Ο πρώτος ήταν μέσα Ιουνίου που παραχωρήθηκε στην Παρί Σεν Ζερμέν έναντι 20 εκατομμυρίων ευρώ. Μετακινήθηκε από τη ρωσική Κράσνονταρ στο «Παρκ ντε Πρενς» διότι κρίθηκε ως το καταλληλότερο συμπλήρωμα για τον Ιταλό Τζιανλουίτζι Ντοναρούμα. Η απόκτησή του αποτέλεσε επί μέρες κεντρικό θέμα συζήτησης στα μεγάλα ειδησεογραφικά δίκτυα της Γαλλίας.
Ο δεύτερος μεταγράφηκε τον Αύγουστο του 2023 από τη Μακάμπι Τελ Αβίβ στην Μπάγερν Μονάχου έναντι 5 εκατομμυρίων ευρώ. Θεωρείται ο ιδανικός διάδοχος του Μάνουελ Νόιερ στα γκολπόστ του βαυαρικού κολοσσού, καθώς ο Ούλριχ είναι εξίσου βετεράνος.
Ο τρίτος εντάχθηκε προ λίγων ημερών στη ζάπλουτη Αλ Ιτιχάντ της Σαουδική Αραβίας. Η ομάδα του Καρίμ Μπενζεμά πλήρωσε 8 εκατομμύρια για να τον αγοράσει από την ισπανική Μαγιόρκα και να ενισχύσει τα γκολπόστ της. Αναδείχτηκε κι αυτός στη Μακάμπι Τελ Αβίβ.
Κατά σειρά αναφοράς, ο 23χρονος Ρώσος Ματβέι Σαφόνοφ, ο 24χρονος Ισραηλινός Ντάνιελ Πέρετζ κι ο 28χρονος Σέρβος Πρέντραγκ Ραΐκοβιτς είναι τρία χαρακτηριστικά πρότυπα ενός εξελικτικού μοντέλου που παράγει τερματοφύλακες πολύ υψηλού επιπέδου. Καθένας εξ αυτών διαφορετικός σε προσωπικότητα και στοιχεία από τον άλλον, μα την ίδια στιγμή με τη σφραγίδα γνησιότητας από το ίδιο πρόγραμμα ποδοσφαιρικής «εκτόξευσης».
«Ο τερματοφύλακας δεν φυλάει μόνο την εστία του, εξελίχθηκαν μαζί με τις ομάδες τους»
Συνδετικός κρίκος όλων τους ο Έλληνας προπονητής τερματοφυλάκων Χρήστος Κελπέκης, εδώ και πολλά χρόνια συνεργάτης του Βλάνταν Ίβιτς, σε όλες τις ομάδες που ο Ίβιτς εργάστηκε έως τώρα ως τεχνικός (ΠΑΟΚ, Μακάμπι Τελ Αβίβ, Γουότφορντ, Κράσνονταρ) με αξιοσημείωτες επιτυχίες. Απολογισμός τους: ένα κύπελλο με τον ΠΑΟΚ, δύο πρωταθλήματα, ένα κύπελλο και ένα σούπερ καπ με την Μακάμπι, ενώ οδήγησαν την Κράσνονταρ στον τελικό του κυπέλλου Ρωσίας και στην πρώτη θέση του ρωσικού πρωταθλήματος πριν αποχωρήσουν εννιά αγωνιστικές πριν από το τέλος.
Χρήστος Κελπέκης και Βλάνταν Ίβιτς στη Μακάμπι Τελ Αβίβ
«Εμπιστευόμαστε τυφλά ο ένας τον άλλον» και γι’ αυτό το επιτυχημένο αποτέλεσμα που προκύπτει κάθε φορά είναι «μια ομαδική δουλειά κι όχι ένα προσωπικό επίτευγμα» όπως ομολογεί ο 50χρονος Θεσσαλονικιός στο Βήμα.
Κι όχι μόνο αυτών των δύο εξατομικευμένα (Ίβιτς, Κελπέκη), αλλά τόσο του γυμναστή όσο αθροιστικά όλου του επιτελείου που πλαισιώνει έναν προπονητή. «Δεν είναι τυχαίο πως σε όλες τις ομάδες που δουλέψαμε με τον Βλάνταν διαθέταμε τον καλύτερο τερματοφύλακα του πρωταθλήματος. Και φυσικά είναι αυτονόητο στοιχείο πως η ατομική διάκριση προέρχεται μέσα από τις επιτυχίες της ομάδας. Αν εξαιρέσεις την Γουότφορντ, όπου προέκυψαν εμπόδια, σε όλες τις ομάδες που ήμασταν με προπονητή τον Βλάνταν, κατακτήσαμε τίτλους, εξελίσσοντας παράλληλα και τους παίκτες, όπως συνέβη με τους τρεις συγκεκριμένους τερματοφύλακες που εκτόξευσαν την αξία τους» συμπληρώνει περήφανα.
«Πολύ σημαντικό ρόλο η ψυχοσύνθεση»
Με χρόνια εμπειρίας στο βιογραφικό του, ο Χρ. Κελπέκης ξεχωρίζει πόσο περίπλοκο είναι στο σύγχρονο ποδόσφαιρο να σμιλευτεί από άκρη σε άκρη ένας ολοκληρωμένος γκολκίπερ. Πλέον «ο τερματοφύλακας έχει έναν πολυσύνθετο ρόλο μέσα στο παιχνίδι, δεν φυλάει μόνο την εστία του» αναλύει. Στο ποδόσφαιρο του 2024, συνεχίζει, «συνδυάζει διάφορα τεχνικά χαρακτηριστικά, διότι χρησιμοποιεί πολύ περισσότερο τα πόδια του κι η συμμετοχή στο παιχνίδι είναι πολύ πιο ενεργή απ’ όσο ήταν στο παρελθόν».
Σε κάθε περίπτωση πάντως για τον έμπειρο προπονητή αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση ανάπτυξης και προόδου ο εκάστοτε χαρακτήρας. «Από τα χέρια μου έχουν περάσει πολλοί ταλαντούχοι σωματικά τερματοφύλακες που του έβλεπες στην προπόνηση να πετάνε, αλλά χάνονταν όταν έμπαιναν στο γήπεδο». Γι’ αυτό και είναι «πολύ σημαντικό στοιχείο η ψυχοσύνθεσή τους έτσι ώστε να μην παρασύρονται στα καλά, επιδεικνύοντας έπαρση, ούτε ν’ απογοητεύονται τελείως στις κακές στιγμές που θα έρθουν».
«Μπορώ να καταλάβω γιατί δεν θέλει να σηκωθεί από το κρεβάτι»
Ο Χρ. Κελπέκης εφαρμόζει έναν ιδιαίτερο τρόπο προσέγγισης των τερματοφυλάκων που αναλαμβάνει να γυμνάσει. «Δίνω μεγάλη αξία στο ψυχολογικό σκέλος» ομολογεί και μεταφέρει πως «από την πρώτη γνωριμία μας τους λέω ότι δεν υπάρχει κάποιος που θα τους προσέξει ή θα τους αγαπήσει περισσότερο από μένα. Ναι μεν οι δικοί τους θα χαίρονται ή θα στεναχωριούνται μαζί του μετά από ένα παιχνίδι, αλλά μόνο εγώ μπορώ να καταλάβω τι συμβαίνει μέσα τους, γιατί τα έχω περάσει. Οι άλλοι απλώς συμπάσχουν. Εγώ είμαι πιο κοντά κάθε άλλον, καταλαβαίνω τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς τους. Μπορώ να καταλάβω και να νιώσω γιατί μετά από ένα κακό παιχνίδι δεν θέλει να σηκωθεί από το κρεβάτι ή ότι θέλει να βγει έξω και να κυκλοφορήσει μετά από ένα πολύ καλό παιχνίδι».
Παράλληλα ο κάθε κίπερ θα πρέπει να αισθάνεται, κατά τον Χρ. Κελπέκη, πως «είναι ο καλύτερος στον κόσμο. Αυτή είναι η δική μου νοοτροπία κι αυτή θέλω να περάσω. Ότι δεν υπάρχει άλλος σαν αυτόν. Με αυτόν τον τρόπο θα πιστέψει κι αυτός σε μένα έτσι ώστε να χτίσουμε την απαιτούμενη εμπιστοσύνη και να έρθουν σταδιακά τα αποτελέσματα που προσδοκούμε και οι δύο».
«Οφείλεις να του πεις ποια είναι η λύση»
Κατανοεί πολύ καλά ο συνομιλητής μας πως στην τωρινή εποχή τα πάντα ρέουν και μεταβάλλονται με ταχύτητες φωτός. «Υπάρχουν νέες ανησυχίες, υπάρχουν ερωτηματικά κάθε φορά» σημειώνει. Γεγονός που γεννά αυτομάτως την ανάγκη «εσύ να τον πείσεις πως είσαι έτοιμος να τον βοηθήσεις».
Ο Χρήστος Κελπέκης δίνει οδηγίες στον Σαφόνοφ
«Οφείλεις να είσαι διαβασμένος, να έχεις τις απαντήσεις ώστε να δώσεις κάθε φορά στον τερματοφύλακά σου τη σωστή κατεύθυνση. Να του δώσεις απαντήσεις στην οποιαδήποτε απορία εκφράσει και να τον καθοδηγήσεις στο τι πρέπει να κάνει. Όχι απλά να εντοπίζεις και να του λες τι έκανε λάθος. Αλλά ποια είναι η λύση. Να του προσφέρεις τη διέξοδο. Το επόμενο βήμα είναι πολύ σημαντικό» αποσαφηνίζει στην κουβέντα μας.
«Διαρκής συνεννόηση και συνεργασία με όλο το τιμ»
Εξιστορεί επιπροσθέτως ο Θεσσαλονικιός προπονητής τερματοφυλάκων, με θητεία ως εν ενεργεία ποδοσφαιριστής σε Βέροια, Καλαμάτα, Ηρακλή, ότι «πλέον δείχνουμε τι πρέπει να κάνουμε ώστε να μην φτάσει η μπάλα στον τερματοφύλακα. Συμμετέχουμε και εμείς στο τακτικό κομμάτι», καταλήγοντας στο ίδιο αρχικό συμπέρασμα πως «είναι συγκοινωνούντα δοχεία όλα. Υπάρχει μια διαρκής συνεννόηση και αμέριστη συνεργασία με όλο το τεχνικό επιτελείο, τον γυμναστή ή και τον βοηθό, με επικεφαλής πάντα τον πρώτο προπονητή», ο οποίος στην περίπτωση του Χρήστου Κελπέκη είναι ο Βλάνταν Ίβιτς.
«Προσωπικά θα ήμουν ευγνώμων, αν είχα τον Ίβιτς προπονητή. Γιατί είναι τέτοιο το στιλ παιχνιδιού του που κάνει και τη δουλειά του τερματοφύλακα πιο εύκολη. Είμαστε έντεκα χρόνια μαζί κι από την πρώτη ημέρα η συνεργασία μας είναι άψογη. Δεν γνώρισα άλλον προπονητή και δεν γνώρισε άλλον προπονητή τερματοφυλάκων. Άρα ξέρουμε ότι έχουμε την ίδια νοοτροπία. Θα υπάρξουν και κατά καιρούς διαφωνίες, αλλά στηρίζουμε το πλάνο μας».
«Προπόνηση δεν είναι μόνο η γωνία»
Φυσικά δεν παύει η προπόνηση να είναι αδιάψευστος καθρέπτης των όσων είναι σε θέση να εκπληρώσει ένας γκολκίπερ. Δεν παραμορφώνει την αλήθεια.
«Ο προπονητής τερματοφυλάκων είναι και για τη στιγμή που ο τερματοφύλακας θα βρεθεί αυτός και η μπάλα, αυτός και ο επιθετικός. Εκεί ο προπονητής τερματοφυλάκων πρέπει να έχει κατάλληλα προετοιμασμένο τον τερματοφύλακα του. Πώς θα αντιδράσει υπό πίεση, πώς θα λειτουργήσει σε κάθε συνθήκη που θα παρουσιαστεί, πώς θα κάνει το ανθρωπίνως δυνατό. Παίζει κι ο αντίπαλος προφανώς, όπως ενδέχεται να τον εκθέσει και η άμυνά του. Το σημαντικό ωστόσο είναι για τον τερματοφύλακα να έχει κάνει το σωστό τη στιγμή που απαιτείται».
Στο πρακτικό σκέλος ο Χρ. Κελπέκης διευκρινίζει επίσης πως «η προπόνηση του τερματοφύλακα δεν είναι μόνο η γωνία του. Από εκεί θ’ αρχίσει σίγουρα. Είναι το άλφα και το ωμέγα η καλή εκγύμναση. Τώρα όμως ο προπονητής τερματοφυλάκων μπαίνει σε τακτικές, συμμετέχει στις ομαδικές προπονήσεις και κατευθύνει αναλόγως τον τερματοφύλακά του»
«Η επανάληψη είναι η μητέρα της τελειότητας»
Η δεκτικότητα, η προσαρμοστικότητα και η ικανότητα αφομοίωσης του κάθε κίπερ στις οδηγίες που ακούει είναι ένα άλλο μη αμελητέο σκέλος της εξέλιξής του. Χρειάζεται παράλληλα «να είναι παθιασμένοι με τη δουλειά τους, γιατί ακριβώς εκεί έγκειται η διαφορά».
«Όλοι δουλεύουμε, όλοι κάνουμε προπόνηση» αναλύει ο Έλληνας προπονητής, διαχωρίζει όμως ότι «δεν είναι το ίδιο να κάνω μηχανικά την προπόνηση και μετά να φεύγω. Έχει σημασία να βάζεις πάθος, όρεξη και χαρά στη δουλειά σου. Να είσαι 100% σε κάθε ενέργεια σου, να παλεύεις για το τέλειο».
Ούτως ή άλλως, όπως υπογραμμίζει με βεβαιότητα «η επανάληψη είναι η μητέρα της τελειότητας. Θα φτάσει μια στιγμή μέσα στο παιχνίδι που θα έρθει το τέλειο, διότι θα το έχεις κάνει χιλιάδες φορές στην προπόνηση. Θυμηθείτε την απόκρουση του Τούρκου Γκιουνόκ στο Euro».
Ο έτοιμος Ραΐκοβιτς, ο ακατέργαστος Πέρετζ κι ο επιπόλαιος Σαφόνοφ
Ο Σέρβος Ραΐκοβιτς, ο Ισραηλινός Πέρετζ κι ο Ρώσος Σαφόνοφ είναι περιπτώσεις τερματοφυλάκων που φρόντισαν ν’ ανοίξουν τα μάτια και τ’ αυτιά τους. Δεν έμειναν στάσιμοι, ποντάροντας μόνο το ταλέντο τους. «Ήταν άψογοι επαγγελματίες όλοι τους, δούλευαν με θέληση. Βρίσκονταν σε διαφορετικό σημείο ο καθένας τους, αλλά πλέον και τρεις ανήκουν στο υψηλό επίπεδο» αναφέρει ο Χρήστος Κελπέκης.
Ο Χρήστος Κελπέκης με τους τερματοφύλακες της Μακάμπι Τελ Αβίβ
«Με τον Πέρετζ δούλεψα περισσότερο απ’ όλους, σχεδόν 2,5 χρόνια στη Μακάμπι. Τον θεωρώ την πιο ολοκληρωμένη δουλειά μου. Όταν πήγαμε εμείς ήταν τρίτος. Δούλευε στις ακαδημίες, είχε την πρώτη ύλη, φαινόταν ένα παιδί με ταλέντο. Τον δώσαμε και δανεικό για να πάρει παιχνίδια. Με την επιστροφή μας στο Τελ Αβίβ καθιερώθηκε. Προόδευσε μέσα από την προπόνηση κι έφτασε στο σημείο να πάρει τη μεταγραφή στην Μπάγερν» δηλώνει (με καμάρι, αλλά και συστολή) για το επίτευγμά του.
Μάλιστα εκφράζει με σιγουριά την άποψη πως «θα παίξει στην Μπάγερν, όταν έρθει η σειρά του, όταν του δοθεί η ευκαιρία. Τον πιστεύω πάρα πολύ. Το μυαλό του είναι απίστευτο. Ήταν 18 ετών κι ήταν σαν βλέπεις έναν άνδρα 30άρη. Σε κοιτάει στα μάτια και καταλαβαίνει τα πάντα. Η αντίληψή του είναι σε άλλο επίπεδο».
«Θα διαπρέψει σίγουρα»
Από την άλλη «τον Ραΐκοβιτς τον βρήκαμε στην Μακάμπι. Ήταν ένας ταλαντούχος γκολκίπερ που είχε κερδίσει τον παγκόσμιο τίτλο με τη Σερβία (2015). Θα έλεγα πως ήταν έτοιμος, απλώς εμείς βελτιώσαμε κάποια χαρακτηριστικά και σε μια σεζόν εκτοξεύτηκε. Πήρε μεταγραφή στη Ρεμς κι από ‘κει στη Μαγιόρκα ενώ κλήθηκε και στην εθνική Σερβίας». Ήταν αυτός που υπερασπίστηκε την εστία των «όρλοβι» στα τρία ματς του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος.
Τέλος ο Σαφόνοφ της Κράσνονταρ «ωρίμασε στα χέρια μας. Τον βοηθήσαμε πολύ σε αυτό το κομμάτι. Μέχρι τότε στις αποφάσεις που έπαιρνε ήταν αρκετά επιπόλαιος. Έπρεπε να καταλάβει ότι τα δικά του λάθη πληρώνονται. Ήταν καλός με τα πόδια, αλλά προσπαθούσε να κάνει το εξεζητημένο. Δεν είναι ντροπή να διώξεις υπό πίεση την μπάλα και να μην ψάξεις την πάσα μέσα στην περιοχή. Τον βοηθήσαμε να το καταλάβει και σταδιακά διορθώθηκε».
Ειδάλλως δεν θα έφτανε να πωληθεί με 20 εκατ. ευρώ στην Παρί Σεν Ζερμέν. «Έχει μπροστά του τον Ντοναρούμα σε καλή ηλικία, αλλά είναι τέτοιος χαρακτήρας που πιστεύω ότι θα βρει τον τρόπο. Κι αν δεν καταφέρει να καθιερωθεί στην Παρί, θα το κάνει σε άλλη ομάδα υψηλού επιπέδου. Θα διαπρέψει σίγουρα».
«Πρέπει να υπάρχει νο1 και νο2 – Έτριψα πολλούς πάγκους»
Οι δυο εκ των τριών (Ραΐκοβιτς, Πέρετζ) έτυχε να συνυπάρξουν στη Μακάμπι. Για τον Χρ. Κελπέκη είναι θεσμικό και ωφέλιμο, αν όχι ευεργετικό, για το εκάστοτε σύνολο οι ρόλοι να είναι μόνιμα ευδιάκριτοι, να μην καταπατάται η ιεραρχία. Αντανακλά σοβαρότητα και συνέπεια δουλειάς. «Συμφωνεί κι ο Βλάνταν με αυτό» ενημερώνει ο Έλληνας προπονητής.
Για τον ίδιο σε κάθε περίπτωση «είναι πολύ σημαντικό ο καθένας το πώς τοποθετεί τον εαυτό του μέσα στην ομάδα για να έρθει το αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει εγώ κι εσύ, υπάρχει η ομάδα που είναι πάνω από όλους. Εάν υπάρχουν δύο ισάξιοι τερματοφύλακες, θέλω να έχω έναν που να έχει το χρίσμα του πρώτου. Δυστυχώς στη θέση αυτή παίζει ένας».
«Δεν σημαίνει ότι αυτό δεν αλλάζει στη διάρκεια της χρονιάς», συμπληρώνει, «αλλά θέλω να ξέρουν ότι αυτός είναι το νο1 κι αυτός το νο2 και να αισθάνονται γαλήνιοι με αυτό, να δουλεύουν ανεπηρέαστοι και να είναι έτοιμοι να δώσουν το 100% όταν τους ζητηθεί. Αν δεν το αποδέχονται, δεν είναι κακό να ζητήσουν να φύγουν. Διαφορετικά γίνονται μικρόβιο μέσα στην ομάδα. Έκανα πολλά χρόνια δεύτερος και καταλαβαίνω, αλλά έτριψα πολλούς πάγκους χωρίς να δημιουργώ πρόβλημα, ακόμη κι αν υπήρξαν χρονιές που ένιωθα καλύτερος από τον πρώτο».
«Η τελική απόφαση είναι του προπονητή»
Ως αυτόπτης μάρτυρας των όσων συμβαίνουν στην προπόνηση και γνώστης των επόμενων αντιπάλων, ο Έλληνας προπονητής γυμναστής τερματοφυλάκων προτείνει την καταλληλότερη λύση για την ομάδα. Πάντως «η τελική απόφαση είναι του προπονητή, γιατί καλώς ή κακώς αυτός θα αναλάβει εκ των υστέρων την ευθύνη, αυτός θα κληθεί να δώσει εξηγήσεις, αυτός θα υποστεί τις όποιες συνέπειες της επιλογής. Δεν θα γυρίσει να πει ρωτήστε τον προπονητή τερματοφυλάκων κι ας έχει προηγηθεί μια ομαδική προεργασία».
Ενίοτε ο προπονητής τερματοφυλάκων αναλαμβάνει να εντοπίσει και να μελετήσει πιθανούς στόχους. «Παρακολουθώ, ναι, αν μου ζητηθεί δε περισσότερο εξειδικευμένα. Έτσι διαμορφώνεις καλύτερη, πιο ολοκληρωμένη άποψη. Εξαρτάται ανέκαθεν από τον τρόπο που δουλεύει το τμήμα σκάουτινγκ κάθε ομάδας. Δεν δουλεύουν όλες οι ομάδες το ίδιο».
Ο Χρήστος Κελπέκης προπονεί τους τερματοφύλακες της Κράσνονταρ
«Είναι σαν μικρά αδέρφια μου»
Ο Χρήστος Κελπέκης ήταν μέχρι τυχερός – αλλά συνάμα επιλεκτικός. Έχει βρεθεί σ’ ένα τεχνικό τιμ και σε ομάδες με ευελιξία και ελευθερία κινήσεων, συναντώντας και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια δουλειά με εχέγγυα επιτυχίας.
Στο τέλος της ημέρας αυτό που μετράει για τον παλαίμαχο γκολκίπερ είναι το γεγονός πως «έχω ακόμα επαφές και με τους τρεις, μιλάμε συνέχεια. Χαίρομαι κι εγώ μαζί τους για την εξέλιξή τους. Τους έχω και τους τρεις σαν παιδιά μου, σαν μικρά αδέρφια μου. Ήμουν και θα είμαι φανατικός υποστηρικτής τους».
Ποιος ξέρει δε. Ίσως αντικρίσει κάποιον εξ αυτών να παίζει σε τελικό του Champions League. «Μακάρι» ακούγεται ως ευχή από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ακριβώς πριν από την ολοκλήρωση της συνομιλίας μας.
