Σάλο προκάλεσε η είδηση ότι η Τουρκία αλλάζει πλεύση στα εξοπλιστικά, μετά το δημοσίευμα της αντικυβερνητικής εφημερίδας «Τζουμχουριέτ» σύμφωνα με το οποίο η Άγκυρα προτίθεται να κρατήσει τα ρωσικά πυραυλικά συστήματα αεράμυνας S-400 στις αποθήκες («σε κουτιά»), υπό το καθεστώς επιθεώρησης που προτείνεται από την Ουάσιγκτον.
Ως αντάλλαγμα, η Ουάσινγκτον θα άρει την απαγόρευση να προμηθεύεται η Τουρκία μαχητικά αεροσκάφη F-35, που της είχε επιβάλει μετά την απόκτηση των S-400 από τη Μόσχα το 2019.
Αξιωματούχοι παρόλα αυτά, σύμφωνα με την φιλοκυβερνητική Daily Sabah, διέψευσαν το δημοσίευμα την Πέμπτη, τονίζοντας ότι «δεν υπάρχει καμία αλλαγή στη στάση της Άγκυρας στο θέμα».
«Η ανάγκη της χώρας μας για συστήματα αεράμυνας παραμένει. Σε αυτό το πλαίσιο, το σύστημα αεράμυνας S-400 παραμένει στο απόθεμα των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων», δήλωσαν πηγές του υπουργείου Άμυνας στο πρακτορείο Anadolu.
«Συνεχίζονται οι συνομιλίες για τα F-35»
Ερωτηθείς ωστόσο εάν η Τουρκία ήθελε να επιστρέψει στο πρόγραμμα των F-35, ο υπουργός Άμυνας Γιαζάρ Γκιουλέρ, νωρίτερα αυτό το μήνα, ανέφερε ότι οι συνομιλίες μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον «συνεχίζονται για το θέμα».
Κόντρα στην γενικόλογη κυβερνητική διάψευση του συμβιβαστικού σεναρίου, βρισκόμενος στην Άγκυρα, πριν από 10 ημέρες και συνομιλώντας με ανώτερο τούρκο αξιωματούχο, ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάθιου Μπράιζα, αποκόμισε «την αίσθηση ότι μπορεί να πλησιάζει ένας συμβιβασμός, εν αναμονή μιας επίσημης απόφασης στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο της τουρκικής κυβέρνησης», σχολιάζει στο Βήμα.
Μολονότι ο τούρκος αξιωματούχος με τον οποίο μίλησε ο κ. Μπράιζα δεν διευκρίνισε «ποια μέτρα είναι διατεθειμένη να πάρει η Τουρκία για τους S-400, το ενδεχόμενο “να τους αφήσει στο κουτί” ήταν εδώ και καιρό ήδη ένα σχέδιο στο τραπέζι, αν και προηγουμένως είχε απορριφθεί από την Τουρκία. Στην παρούσα φάση, πάντως, δεν έχω δει σαφή δήλωση τούρκου αξιωματούχου που να απορρίπτει αυτήν την επιλογή», υπογραμμίζει ο κ. Μπράιζα.
«Μάλιστα, αν διαβάσετε προσεκτικά το απόσπασμα των “τουρκικών αμυντικών πηγών”, στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Anadolu, όπως αναφέρεται στο άρθρο της Daily Sabah, η δήλωση είναι ότι οι S-400 (προς το παρόν) παραμένουν στο οπλοστάσιο του υπουργείου Άμυνας, κάτι που λογικά θα μπορούσε να αλλάξει αν υπάρξει σχετική απόφαση σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο στην Τουρκία».
«Ρεαλιστικό το σενάριο αποθήκευσης των S-400»
«Το σενάριο αποθήκευσης των S-400 είναι ρεαλιστικό», προσθέτει στο Βήμα ο Μάθιου Μπράιζα. «Η επιλογή της επίλυσης της διαφοράς των S-400 για να ανοίξει ο δρόμος για την επανέναρξη της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 συζητείται εδώ και χρόνια, ενώ σημειώθηκε ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός νωρίτερα φέτος, όταν η τότε αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτόρια Νούλαντ, σχολίασε ότι οι ΗΠΑ θα καλωσόριζαν την Τουρκία πίσω στο πρόγραμμα των F-35 εάν το ζήτημα των S-400 μπορούσε να επιλυθεί».
«Εάν αληθεύουν οι ισχυρισμοί για τις διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ για την αγορά του Lockheed Martin F-35 Lightning II, θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα των περιφερειακών συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή», επισημαίνει στο Βήμα ο τούρκος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Caledonian της Γλασκώβης, Ταρίκ Μπασμπούογλου.
«Από τη μια πλευρά, η Τουρκία παρατήρησε ότι τα αμερικανικά όπλα βοήθησαν την Ουκρανία να αντισταθεί στη ρωσική κατοχή από το 2022. Από την άλλη, παρότι η Τουρκία επιδιώκει φιλικές σχέσεις τόσο με τη Ρωσία όσο και με το Ιράν, αυτές οι δύο χώρες είναι περιφερειακοί αντίπαλοι της Τουρκίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αγορά αεροσκαφών F-35 θα μπορούσε να αναβαθμίσει την αεροπορική ισχύ και την αποτροπή της Τουρκίας έναντι των περιφερειακών αντιπάλων της», συνοψίζει ο τούρκος καθηγητής.
Τα αντάλλαγμα για την άρση του τουρκικό βέτο στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ
Να σημειωθεί ότι νωρίτερα εντός του 2024, είχε εγκριθεί η προμήθεια 40 μαχητικών αεροσκαφών Block-70 F-16 και 79 κιτ εκσυγχρονισμού από την Ουάσιγκτον, ως «αντάλλαγμα» για την άρση του τουρκικού βέτο στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Είναι γνωστό, στο μεταξύ, ότι η Άγκυρα επιδιώκει να αντικαταστήσει τον γηρασμένο στόλο των F-16 (θα καταργηθεί σταδιακά μέσα στη δεκαετία του 2030), ενώ αναπτύσσει το δικό της μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς, με το όνομα Kaan, το οποίο ολοκλήρωσε την παρθενική του πτήση στα τέλη Φεβρουαρίου. Η μαζική παραγωγή του αναμένεται να ξεκινήσει το 2028.
