Δεν πάνε πολλά χρόνια που όποτε ένας νέος διέπραττε κάποιο παράπτωμα, έπεφταν όλοι πάνω στις αρχές για να αντιμετωπιστεί με επιείκεια. «Παιδί είναι, δεν πειράζει» έλεγαν για τον 17άρη που προκαλούσε ζημιές στο υπό κατάληψη σχολείο του, ακόμα και για τον 25άρη που συλλαμβανόταν να προκαλεί ζημιές στην πόλη στη διάρκεια διαδήλωσης.
Το «παιδί είναι, δεν πειράζει» αφαιρούσε κάθε έννοια λογοδοσίας για την παραβατική συμπεριφορά. Φταίει αυτό για την αύξηση των κρουσμάτων βίας στα σχολεία σήμερα; Όχι βέβαια μόνο αυτό. Μεσολάβησαν πολλά από την εποχή που επικρατούσε η νοοτροπία «έλα μωρέ, παιδιά είναι»: πρωτοφανής οικονομική κρίση, μακροχρόνια λοκντάουν λόγω κορωνοϊού, «έκρηξη» των social media…
Σήμερα, ακόμα και μαθητής γυμνασίου να πλακώσει στο ξύλο συμμαθητή του ή να κάνει μπούλινγκ σε άλλο παιδί έρχεται αντιμέτωπος με τη δικαιοσύνη. Τελευταίως και οι γονείς του. Και πολύ σωστά.
Τα δικαστήρια όμως δεν μπορούν να λύσουν όλα τα προβλήματα. Μπορούν να επιβάλουν χρηματικές ή άλλες ποινές και συνέπειες, να κάνουν κάποιο παιδί να το ξανασκεφτεί προτού σηκώσει χέρι για να δείρει ή να βανδαλίσει. Η πιθανή μήνυση και καταδίκη αποτελεί σίγουρα αντικίνητρο για το νταηλίκι.
Γιατί όμως δεν συνοδεύονται και από άλλα μέτρα; Σε πολλές δυτικές χώρες, αν ένας οδηγός συλληφθεί μεθυσμένος, εκτός από τις συνέπειες του νόμου, παρακολουθεί και σεμινάρια για να διορθώσει τη συμπεριφορά του. Το ίδιο και κάποιος που φέρεται βίαια στη γυναίκα του. Στην Ελλάδα, ο μαθητής που σήκωσε χέρι σε άλλο παιδί ή στον δάσκαλό του ίσως αλλάξει αμέσως σχολείο αλλά θα δικαστεί ύστερα από χρόνια, όταν πιθανόν θα έχει ενηλικιωθεί.
Βεβαίως, ακόμα και μια πιθανή καταδίκη με αναστολή στο μέλλον είναι ικανή να αποτρέψει βίαιες συμπεριφορές. Το πρόβλημα είναι ότι δεν αρκεί. Πρέπει να συνοδεύεται από υποχρεωτικά σεμινάρια και ψυχολογική παρακολούθηση εδώ και τώρα, όχι μετά από χρόνια ή και ποτέ, ακόμα και αν τελικά καταδικαστεί κάποτε.
Το σωστό μέτρο της επιβολής ποινών για παραβατικές συμπεριφορές ανηλίκων, που με τόσες φανφάρες προωθήθηκε από την κυβέρνηση, και το σπάσιμο του ταμπού του «παιδί είναι, δεν πειράζει», που με πολύ λιγότερες φανφάρες επιβλήθηκε από την πραγματικότητα, είναι λειψά αν δεν συνοδευτούν από μέτρα για να διορθωθεί η συμπεριφορά των παραβατικών και άλλα μέτρα πρόληψης τέτοιων συμπεριφορών.
Γιατί αν μείνουμε μόνο στα δικαστήρια που θα δικάσουν μετά από χρόνια, είναι σαν να λέμε «Παιδί είναι, δεν πειράζει, θα τα βρει μόνο του» – πού να ξοδευόμαστε τώρα και να οργανωνόμαστε για σεμινάρια και ψυχολόγους…
