Η κρίση στη Γάζα λειτούργησε «σαν καταλύτης» για την όψιμη τουρκοαιγυπτιακή σύγκλιση, διαπιστώνει μιλώντας στο Βήμα ένας από τους εγκυρότερους τούρκους αναλυτές, ο Μουράτ Γετκίν.
Δυο εβδομάδες έχουν περάσει από την πρώτη επίσημη επίσκεψη του αιγύπτιου προέδρου, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, στην Άγκυρα και στον τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά ο τουρκικός Τύπος ακόμη σχολιάζει το αποτύπωμα που θα αφήσει η προσέγγιση των δύο ηγετών στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, τις νέες γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή και το κατά πόσο θα περιθωριοποιηθεί η Ελλάδα.
«Οι τουρκικές και αιγυπτιακές θέσεις σχετικά με την κρίση της Γάζας συνέκλιναν, ενώ οι θέσεις Αιγύπτου-Ελλάδας διέφεραν, λόγω της στήριξης της ΕΕ στην ισραηλινή κυβέρνηση», εξηγεί ο Γετκίν.
Θεωρεί ότι από την ένταση της περιόδου 2019-2021 στην Ανατολική Μεσόγειο, «κέρδισε» στο πεδίο της ενέργειας η Αίγυπτος, ενώ οι Ελληνοκύπριοι ήταν «οι μεγαλύτεροι χαμένοι».
Καταρχάς, κύριε Γετκίν, πώς φτάσαμε από το «Δεν συνεργάζομαι με έναν δολοφόνο», που βροντοφώναζε το 2019 ο πρόεδρος Ερντογάν στον αιγύπτιο ομόλογό του, στη θερμότατη υποδοχή που του επεφύλαξε στην Άγκυρα και στις 18 διμερείς συμφωνίες;
Ποιος είναι ο βαθύτερος λόγος αυτής της ηχηρής τουρκικής στροφής;
Και, αντιστοίχως, σε τι στοχεύει ο πρόεδρος Σίσι μέσω της προσέγγισης της Άγκυρας;
«Η Αίγυπτος, και εν μέρει το Κατάρ, είναι δύο αραβικές χώρες που καταβάλλουν ειλικρινή προσπάθεια για το δικαίωμα διαβίωσης των Παλαιστινίων.
Ο Εμίρης του Κατάρ έφερε τον πρόεδρο Ερντογάν και τον πρόεδρο Σίσι να δώσουν τα χέρια κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου στη Ντόχα, το 2022. Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι δεν χρειάζεται να του αρέσει ο Σίσι πολιτικά αλλά ότι εάν συνεργαστούν, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μεταξύ τους συνέργεια. Το ίδιο ισχύει και για τον Σίσι. Υπάρχει μεγάλο εμπορικό δυναμικό μεταξύ των δύο χωρών, που περιλαμβάνει προϊόντα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας».
«Κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί στη Γάζα και πότε θα σταματήσει η επιθετικότητα»
Παρότι υπογράφηκαν 18 συμφωνίες, αξίας 200 εκατ. δολαρίων, αναλυτές πιστεύουν ότι τόσο η Τουρκία όσο και η Αίγυπτος συνέκλιναν επειδή αισθάνθηκαν ότι χάνουν τον έλεγχο των εξελίξεων στη Γάζα.
Επίσης, μπορούν η Άγκυρα και το Κάιρο να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη Γάζα εάν εργαστούν συντονισμένα;
«Για να συζητηθούν σωστά αυτές οι θέσεις, πρέπει πρώτα να σταματήσει η αιματοχυσία. Αυτό είναι το επείγον. Και η Αίγυπτος και η Τουρκία το γνωρίζουν.
Πιστεύω ωστόσο ότι δεν είναι το κύριο μέλημα στην παρούσα φάση. Κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί στη Γάζα και πότε θα σταματήσει η επιθετικότητα».
Κατά την επίσκεψη του αιγύπτιου προέδρου στην Άγκυρα, συζητήθηκε και το θέμα των δικαιωμάτων έρευνας φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό πώς μπορεί να επηρεάσει τους περιφερειακούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα;
«Η Αίγυπτος ήταν χώρα που επωφελήθηκε περισσότερο από την ένταση της περιόδου 2019-2021 στην Ανατολική Μεσόγειο. Λόγω της συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, η Αίγυπτος κατέχει σήμερα τον μεγαλύτερο τερματικό σταθμό LNG της περιοχής, ο οποίος επαρκεί για την προμήθεια φυσικού αερίου της Αιγύπτου, της Κύπρου και του Ισραήλ μαζί.
Έτυχε να είναι οι Ελληνοκύπριοι οι μεγαλύτεροι χαμένοι αυτής της έντασης, επειδή ακολούθησαν τα βήματα της ελληνικής κυβέρνησης.
Τα γεγονότα της περιόδου 2019-2021 έδειξαν ότι δεν ήταν δυνατό να καθοριστούν οι κανόνες του παιχνιδιού στην περιοχή με την Τουρκία αποκλεισμένη. Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι αν η Χαμάς δεν είχε επιτεθεί στο Ισραήλ, την επόμενη ημέρα ο τούρκος υπουργός Ενέργειας θα πετούσε στο Ισραήλ για την επανέναρξη των συνομιλιών για τον αγωγό φυσικού αερίου με προορισμό τις ευρωπαϊκές αγορές».
