Βρετανία: Ο Στάρμερ που δεν έπεισε και η σαμπάνια που έρεε άφθονη στους Συντηρητικούς

Αν πιστέψει κανείς τον από άποψη, χολερικό Economist, τα συνέδρια των βρετανικών πολιτικών κομμάτων δεν προσφέρουν τίποτε. Είναι πρωτίστως αφορμή για το πολιτικό κατεστημένο του Λονδίνου, ακολουθούμενο από λομπίστες και δημοσιογράφους, να έλθει σε επαφή με τη βρετανική επαρχία προκειμένου να δείξει ότι κόπτεται για τα συμφέροντα των ψηφοφόρων της.

Ταυτόχρονα όμως, όπως παραδέχεται η βρετανική επιθεώρηση, στα συνέδρια των κομμάτων γίνονται πολιτικές ζυμώσεις, εκλέγονται ηγέτες (για παράδειγμα, ο Κιρ Στάρμερ, σημερινός πρωθυπουργός της Βρετανίας, εξελέγη στην ηγεσία των Εργατικών στο συνέδριο του κόμματος το 2020) και χτίζονται πολιτικές καριέρες.

Α, και συγκεντρώνονται επίσης χρήματα. Το 2023, από το συνέδριο τους και άλλες αντίστοιχες εκδηλώσεις στη διάρκεια του έτους, οι Βρετανοί Συντηρητικοί συγκέντρωσαν 7 εκατομμύρια στερλίνες (8,4 εκατομμύρια ευρώ).

Φέτος τα ετήσια συνέδρια των δύο μεγάλων βρετανικών κομμάτων έγιναν με διαφορά λίγων ημερών, του Εργατικού Κόμματος στο Λίβερπουλ μεταξύ 22 και 25 Σεπτεμβρίου, και του Συντηρητικού Κόμματος στο Μπέρμιχγμαμ μεταξύ 29 Σεπτεμβρίου και 2 Οκτωβρίου.

Μετανιωμένοι οι ψηφοφόροι των Εργατικών

Το φετινό συνέδριο των Εργατικών έλαβε χώρα με το κόμμα να βρίσκεται στην κυβέρνηση για πρώτη φορά μετά από δεκατέσσερα χρόνια. Οι Εργατικοί σάρωσαν στις πρόωρες εκλογές της 4ης Ιουλίου. Ωστόσο δεν απόλαυσαν περίοδο χάριτος. Στους τρεις μήνες που ασκεί την εξουσία η νέα βρετανική κυβέρνηση Στάρμερ αναγκάστηκε να λάβει σειρά αντιδημοφιλών μέτρων, κυρίως περικοπών επιδομάτων. Στο ίδιο σύντομο διάστημα, επλήγη και από σκάνδαλα για ακριβά δώρα τα οποία δέχτηκαν μέλη της κυβέρνησης αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

Ο Στάρμερ προσήλθε στο συνέδριο στο Λίβερπουλ με τη δημοτικότητα του να βυθίζεται: σύμφωνα με δημοσκόπηση, το 60% των Βρετανών εκτιμούν ότι οι Εργατικοί δεν θα κερδίσουν τις ερχόμενες εκλογές ενώ το 17% όσων ψήφισαν Εργατικούς στις εκλογές της 4ης Ιουλίου, δηλώνουν ότι το έχουν ήδη μετανιώσει. Στο Λίβερπουλ ο Στάρμερ επανέλαβε ότι απαιτείται νοικοκύρεμα των οικονομικών, δεδομένου ότι η κυβέρνησή του κληρονόμησε από τους Συντηρητικούς “τρύπα” ύψους 22 δισεκατομμυρίων στερλινών.

Παρά τις δηλώσεις περί του “επώδυνου χειμώνα” που έρχεται, ο Βρετανός πρωθυπουργός προσπάθησε να μην επιμείνει στα μέτρα λιτότητας, όπως την κατάργηση του επιδόματος θέρμανσης για 11 εκατομμύρια συνταξιούχους, μέτρο το οποίο συνάντησε έντονες αντιδράσεις. Σύμφωνα με αναλυτές, η ομιλία του Στάρμερ στο συνέδριο δεν έπεισε.

Επιπλέον και ενώ η βρετανική κυβέρνηση αναμένεται να παρουσιάσει τον προϋπολογισμό στις 30 Οκτωβρίου, ούτε ο πρωθυπουργός ούτε η νέα υπουργός Οικονομικών, Ρέιτσελ Ριβς, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Θάτσερ των Εργατικών, ανέλυσαν διεξοδικά το κυβερνητικό οικονομικό πρόγραμμα. Η Ρέιβς πάντως τόνισε ότι θα παραταθεί η ισχύς του φόρου στα υπερκέρδη των εταιρειών.

Ο Κιρ Στάρμερ στο Συνέδριο των Εργατικών στο Λίβερπουλ. REUTERS/Temilade Adelaja

Η ηγεσία των Εργατικών επανέλαβε τη δέσμευσή της για την αντιμετώπιση του προβλήματος της στέγης, από τα οξύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Βρετανία, τονίζοντας ότι το πρόγραμμα της κυβέρνησης περιλαμβάνει τη δημιουργία 1,5 εκατομμυρίων κατοικιών για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο στόχος όμως είναι εξαιρετικά φιλόδοξος, από τη δεκαετία του 1960 έχει να καταγραφεί στη Βρετανία ανάλογος ρυθμός ανοικοδόμησης.

Η αναβάθμιση του βρετανικού Εθνικού Συστήματος Υγείας, (NHS), τα δωρεάν γεύματα στα σχολεία ήταν μεταξύ των ζητημάτων που συζητήθηκαν στο συνέδριο, όχι πάντως στο βαθμό που θα επιθυμούσαν οι ψηφοφόροι των Εργατικών.

Στην εξωτερική πολιτική ο Στάρμερ τάχθηκε υπέρ του τερματισμού της βίας στη Μέση Ανατολή και της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Ο Βρετανός πρωθυπουργός αναγκάστηκε να επαναλάβει εμφατικά τις σχετικές δεσμεύσεις του μετά από διαμαρτυρίες ακτιβιστών που φώναζαν εναντίον της πώλησης βρετανικών όπλων στο Ισραήλ. Το πνεύμα του συνεδρίου των Εργατικών ήταν η συγκρατημένη αισιοδοξία. Στόχος τους η “φυγή προς τα εμπρός” παρά τις δυσκολίες, τα αντιδημοφιλή μέτρα, τα σκάνδαλα, και τις αρνητικές δημοσκοπήσεις.

Η ευωχία των Τόρις

Αντιθέτως στο συνέδριο στο Μπέρμιγκχαμ, οι Βρετανοί Συντηρητικοί επιχείρησαν να διερευνήσουν τα αίτια της βαρύτερης εκλογική τους ήττας στις εκλογές (απέσπασαν μόλις το 23,7% των ψήφων). Θα περίμενε κανείς ότι το κλίμα θα χαρακτηρίζονταν από εσωστρέφεια. Τουναντίον η ατμόσφαιρα ήταν παράταιρα χαρούμενη. “Έρρεε η σαμπάνια”, έγραψε το Politico. Που αποδίδεται η ευωχία των Τόρις; Εν μέρει στο γεγονός ότι οι Εργατικοί σε τρεις μόλις μήνες από τον εκλογικό τους θρίαμβο, προκαλούν αρκετή δυσαρέσκεια στους Βρετανούς.

Από το συνέδριο των Συντηρητικών στο Μπέρμινγχαμ. REUTERS/Toby Melville

Και επειδή παραδοσιακά οι Βρετανοί δεν στέκονται στις ήττες, το συνέδριο των Τόρις έγινε το πλαίσιο όπου παρουσίασαν τις θέσεις τους οι τέσσερις υποψήφιοι που διεκδικούν την ηγεσία του κόμματος από τον πρώην πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ.

Πρόκειται για την Kέμι Μάντενοκ, πρώην υπουργό αρμόδια για την επιχειρηματικότητα στην κυβέρνηση Σούνακ, τον μετριοπαθή Τζέιμς Κλέβερλι, πρώην υπουργό Εσωτερικών του Σούνακ, τον Ρόμπερτ Τζένρικ, σκληρό πρώην υπουργό Μετανάστευσης και τον κεντρώο βουλευτή Τομ Τούγκενχατ, ο οποίος ψήφισε υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ε Ε στο δημοψήφισμα του 2016 για το Brexit. Ο νικητής της εσωκομματικής μάχης για την ηγεσία των Τόρις αναμένεται να ανακοινωθεί στις 2 Νοεμβρίου.