπως π.χ. του εντέρου, και ευαισθητοποιούνται ενάντια στα αλλεργιογόνα προσδενόμενα στα αντισώματα. Οταν ο οργανισμός έλθει ξανά σε επαφή με το εκάστοτε αλλεργιογόνο, αυτό προσδένεται απευθείας στα μαστοκύτταρα τα οποία είναι «φορτωμένα» με αντισώματα, με αποτέλεσμα τα κύτταρα να ενεργοποιούνται και να πυροδοτείται αλλεργική αντίδραση.

Κατάργηση της ανάγκης κατανάλωσης του αλλεργιογόνου

«Στο τεστ ενεργοποίησης των μαστοκυττάρων Hoxb8 (Hoxb8 MAT) το οποίο αναπτύξαμε μαστικά κύτταρα που έχουν καλλιεργηθεί στο εργαστήριο έρχονται σε επαφή με τον ορό αίματος αλλεργικών ατόμων. Τα μαστοκύτταρα προσδένουν τα αντισώματα IgE από τον ορό και ευαισθητοποιούνται. Στη συνέχεια μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τα κύτταρα με διαφορετικές ποσότητες αλλεργιογόνων» περιέγραψε ο δρ Εγκελ. Μετρώντας τα ενεργοποιημένα μαστοκύτταρα οι ειδικοί μπορούν να δουν πόσο αλλεργικό είναι ένα άτομο σε ένα συγκεκριμένο αλλεργιογόνο χωρίς το άτομο αυτό να χρειάζεται να καταναλώσει το αλλεργιογόνο.

Εύκολο και γρήγορο τεστ

Στο πλαίσιο της νέας κλινικής μελέτης οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δείγματα ορού του αίματος από 112 παιδιά και εφήβους που είχαν ήδη συμμετάσχει σε μια μελέτη στον Καναδά και για τα οποία υπήρχαν δεδομένα σχετικά με το αν εμφάνιζαν αλλεργία στα φιστίκια ή όχι. Τα μαστοκύτταρα που καλλιεργήθηκαν στο εργαστήριο ευαισθητοποιήθηκαν με τον ορό του αίματος και στη συνέχεια ενεργοποιήθηκαν με το εκχύλισμα φιστικιού. «Το τεστ ήταν εύκολο στη διεξαγωγή και λειτούργησε άψογα. Ολα τα δείγματα ελέγχθηκαν μέσα σε δύο ημέρες, πολύ γρήγορα δηλαδή» σημείωσε ο καθηγητής Κάουφμαν.

Διαγνωστική ακρίβεια 95%

Με βάση τα αποτελέσματα, ένας μεγάλος αριθμός δειγμάτων των αλλεργικών ατόμων εμφάνισε ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων ανάλογη της δόσης του αλλεργιογόνου που χορηγήθηκε κάθε φορά. Την ίδια στιγμή σχεδόν όλα τα δείγματα των μη αλλεργικών ατόμων δεν ενεργοποίησαν τα μαστοκύτταρα. Συνολικά, η διαγνωστική ακρίβεια του τεστ υπολογίστηκε στο 95%.

Λιγότερα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα

Επιπροσθέτως η σύγκριση με τις άλλες διαγνωστικές μεθόδους των αλλεργιών – και συγκεκριμένα με το τεστ αίματος που μετρά τα αντισώματα IgE αλλά και με το δερματικό τεστ – έδειξε σημαντική υπεροχή του τεστ Hoxb8 MAT. «Το νέο τεστ ενεργοποίησης των μαστοκυττάρων έχει το πλεονέκτημα ότι ενσωματώνει πολλές παραμέτρους που είναι σημαντικές για την πυροδότηση της αλλεργίας» είπε ο δρ Κάουφμαν και συμπλήρωσε ότι «το Hoxb8 MAT βασίζεται επίσης σε ορό του αίματος ο οποίος μπορεί να ληφθεί στο πλαίσιο μιας αιμοληψίας που γίνεται στον ασθενή και στη συνέχεια να καταψυχθεί για να χρησιμοποιηθεί όποτε χρειαστεί». Από τη μελέτη προέκυψε επίσης ότι το νέο τεστ δίνει λιγότερα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα.

Και για άλλες αλλεργίες

Σύμφωνα με τον δρα Εγκελ, το νέο τεστ θα μπορούσε να εφαρμοστεί με απλό τρόπο για τη διάγνωση και άλλων αλλεργιών στο μέλλον. «Η τεχνολογία αυτή αποτελεί ένα ιδανικό παράδειγμα σχετικά με το πώς η βασική έρευνα μπορεί να μετατραπεί σε κλινική πράξη και τελικώς να διευκολύνει τη ζωή ασθενών και γιατρών» κατέληξε ο καθηγητής.