Ενα από τα καλά του καλοκαιριού είναι ότι συχνά πυκνά θα βρεθείς, αν βέβαια δεν είσαι κανένας ακοινώνητος μισάνθρωπος, να πιάνεις κουβέντα με αγνώστους σε κάποια καντίνα ή μπαρ της παραλίας. Πάνω από τις χορταστικές μαργαρίτες και, ανάλογα το μέρος, με μουσική υπόκρουση από παραδοσιακό χίπικο ροκ ως «φεύγα» τρανς, έχεις την ευκαιρία να σπάσεις τη φούσκα των φίλων σου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να κάνεις μια απόλυτα ιδιωτική σφυγμομέτρηση κοινής γνώμης.
Η διαδικασία συνήθως έχει ως εξής. Μια παρέα συζητά ένα θέμα, ας πούμε την τεχνητή νοημοσύνη, κι ένας τύπος περιμένοντας στην ουρά το κοκτέιλ του ακούει τη λέξη κλειδί. Λίγα λεπτά μετά, έχει στρογγυλοκαθίσει στο βρεγμένο και λερωμένο από την άμμο κάθισμα εξηγώντας γιατί ο ντόρος είναι υπερβολικός, πώς ο στρατός πάντα τα χρησιμοποιούσε αυτά και λίγο πολύ «σιγά τις κοσμοϊστορικές αλλαγές».
Κι εντάξει, αυτό είναι ένα απλό ζήτημα, εννοώντας πως δεν έχεις και πολλές εναλλακτικές για να πάρεις θέση. Στο διπλανό τραπέζι τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα. Η κλιματική αλλαγή είναι το – κυριολεκτικά – χοτ ζήτημα. Ο νεαρός ράστα αποδομεί τον καπιταλισμό από τη βιομηχανική έως την ηλεκτρική επανάσταση, επιμένοντας ιδιαίτερα στο οικολογικό αποτύπωμα των Τέσλα, ενώ η νεαρή με το μαυρισμένο κορμί και το τατουάζ φίδι κατά μήκος της σπονδυλικής της στήλης αναλύει, προσθέτοντας με αγανάκτηση, την εμφάνιση νέων ιών στη στέπα από την άνοδο της θερμοκρασίας στους μείον 15 βαθμούς Κελσίου. Κι εκεί ωστόσο θα εμφανιστεί ο εγώ-θα-κάτσω-με-τη-νεολαία μπάρμπας για να διορθώσει αυτές τις υποκινούμενες αντιλήψεις που ψάχνουν για εξέγερση ή, τέλος πάντων, για ένα κάποιο ξεβόλεμα. «Μας βάλανε να πίνουμε φρέντο με χάρτινο καλαμάκι, οι αλήτες!».
Στην ταβέρνα το βράδυ τα πράγματα σοβαρεύουν κι άλλο. Γιατί να τις λέμε γυναικοκτονίες και όχι απλώς ανθρωποκτονίες; Γιατί μετά αντίστοιχα να μη λέμε για ανδροκτονίες; Και να ακολουθεί παράθεση διαβολικών γυναικών που με τη συνοδεία των εραστών τους σκοτώνουν αθώους συζύγους. Οι στερεοτυπικές απεικονίσεις των πολιτισμικών προϊόντων προβάλλονται ως επιχειρήματα εγκυρότητας, με το ένα σόφισμα να διαχέεται το άλλο.
Και η ζωή στα παραθεριστικά μας καταλύματα συνεχίζεται. Θα μπορούσαμε να γυρίσουμε εκνευρισμένοι/ες έπειτα από όλα αυτά στη βάση μας και να ελεεινολογούμε την κατάντια του πολιτικού σώματος που «πώς αλλιώς θα εκφράζεται πολιτικά!». Στην πραγματικότητα αυτά τα αυτοσχέδια γκάλοπ των διακοπών, πέρα από το να επιβεβαιώνουν την ηθική μας ανωτερότητα, προσφέρουν και μια ξεκάθαρη απεικόνιση της κυρίαρχης σήμερα ιδεολογίας.
Μοιάζει εντυπωσιακό, αλλά όλες οι μεμονωμένες αντιλήψεις στα καυτά ζητήματα, από την κλιματική αλλαγή, την τεχνητή νοημοσύνη και τις γυναικοκτονίες πηγάζουν από το ίδιο κοίτασμα της alt right ιδεολογίας. Και ενώ στην παραδοσιακή της εκδοχή η δεξιά εκφραζόταν με έναν ξύλινο λόγο που επηρέαζε κυρίως κοινωνικά συντηρητικές ομάδες, εδώ η αντιδραστικότητα πλασάρεται εξωραϊσμένη και τρέντι. Το να μην είσαι με τη woke κουλτούρα, να μην πιστεύεις ό,τι σου λένε οι επιστήμονες, να μην καταλαβαίνεις διαφοροποιήσεις που πηγάζουν από κοινωνικές ανισότητες πλασάρεται ως η επιτομή στην αντίσταση.
Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά στην ιστορία που η αντίδραση συναντά τον μοντερνισμό και προβάλλεται ως επαναστατική. Το γεγονός ωστόσο ότι πλέον η μαζική διάδοση των ημιπληροφοριών από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ταχεία και πολυεπίπεδη κάνει εφιαλτική τη ζωή στο μικροκλίμα. Ο κάθε τρέντι αντιδραστικός θα έχει στη φαρέτρα μερικά αδιάσειστα επιχειρήματα έτοιμος να χαλάσει όλη τη βραδιά σου χωρίς να ακούει τίποτα. Η μόνη λύση είναι η βουτιά – ακόμα και το βράδυ, ποιος θα πει όχι σε μια φεγγαρόλουστη κολύμβηση ως αντίδραση σε έναν αρνητή της στρογγυλότητας της Γης;
