Αυτήν την Κυριακή, 1η Σεπτεμβρίου, κυκλοφορεί με «Το Βήμα της Κυριακής» ο 8ος τόμος της σειράς «Βήμα στην Ιστορία», με τίτλο: ΠΑΣΟΚ 1974-2024. H άνοδος, η κυριαρχία, η κρίση.
Έκδοση: Βήμα στην Ιστορία
Mε την αφορμή αυτή ξαναθυμόμαστε, μία από τις πρώτες συνεντεύξεις του Ανδρέα Παπανδρέου ως πρωθυπουργού της Ελλάδας τον Οκτώβριο του 1981, λίγες μόλις ημέρες μετά την εκλογή του, η οποία μάλιστα δόθηκε στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ABC.
Ο εμβληματικός δημοσιογράφος και ανταποκριτής του «ΒΗΜΑΤΟΣ» Γιάννης Ευσταθιάδης στο φύλλο της 27ης Οκτωβρίου 1981, παρουσίασε τα κυριότερα σημεία της συνέντευξης αυτής καθώς και τον αντίκτυπο που αυτή προκάλεσε εντός και εκτός Ελλάδος.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 27η Οκτωβρίου 1981, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Statesman
«Η Ελλάδα κατέκτησε μία θέση στο χώρο των ανεξαρτήτων κρατών που τολμούν να προβάλλουν τις απόψεις και διεκδικήσεις τους σε εθνικά ζητήματα και ο κ. Παπανδρέου απέδειξε ότι είναι πολιτική φυσιογνωμία (στέητσμαν).
»Αυτή είναι η εντύπωση η οποία δημιουργήθηκε γενικά στους Αμερικανούς αλλά και σε ξένους διπλωμάτες με τη συνέντευξη του Έλληνα πρωθυπουργού στο τηλεοπτικό δίκτυο ABC ενωρίς το απόγευμα της Κυριακής (τοπική ώρα).
»Ασφάλως ήταν κάτι το νέο για τα έξι εκατ. τηλεθεατών αναφορικά με την Ελλάδα. Νέο σε στόχους και θέσεις για το ΝΑΤΟ, τις βάσεις, το ρόλο της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών και νέο σε τόνο κατηγορηματικότητα εκ μέρους Έλληνος πολιτικού.
“Η αλλαγή την οποία επαγγέλλεται ο κ. Παπανδρέου για το εσωτερικό άρχισε να φθάνει και στην Αμερική”, είπα χαρακτηριστικά στο “Βήμα” Αμερικανός πολιτικός αναλυτής ο οποίος έσπευσε να προσθέσει ότι ο κ. Παπανδρέου ήταν πολύ καλός, εντυπωσιακός.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 27.10.1981, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Ειδική σύσκεψη
»Χαρακτηριστικό της εντυπώσεως την οποία προκάλεσε η συνέντευξη του Έλληνα πρωθυπουργού είναι ότι απασχόλησε σήμερα ειδική σύσκεψη αρμοδίων και υπευθύνων στελεχών του υπουργείου Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον, όπως ανακοίνωσε Αμερικανός διπλωμάτης.
»Ο ίδιος εξήγησε το ενδιαφέρον του Στέητ Ντηπάρτμεντ επισημαίνοντας ότι “η αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική στους χειρισμούς της, γιατί ο κ. Παπανδρέου διατηρεί πάντοτε την ίδια προγραμματική κατεύθυνση” στο ζήτημα των βάσεων.
»Διπλωμάτες δυτικών και άλλων χωρών στην Ουάσιγκτον, όπως και στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, ομόφωνα σχεδόν παρατηρούσαν σήμερα ότι “η Ελλάδα δείχνει ότι αποκτά ανεξαρτησία” σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Στέιτ Ντιπάρτμεντ
»Στο Στέητ Ντηπάρτμεντ οι θέσεις του κ. Παπανδρέου έγιναν δέκτες με συγκρατημένη ικανοποίηση, κυρίως γιατί επιβεβαίωσαν την άποψη των αρμοδίων διπλωματών ότι πρόκειται για σοβαρό και υπεύθυνο πολιτικό άνδρα.
»Ικανοποίησαν επίσης γιατί ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε απολύτως σαφές ότι στο ζήτημα των βάσεων δεν πρόκειται να προβεί σε μονομερείς ενέργειες».
(…)
»Ωστόσο, τόσο στο Στέητ Ντηπάρτμεντ όσο και στο Πεντάγωνο, ενόχλησαν αρκετά σημεία της συνεντεύξεως του κ. Παπανδρέου και πρώτο η ανακίνηση του θέματος της εγγυήσεως για επίθεση εκ μέρους της Τουρκίας.
»Ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμεντ, σε σχετική ερώτηση του “Βήματος”, περιορίσθηκε να δηλώσει ότι “δεν έχει κανένα συγκεκριμένο σχόλιο. Αν υπάρξει τέτοιο πρόβλημα, θα αντιμετωπισθεί στο γενικότερο πλαίσιο” των συνομιλιών.
»Στο Πεντάγωνο επίσης εκδηλώθηκε “έκπληξη για την επιμονή του κ. Παπανδρέου στο ζήτημα της εγγυήσεως”. Κατά τη γνώμη των Αμερικανών στρατιωτικών, “το γράμμα και το πνεύμα του ΝΑΤΟ είναι σαφές και η πλήρης συμμόρφωση σ’ αυτά αποτελεί την πληρέστερη εγγύηση για κάθε κράτος – μέλος της Συμμαχίας”.
Βάσεις
»Στο Πεντάγωνο όμως είναι έκδηλη η δυσφορία και για το ότι ο κ. Παπανδρέου “δεν υπήρξε σαφής” στο ζήτημα του χρόνου παραμονής των βάσεων. Το Πεντάγωνο το οποίο βεβαίως είχε κάποια έμμεση έστω συνεργασία στη διατύπωση των ερωτήσεων προς τον Έλληνα πρωθυπουργό, είχε την ελπίδα ότι ο κ. Παπανδρέου θα έδινε κάποια απάντηση.
»Αλλά ο πρωθυπουργός απέφυγε – και τούτο ενόχλησε έκδηλα πολλούς στην Ουάσιγκτον και πέραν του Πενταγώνου…
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 15.12.1981, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Παλαιστίνη
»Το θέμα των σχέσεων της Ελλάδος με τον αραβικό κόσμο και ιδιαίτερα τους Παλαιστινίους, όπως το έθεσε ο κ. Παπανδρέου, προκάλεσε αντιδράσεις στο Στέητ Ντηπάρτμεντ και στον αμερικανικό τύπο στον οποίο βεβαίως η επιρροή του Ισραήλ είναι αξιόλογη.
»Ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμεντ κρίνει ότι η εξύψωση του γραφείου των Παλαιστινίων στην Αθήνα σε πρεσβευτικό επίπεδο “δεν προωθεί την ιδέα της ειρήνης στη Μέση Ανατολή”. Και πρόσθεσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θέλουν να έχουν οποιαδήποτε διπλωματική επαφή με το PLO μέχρις ότου αυτό αποδεχθεί το δικαίωμα του Ισραήλ να υφίσταται και τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ.
Οι Νew York Times
»Οι “Τάιμς της Νέας Υόρκης” σε ανταπόκρισή τους αναφέρονται στις δηλώσεις του κ. Παπανδρέου στο ABC ότι η κυβέρνηση του θα είναι έτοιμη να επαναλάβει τις διαπραγματεύσεις για τις αμερικανικές βάσεις στις αρχές του ’82 τονίζοντας ότι “με τις παρατηρήσεις του ο κ. Παπανδρέου άφησε να ενοηθεί ότι επιθυμεί να διαπραγματευθεί τους όρους της συνεχίσεως της αμερικανικής παρουσίας και όχι να επιμείνει στην αποχώρηση των Αμερικανών”.
»“Μετά τη νίκη του κ. Παπανδρέου, γράφουν οι “Τάιμς της Ν. Υόρκης” οι εκπρόσωποι της κυβερνήσεως Ρήγκαν σκόπιμα απέφυγαν να βρεθούν αντιμέτωποί του και άφησαν ανοικτή την πιθανότητα στενών σχέσεων στο μέλλον, εκφράζοντας την ελπίδα ότι με την ανάληψη της πρωθυπουργίας, ο κ. Παπανδρέου θα δειχθεί περισσότερο πρόθυμος να συνεχίσει τους ελληνο-αμερικανικούς στρατιωτικούς δεσμούς από ό,τι είχε αφήσει να εννοηθεί όταν ήταν αντιπολίτευση”.
»Οι “Τάϊμς” αναφέρονται στη δυσαρέσκεια για τη στάση του ΝΑΤΟ προς την Ελλάδα, που εξέφραζε στη συνέντευξή του ο κ. Παπανδρέου και “στην έλλειψη υποστηρίξεως εκ μέρους των Αμερικανών των προβλημάτων που έχει η Ελλάς με την Τουρκία, η οποία είναι επίσης μέλος της Συμμαχίας».
