Με τον τίτλο “Rolex National Geographic Explorer of the Year” διακρίθηκε φέτος ο Κολομβιανός, θαλάσσιος βιολόγος Fernando Trujillo, για την ακούραστη αφοσίωση που έχει επιδείξει στην προστασία των ροζ ποτάμιων δελφινιών του Αμαζονίου, δηλαδή του μεγαλύτερου είδους ποτάμιου δελφινιού. Το σπουδαίο έργο του Trujillo συνδυάζει την επιστημονική έρευνα με τις δράσεις διάσωσης ενός απειλούμενου είδους για το οποίο έχουμε ανεπαρκή δεδομένα, ενώ συγχρόνως ενισχύει τις τοπικές κοινότητες που έχουν αναπτυχθεί κατά μήκος του ποταμού.
Η Rolex στηρίζει αυτή τη διάκριση ως κομμάτι της πρωτοβουλίας Perpetual Planet Initiative, ενώ σκοπός της συγκεκριμένης απονομής είναι να τιμήσει ένα πρόσωπο το οποίο παρακινεί τον κόσμο να δράσει για ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Κάθε χρόνο, ο θεσμός αναγνωρίζει την ανεκτίμητη συμβολή ενός εκ των μελών της παγκόσμιας κοινότητας εξερευνητών του National Geographic, ρίχνοντας φως σε καίρια οικολογικά ζητήματα και αξιοσημείωτες ανακαλύψεις, αναδεικνύοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας.
Τα κατορθώματα αυτών των εξερευνητών αποτελούν κοινό σημείο για τη Rolex και το National Geographic Society, διότι αξιοποιούν την έρευνα, τη μελέτη, την επιστήμη και τις καινοτόμες ιδέες, σε μία προσπάθεια να φροντίσουν το περιβάλλον και τους ανθρώπους. Για 70 χρόνια, η Rolex συμπράττει με το National Geographic Society, μοιράζεται το πνεύμα της ανακάλυψης και τη βαθιά αφοσίωση στην προστασία της Γης για τις μελλοντικές γενιές.
Οι βόλτες στον Ορινόκο και η συνάντηση με τον Cousteau που νοηματοδότησαν τη ζωή του
Ο Trujillo ενσαρκώνει τις διαχρονικές αξίες της Rolex και του National Geographic Society μέσα από το μακρόπνοο έργο, αλλά και τον πολυετή αγώνα του στη λεκάνη του Αμαζονίου. Έχει αφιερώσει τον εαυτό του σε αυτό το σπάνιο είδος θηλαστικών, το ροζ ποτάμιο δελφίνι, καθώς και στη διασφάλιση φυσικών αποθεμάτων για τις τοπικές κοινότητες που εξαρτώνται από τους πόρους του ποταμού.
Πηγαίνοντας πίσω στον χρόνο, ο Trujillo πάντα ένιωθε μία ιδιαίτερη σύνδεση με τα ζώα και το νερό. Ως παιδί, έκανε βόλτες με τον παππού του στον Ορινόκο, έναν ποταμό που διασχίζει τη Βενεζουέλα και την Κολομβία, καταλήγοντας στον Ατλαντικό, έχει ένα εξαιρετικά ποικιλόμορφο οικοσύστημα και πλούσια άγρια ζωή. Πράγματι, ήταν η ιδανική συνθήκη για να βρει ο μικρός τότε Trujillo την έμπνευση, τα ερεθίσματα και τις απαντήσεις που αναζητούσε στη φύση.
Καθοριστική στιγμή στη ζωή του ήταν ένα ταξίδι στον ποταμό Αμαζόνιο, εκεί όπου ο Trujillo συνάντησε για πρώτη φορά τον δια βίου έρωτά του: Τα ποταμίσια δελφίνια, αυτά τα ξεχωριστά πλάσματα που κατοικούν τον Αμαζόνιο, αποτελούν κρίσιμο κομμάτι του οικοσυστήματος του, ενώ αναγνωρίζονται ως ιερά ζώα από τις αυτόχθονες κοινότητες. Τα ροζ δελφίνια του Αμαζονίου ή αλλιώς Inia geoffrensis, παρότι πολύτιμα και αναντικατάστατα για το οικοσύστημα στον οποίο ζουν, βρίσκονται χρόνια υπό εξαφάνιση, εξαιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας του νερού, της αποδάσωσης, της ρύπανση και της ανεξέλεγκτης αλιευτικής δραστηριότητας.
Ωστόσο, η μεγάλη απόφαση πάρθηκε κατά τη διάρκεια ενός πανεπιστημιακού σεμιναρίου, στο οποίο ο Trujillo συμμετείχε ως φοιτητής. Εκεί, είχε την ευκαιρία να ρωτήσει τον θρυλικό εξερευνητή και ωκεανογράφο Jacques-Yves Cousteau, πού να εστιάσει την έρευνά του ως θαλάσσιος βιολόγος, για να λάβει την απάντηση που του άλλαξε τη ζωή, «υπάρχουν ποταμίσια δελφίνια στην Κολομβία και κανείς δεν κάνει τίποτα για να τα προστατεύσει». Έτσι, σε ηλικία 19 ετών ο Κολομβιανός βιολόγος ξεκίνησε να εργάζεται στον Αμαζόνιο , ενώ έπειτα από ένα περιστατικό στο οποίο ψαράδες-κυνηγοί παγίδεψαν κατά λάθος ένα ποταμίσιο δελφίνι και το μωρό του, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην περιοχή.
Έκτοτε, σε συνδυασμό με τις επιστημονικές του δραστηριότητες, ο Trujillo συνεργάζεται στενά με τις περιφερειακές κυβερνήσεις και τις τοπικές κοινότητες, προσπαθώντας να βρει λύσεις που ωφελούν κάθε πλευρά, τους κατοίκους και τους αλιευευτές, το φυσικό περιβάλλον και τα δελφίνια. Αυτή η στενή, πολύχρονη σχέση ενέπνευσε τους αυτόχθονες ιθαγενείς Tikuna, να ονομάσουν τον Trujillo “omacha”, δηλαδή «δελφίνι που έγινε άνθρωπος», μία λέξη που έχει τις ρίζες της στον μύθο ο οποίος περιγράφει τη μεταμόρφωση και τη διαχρονική σύνδεση των δελφινιών με τους ανθρώπους.
Μία ομάδα ειδικών σε έναν αγώνα διαφύλαξης των υδρόβιων οικοσυστημάτων της Κολομβίας
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως ως κορυφαίος ειδικός στα υδρόβια σπονδυλωτά και έχοντας ένα διδακτορικό στη ζωολογία, ο Fernando Trujillo συμμετείχε το 1993 στην ίδρυση του Fundación Omacha. Πρόκειται για έναν οργανισμό που προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη διατήρηση των υδρόβιων οικοσυστημάτων της Κολομβίας, πραγματοποιώντας μία σειρά δράσεων, από ανάπτυξη αλιευτικών συμφωνιών έως δεντροφυτεύσεις. Έχοντας αναλάβει τον ρόλο του επιστημονικού διευθυντή, ο Trujillo συνεργάζεται με μία ομάδα συντηρητών με στόχο να διεξάγουν επιστημονικές μελέτες οι οποίες θα ενισχύσουν και θα βελτιώσουν τις πρακτικές διαχείρισης και προστασίας των ποταμών. Εκπαιδεύοντας ερευνητές και κατοίκους της περιοχής, μοιράζονται τις γνώσεις και το πάθος τους για την προστασία του Αμαζονίου.
Επιστρέφοντας στο σήμερα, ο Trujillo συμμετέχει στην αποστολή Rolex και National Geographic Perpetual Planet στον Αμαζόνιο, μελετώντας τις λειτουργίες των οικοσυστημάτων που κρατούν ζωντανή τη μεγαλύτερη λεκάνη γλυκού νερού στον πλανήτη. Η ομάδα του ακολουθεί τους παραποτάμους του Αμαζονίου, αξιολογώντας την υγεία των ποταμίσιων δελφινιών ως ενδεικτική για την υγεία του ποταμού, βοηθώντας στον εντοπισμό κρίσιμων περιοχών για την εστίαση των προσπαθειών διατήρησης του περιβάλλοντος. Μάλιστα, το 2023 ηγήθηκε μίας συνάντησης για τη διεθνή διακήρυξη που αφορούσε στην προστασία των ποταμίσιων δελφινιών και των ποταμών, μία παρέμβαση η οποία οδήγησε 11 χώρες να υπογράψουν, να δεσμευτούν πως θα αναπτύξουν λύσεις βασισμένες στην έρευνα και τη διασυνοριακή συνεργασία, με σκοπό την προστασία των ποταμίσιων δελφινιών παγκοσμίως.
Φέτος, λοιπόν, η Rolex και το National Geographic Society επικροτούν και γιορτάζουν τη δέσμευση του Fernando Trujillo για την προστασία των ροζ δελφινιών του Αμαζονίου. Ως ένας υπέρμαχος των ποταμίσιων δελφινιών, αλλά και ειδικός στη βαθύτερη κατανόηση των οικοσυστημάτων από τα οποία εξαρτώνται, ο καταξιωμένος Κολομβιανός βιολόγος δημιουργεί έναν θετικό αντίκτυπο που θα αντηχεί και στις επόμενες γενιές. Η επιστημονική του προσέγγιση και η αστείρευτη ενέργειά του αποδεικνύουν πως τι μπορεί να επιτύχει ένας πρωτοπόρος εξερευνητής στην προσπάθεια δημιουργίας ενός αέναου πλανήτη για όλους.
