Αν η ανάγκη γεννά συμμάχους, όπως ο Τζον Κένεντι είχε πει με ευθύτητα στους Καναδούς, ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να ξεχωρίζει πλέον με ποιους προτιμά να πάει και ποιους θέλει ν’ αφήσει πίσω.

Ο Νίκος Παππάς δεν χρειάστηκε χρόνο για να επικοινωνήσει στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στη Θεσσαλονίκη, όσα η Κεντρική Επιτροπή κι η Πολιτική Γραμματεία τον είχαν εξουσιοδοτήσει ως πρόεδρο της ΚΟ κι επικεφαλής στη ΔΕΘ. Περισσότερο από συνεπής στο ραντεβού του με τους πλέον των σαράντα δημοσιογράφων τους οποίους και χαιρέτησε εγκάρδια έναν προς έναν, αλλά και το μομέντουμ που προέκυψε μετά την έκπτωση του Στέφανου Κασσελάκη, μπήκε αδιαμεσολάβητα στην ουσία. Προτού δηλαδή ακολουθήσει το «πινγκ πονγκ» των διαδοχικών ερωτοαπαντήσεων με τους παρευρισκόμενους.

Η πρόθεση συμμαχιών με το ΠαΣοΚ

Υποστηρίζοντας εξ αρχής ότι «η χώρα έχει ανάγκη από μια μεγάλη προοδευτική αλλαγή», ο κ. Παππάς συμπέρανε -δίχως περιστροφές- πως είναι σχεδόν καταστροφικό για τη χώρα να καθυστερεί πια η «δημιουργία μιας προοδευτικής εκλογικής συμμαχίας απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη». Είναι μια κουβέντα για τη μεγάλη Κεντροαριστερά που έχει ανοίξει μήνες και φαντάζει να λαμβάνει μια πιο συμβατή μορφή.

Δεν ήταν τυχαίο πως τούτη τη φορά μάλιστα οι γενικολογίες και οι θεωρίες έδωσαν τη θέση του σε ονόματα και διευθύνσεις. Το ΠαΣοΚ ονομάτισε ορθά κοφτά ο Νίκος Παππάς ως τον άλλο πόλο, παρότι έχρισε τον ΣΥΡΙΖΑ «κινητήρια και ηγέτιδα δύναμη», κι έστειλε ανοικτή πρόσκληση με παραλήπτη τη Χαριλάου Τρικούπη. Διότι «οι ευθύνες πολλαπλασιάζονται» κι αποτελεί ύψιστο καθήκον η πραγμάτωση συμπλεύσεων, τουλάχιστον απ’ όσες δυνάμεις την εννοούν.

Το κλειστό δωμάτιο και οι κοινές πρωτοβουλίες

Κι αν αναγνώρισε ότι τα κόμματα είναι εκ φύσεως «ανταγωνιστικοί σχηματισμοί» με αποτέλεσμα να προκύπτουν αντεγκλήσεις και κριτική, χρησιμοποίησε το παράδειγμα του Νέου Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία για να στηρίξει το επιχείρημα πως κάτι που «φάνταζε ανέφικτο» κατέληξε να προσφέρει μια εναλλακτική μέσα από ένα «κοινό πρόγραμμα». Αφού πρώτα βέβαια «τα όμορα κόμματα αναγκάστηκαν να κλειστούν σ’ ένα δωμάτιο» έτσι ώστε να σταματήσουν την επέλαση της Λεπέν.

Με ή χωρίς προέδρους «δεν μπορώ να σκεφτώ γιατί να μην παίρνουμε μια κοινή πρωτοβουλία», όπως επεσήμανε για παράδειγμα, στην κατάργηση του «χαρατσιού» που βαραίνει τους ελεύθερους επαγγελματίες. Ή στη δραστική μείωση των έμμεσων φόρων (έστω ορισμένων) και των τραπεζικών προμηθειών από τις καθημερινές συναλλαγές των πολιτών.

Σίγουρα μεταξύ αυτών θα ήταν πολύ λογικό να ενταχθούν επίσης το ιδιωτικό χρέος και η στέγη, θέματα για τα οποία ο πρόεδρος της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ τοποθετήθηκε ακριβέστερα και στους παραγωγικούς φορείς προκειμένου ν’ αναδείξει την κυβερνητική αναλγησία. Όπως επίσης το μπάζωμα στα Τέμπη με «ενορχηστρωτή» τον ίδιο τον πρωθυπουργό που «έγινε με τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης», όπως αποκάλυψε μετά από ερώτηση του Βήματος, το ράλι τιμών στην ενέργεια, η εξωτερική πολιτική και το δημογραφικό.

«Δεν παρακαλάμε, ούτε περιμένουμε»

A priori τα πρόσωπα που θα ηγούνται του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠαΣοΚ, αμέσως μετά τις εσωκομματικές διεργασίες εκατέρωθεν, θα επιδράσουν καταλυτικά στις εξελίξεις. Της Χαριλάου Τρικούπη θα προηγηθούν χρονικά. Η έκβαση της κάλπης έχει τη σημασία της. Θα ‘χουν οι μεν κι οι δε μερικές εβδομάδες να μετρήσουν και να μετρηθούν.

Κατέστη σαφές ωστόσο από κάθε απάντηση του Νίκου Παππά επί του ζητήματος των συνεργασιών και μιας ευρείας κεντροαριστερής σύμπραξης, αρχής γενομένης από τα συνδικάτα και την τοπική αυτοδιοίκηση, πως η χαραμάδα έχει γίνει διαμπερές άνοιγμα με φως στον ορίζοντα και κάθε συζήτηση είναι ευπρόσδεκτη – αν όχι επιτακτική. Δια του επικεφαλής του στη ΔΕΘ, ο ΣΥΡΙΖΑ απάλυνε διαφορές, μείωσε αποστάσεις και λείανε γωνίες.

Υπό τη θεμελιώδη προϋπόθεση πάντα πως «δεν παρακαλάμε, ούτε περιμένουμε κανέναν». Δίνοντας την πάσα στην άλλη πλευρά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δέκα χρόνια μετά το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης

Σε κάθε περίπτωση ήταν στρατηγική η επιλογή που έγινε. Όντας σ’ ένα σταυροδρόμι που η μια επιλογή οδηγεί -κατά πάσα πιθανότητα- σε αδιέξοδο, η πολιτική απομόνωση φαίνεται πως δεν αποτελεί, σε αυτήν τη φάση, επιλογή για την Κουμουνδούρου. Φτάνει, όλα δείχνουν, η ώρα των μεγάλων αποφάσεων και της δράσης.

Πριν από ακριβώς δέκα χρόνια (και τρεις ημέρες) ο ΣΥΡΙΖΑ «πολιορκούσε» το Μέγαρο Μαξίμου, αλλά για την επιτυχημένη «εκπαραθύρωση» της κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου ενεργοποίησε το μεγάλο σχέδιο της ομάδας κρούσης: Το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.

Από το βήμα της ΔΕΘ, στις 13/9, ο Αλέξης Τσίπρας, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ανέπτυξε ένα κοινωνικό και οικονομικό «μανιφέστο» που θα του ξεκλείδωνε εν τέλει τον κωδικό πρόσβασης για την εξουσία. Τέσσερις μήνες αργότερα θα λάμβανε κι επισήμως το πρωθυπουργικό χρίσμα. Ήταν η πρώτη φορά Αριστερά.

«Τα απόνερα της ήττας του 2023»

Όντως ο ΣΥΡΙΖΑ του 2024 είναι ένα άλλο κόμμα, διαφορετικό από αυτό του 2014. Αυτή η δεκαετία άφησε εμφανή τραύματα κι ανοικτές πληγές στο κορμί της παράταξης. Πολυπαραγοντικοί οι λόγοι της συνεχιζόμενης καθίζησης. Τώρα «ζει τα απόνερα ενός δυσμενούς αποτελέσματος στις εκλογές του 2023» κατά την αξιολόγηση του Ν. Παππά.

Επιθυμεί και σκοπεύει παρόλα αυτά να βρεθεί ξανά στην καρδιά των εξελίξεων διεκδικώντας μια νέα ανατροπή του status quo. Γι’ αυτό κι από την ίδια θέση, παραπλήσια δε ιδιότητα μια και το κόμμα συμπλήρωσε μια εβδομάδα ακέφαλο, ο Νίκος Παππάς ανέλαβε την ευθύνη της γενικής επιστράτευσης των προοδευτικών δυνάμεων με στόχο να εκμεταλλευτούν στο φινάλε τη φθορά της κυβέρνησης «που δεν περίμενα να έχει τέτοια κλίμακα».

Οι εξαιρέσεις της Νέας Αριστεράς και του Αλέξη Τσίπρα

Το ότι εξαίρεσε σε πρώτη φάση τη Νέα Αριστερά εντύπωση ιδιαίτερη δεν προκάλεσε. Εξήγησε πως εκεί υπάρχει «ένα αγκάθι», αυτό της αποχώρησης των στελεχών που «πήραν τις βουλευτικές έδρες υπό μάλης» και προκάλεσαν μια «πληγή ηθική και πολιτική». Όπως άφησε εκτός κάδρου και τον Αλέξη Τσίπρα, τον «ιστορικό ηγέτη του κόμματος με τη διεθνή ακτινοβολία», λέγοντας πως «οφείλουμε να μένουμε στις δημόσιες τοποθετήσεις του». Όχι να τον επικαλούνται άλλοι.

Μόνο που οι συμμαχίες δεν αποκλείουν υπαναχωρήσεις και συμβιβασμούς. Ας μην αποκλειστούν άρα στο μέλλον διαφοροποιήσεις και συγκλήσεις.

Έκπτωτος χωρίς διαγραφή ο Κασσελάκης

«Να περιμένει εκπλήξεις», εξάλλου, προειδοποίησε ο Ν. Παππάς τη ΝΔ, υποστηρίζοντας με απεριόριστη αισιοδοξία πως «σύντομα ο ΣΥΡΙΖΑ θα οργανώσει την αντεπίθεσή του» προκειμένου να προκύψει σε δεύτερη φάση μια νέα κυβερνώσα Αριστερά χάρη στα «ιδεολογικά και στελεχιακά αποθέματα» που διαθέτει ακόμα στο ντεπόζιτό της η παράταξη.

Με ποιον πρόεδρο; Λογικό και δικαιολογημένο το ερώτημα. Θ’ απαντηθεί οριστικά την 1η Δεκεμβρίου, καθώς «τα χρονοδιαγράμματα θα τηρηθούν». Αντίστοιχα ισχύει φυσικά με το καταστατικό που, κατά τον ίδιο, δεν θα πρέπει ν’ αμφισβητείται στο ελάχιστο κι από κανέναν ανεξαρτήτως ίδιων συμφερόντων.

«Καθαρό αποτέλεσμα στο πιο δημοκρατικά οργανωμένο κόμμα»

Ο ίδιος αποκρίθηκε πως «δεν υπάρχει καμία τέτοια κουβέντα» όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο να κατέλθει υποψήφιος, αλλά δεν απέκλεισε τον Στέφανο Κασσελάκη από τη διαδικασία, διαψεύδοντας δις ότι αληθεύει σενάριο παραπομπής και κατ’ επέκταση διαγραφής του από τα μητρώα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο έκπτωτος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε προλάβει να αποσύρει το πληρεξούσιο προς τον Χρ. Μαυροκεφαλίδη με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις επόμενες ενέργειές του.

Για να είναι διαφανής πάντως ο Ν. Παππάς διευκρίνισε σε κάθε τόνο κι επαναλαμβανόμενα πως «όλα τα αξιώματα είναι ανακλητά» από τα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ στα οποία δεν υπάρχουν «κουκουλοφόροι». «Αλίμονο αν θεωρούσα πως εφόσον εκλεγώ, θα ασκώ τα όποια δικαιώματά μου χωρίς έλεγχο» υπογράμμισε σε πρώτο ενικό για να ενισχύσει τη σημασία των λεγομένων του μετά τις τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν για ένα κατά τ’ άλλα «καθαρό αποτέλεσμα» στο «πιο δημοκρατικά οργανωμένο κόμμα» της χώρας.

Ένα κόμμα πάντως που, πριν ή μετά από οποιαδήποτε συμμαχία, θα χρειαστεί εν τέλει τραπεζικό δανεισμό έτσι ώστε να «επιβιώσει» οικονομικά και να καλύπτει -ως οφείλει- τις υποχρεώσεις της. Το ακριβές ποσό, οι προαπαιτούμενες εγγυήσεις κι ο τρόπος αποπληρωμής τελούν υπό διερεύνηση από την αρμόδια οικονομική επιτροπή.

Γι’ αυτό και τα χρέη του ΠαΣοΚ είναι αυτά που στη δυνητική συμμαχία ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ήθελε με τίποτα να μοιραστεί και να επωμιστεί, όπως επισημάνθηκε μεταξύ σοβαρού και αστείου στο φινάλε. Θα έχει κι αυτός τα δικά του να τακτοποιήσει…