Το ΠαΣοΚ γίνεται 50 ετών, και συγκινημένοι αναπολούμε αυτά τα χρόνια, με γενναίες δόσεις ρομαντισμού και δέους. Τότε, που η πολιτική ήταν φτιαγμένη από άτομα που διεκδικήσανε μια θέση στην ιστορία, συνδιαμορφώνοντας τα γεγονότα σύμφωνα με τα όνειρα και τις προσδοκίες τους. Τα χρόνια που θεμελιώθηκαν οι κοινωνικές βάσεις πάνω στις οποίες οι Έλληνες πολίτες μπορούν να απολαμβάνουν ικανοποιητικές ζωές και ατομικά δικαιώματα.
Κάνοντας κάποιος μια βουτιά στο παρελθόν θα διαπιστώσει ότι το Κίνημα υπηρέτησε πιστά τη Σοσιαλδημοκρατία. Η εθνική ανεξαρτησία, η λαϊκή κυριαρχία, η κοινωνική δικαιοσύνη και η δημοκρατική διαδικασία ήταν και παραμένουν κινητήριες δυνάμεις για το ιδεολογικό πλαίσιο του κινήματος. Και παρά τις αλλεπάλληλες τρικυμίες και νηνεμίες της ιστορίας, ο ισολογισμός των 50 χρόνων έχει αφήσει θετικό πρόσημο.
Αξίζει να αναφερθούμε σε κάποια ιστορικά επιτεύγματα του ΠαΣοΚ:
1) Μετά την εκλογική νίκη τον Οκτώβριο του 1981, η νέα κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου αποκατέστησε τα δικαιώματα των πολιτών που είχαν περιοριστεί ή καταπατηθεί από τους μετεμφυλιακούς νόμους, επαναφέροντας το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και του συνέρχεσθαι, και προχώρησε στην καθιέρωση της ψήφου στα 18 χρόνια.
2) Ο «Νόμος για τη Συνδικαλιστική Ελευθερία και τα Εργασιακά Δικαιώματα» (Ν. 1264/1982), αναγνώρισε την ελευθερία της συνδικαλιστικής δράσης και ενίσχυσε τα δικαιώματα των εργαζομένων να οργανώνονται και να εκπροσωπούνται μέσω συνδικάτων. Παράλληλα θεσμοθετήθηκε η πενθήμερη εργασία 40 ωρών και ετήσια άδεια 4 εβδομάδων από τον τότε υπουργό Εργασίας, Απόστολο Κακλαμάνη.
3) Η κατάργηση της υποχρεωτικής σχολικής ενδυμασίας πραγματοποιήθηκε από τον τότε Υπουργό Παιδείας, Λευτέρη Βερυβάκη, ως μέρος ευρύτερων μεταρρυθμίσεων για την εκδημοκρατικοποίηση της εκπαίδευσης – όπως η καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος (Ν. 309/1982).
4) Η νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου στην Ελλάδα είναι ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία της κοινωνικής νομοθεσίας της χώρας, με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Πολιτισμού, Μελίνας Μερκούρη. Την ίδια περίοδο ο «Νόμος για την Ισότητα των Φύλων», επέφερε σειρά αλλαγών όπως η κατάργηση της Προίκας, η Ισότητα των Συζύγων, το Επώνυμο της Γυναίκας, η Γονική Μέριμνα, το Διαζύγιο, και η Συμβίωση εκτός Γάμου. (Ν. 1342/1983).
5) Η δημιουργία συστήματος πρόσληψης δημοσίων υπαλλήλων με αντικειμενικά κριτήρια, θεσμοθετήθηκε με τον λεγόμενο Νόμο Πεπονή (Ν. 2190/1994), από τον οποίο ιδρύθηκε το ΑΣΕΠ. Την ίδια εποχή, το Ελληνικό Κοινοβούλιο αναγνώρισε τη γενοκτονία των Ποντίων Ελλήνων – πρόταση που κατέθεσε ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης.
6) Η εξάλειψη του θρησκεύματος από τις ταυτότητες, ως στοιχείο που θεωρείται ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο, πραγματοποίηθηκε από τον Κώστα Σημίτη εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων από συντηρητικές δυνάμεις της εποχής (Ολομέλεια ΣτΕ, 2283/2001).
7) Το Πρόγραμμα Διαύγεια, που παρέχει πλήρη διαφάνεια στις αποφάσεις των Κυβερνητικών Οργάνων και της Δημόσιας Διοίκησης (Ν. 3861/2010), υλοποιήθηκε από την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, ενώ ταυτόχρονα ο νόμος για την ηλεκτρονική συνταγογράφηση συνέβαλλε στην εξορθολόγηση των δαπανών υγείας (Ν. 3892/2010).
Τα επιτεύγματα αυτά έχουν αλλάξει τις ζωές κάθε Έλληνα πολίτη, ανεξαρτήτως ηλικίας. Το ΠαΣοΚ, όμως έχει μεταμορφώσει ριζικά τις ζωές όσων γεννήθηκαν και ζουν εκεί που η Δύση συναντάει την Ανατολή – στη Θράκη. Και επειδή το ΠαΣοΚ γνωρίζει ότι οι πολιτικές αποφάσεις καθορίζουν τις ζωές μας, διαχρονικά ενθάρρυνε την συμμετοχή της θρησκευτικής μειονότητας στην Ελληνική πολιτική σκηνή.
Ξεκίνησε ξηλώνοντας τις μπάρες που για χρόνια άφηναν κάποιες ψυχές αυτού του τόπου να αδικούνται γιατί απλά είχαν την ατυχία να γεννηθούν στην οροσειρά της Ροδόπης. Παρείχε πρόσβαση στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση για τη μουσουλμανική κοινότητα, δίνοντας ελπίδα σε νέες ψυχές και μια πραγματική ευκαιρία να αλλάξουν την μοίρα τους. Προχώρησε σε ενέργειες που διασφάλιζαν τις τοπικές παραδόσεις, με την υποστήριξη της λειτουργίας των τζαμιών και την ενίσχυση των θρησκευτικών πρακτικών της κοινότητας, διευρύνοντας παράλληλα τους ορίζοντες της νεότερης γενιάς που ενσωματώθηκε στη σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας. Κατάφερε έτσι να διαμορφώσει μια νέα γενιά που αντιλαμβάνεται τον εαυτό της πρωταρχικά μέσα από την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη, και συμμετέχει ισότιμα στην καθημερινή ζωή.
Και τώρα που στις 3 Σεπτεμβρίου σβήνει τα 50 κεράκια τι μπορούμε να περιμένουμε από αυτό το ιστορικό κόμμα; Σε μια περίοδο που η θρησκευτική ή φυλετική ταυτότητα επανέρχεται ως στοιχείο διαχωρισμού – είτε από την μεριά ενός στείρου δικαιωματισμού είτε ενός δογματικού νεοσυντηρητισμού – η ανάγκη υπεράσπισης των κοινωνικών, εργασιακών και ατομικών δικαιωμάτων πάνω σε έναν άξονα κοινωνικής ελευθερίας και πραγματικής δικαιοσύνης είναι κρισιμότερη από ποτέ.
Οι ρομαντικές ψυχές που ξεκίνησαν από τα βουνά έχοντας στις αποσκευές τους ελπίδα, υπομονή και πάθος για μια καλύτερη ζωή, και είναι έτοιμες να παλέψουν για την ισότητα των ευκαιριών – τον ακρογωνιαίο λίθο της κοινωνικής δικαιοσύνης – ξέρουν ότι μόνο το ΠαΣοΚ αντιπροσωπεύει την ισορροπία ανάμεσα στην αγορά και το κράτος, ανάμεσα στο άτομο και την κοινότητα. Μόνο αυτό μπορεί να συμβάλλει στο κλείσιμο της ψαλίδας των αυξανόμενων ανισοτήτων, σύμφωνα με τις ανάγκες μιας ταχύτατα μεταβαλλόμενης εποχής, και να αναμετρηθεί με τις προκλήσεις της Αλγοριθμικής Επανάστασης.
Το ΠαΣοΚ δεν χαρίζεται, δεν κληρονομείται, ούτε τεμαχίζεται σε τιμάρια όπως είχε πει ο Ανδρέας Παπαντρέου, γιατί πάντα θα υπάρχουν οι ονειροπόλοι που παλεύουν για μια πιο δίκαιη και ηθική διανομή της ευημερίας σε αυτό τον μάταιο κόσμο.
*Η Μπερρήν Ντελή Ιμπραήμ είναι οικονομολόγος
