H επίσκεψη χθες, του ιρανού προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν στην Ντόχα του Κατάρ, για συνομιλίες με τον εμίρη του Κατάρ, η οποία συνέπεσε χρονικά με την έκτακτη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών των χωρών του Περσικού Κόλπου, προκαλεί ερωτήματα ως προς το πώς θα αντιδράσουν οι χώρες του Κόλπου, σε περίπτωση που το Ισραήλ χρησιμοποιήσει τις πρόσφατες στρατιωτικές του νίκες όχι μόνον για να αποδυναμώσει το Ιράν αλλά και για να επαναπροσδιορίσει τις ισορροπίες στην Μέση Ανατολή.

Αυτό επισημαίνει σε άρθρο του, ο Πάτρικ Γουίντουρ, διπλωματικός συντάκτης του Guardian. Οι έξι σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου προφανώς δεν διάκεινται φιλικά στο σιιτικό Ιράν και τους πληρεξουσίους του στην περιοχή. Ταυτόχρονα όμως εναντιώνονται στην κλιμάκωση του Ισραήλ έναντι του Ιράν, θεωρώντας ότι μόνον οι ΗΠΑ είναι σε θέση να ανακόψουν τη συγκρουσιακή λογική του ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου. Εκτιμούν ότι ο μόνος τρόπος για την ειρήνη και την ανάπτυξη στη ευρύτερη περιοχή, είναι η δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους.

Στην πραγματικότητα όμως, συνεχίζει ο Γουίντουρ, παρά τη στήριξή τους στη δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους, οι ηγέτες των χωρών του Κόλπου δεν αναμένεται να αλλάξουν την ως τώρα στρατηγική τους και να προσφέρουν στους Παλαιστινίους κάτι περισσότερο από πολιτική στήριξη και ανθρωπιστική βοήθεια.

Γιατί κάποιες χώρες θέλουν την αποδυνάμωση της Τεχεράνης

Αν το Ισραήλ συνεχίσει την επιθετική του πολιτική, οι χώρες του Κόλπου και ο αραβικός κόσμος μπορεί να βρεθούν ενώπιον διλήμματος. Από τη μια πλευρά, η σε βάθος χρόνου αποδυνάμωση του Ιράν ενδέχεται να δημιουργήσει κενό και αποσταθεροποίηση, τα οποία θα εκμεταλλευτεί το Ισραήλ. Από την άλλη πλευρά, ο περιορισμός της ισχύος του Ιράν μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία ώστε περιφερειακές δυνάμεις να εκμεταλλευτούν αυτή την αδυναμία της Τεχεράνης και να απωθήσουν δρώντες στην περιοχή (οι οποίοι δεν είναι όμως κράτη) τους οποίους στηρίζει το Ιράν.

Πολλές χώρες στην περιοχή έχουν λόγους να επιδιώκουν την αποδυνάμωση της Τεχεράνης. Ο πρόεδρος του Ιράκ, Μοχάμεντ Σια Αλ Σουντάνι, θα έχει την ευκαιρία να περιορίσει τις σιιτικές δυνάμεις στο Ιράκ, τις οποίες στηρίζει η Τεχεράνη. Ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ Αλ Ασαντ, ο οποίος τηρεί σιωπή για τα τεκταινόμενα στον Λίβανο, παρά τη στήριξη που του έχει παράσχει η Χεζμπολάχ, μπορεί να επιδιώξει να ανακτήσει την επιρροή του στο Λίβανο.

Κλειδί ωστόσο των εξελίξεων είναι η σχέση μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας-, σχέση η οποία αποκαταστάθηκε μετά από σχετική πρωτοβουλία την Κίνας το 2023. Το Ριάντ δέχτηκε τον πρόεδρο του Ιράν για πρώτη φορά μετά από έντεκα χρόνια και επέτρεψε σε Ιρανούς να επισκεφθούν τις ιερές πόλεις τη Μέκκας και της Μεδίνας. Η Σαουδική Αραβία αποκατέστησε επίσης τις σχέσεις της με τη Συρία, την οποία στηρίζει το Ιράν , και θεωρεί ότι έχει εξασφαλίσει τη στήριξη τη Τεχεράνης για να αποτρέψει πυραυλικές επιθέσεις των Χούθι της Υεμένης εναντίον της.

Το Ριάντ έχει κατ’ επανάληψιν τονίσει στις ΗΠΑ ότι δεν ενδιαφέρεται για την εξομάλυνση των σχέσεων του με το Ισραήλ εφόσον δεν υπάρχει αξιόπιστο σχέδιο που περιλαμβάνει τη λύση της δημιουργίας δύο κρατών (παλαιστινιακού και ισραηλινού).