Αθήνα 2004: Τα 24 πρόσωπα που σημάδεψαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες

Ελλάδα 2004. Αθήνα 2004. Τότε που όλοι κοιτάζαμε το μέλλον με αισιοδοξία. Τότε που οι Ολυμπιακοί Αγώνες επέστρεψαν στον τόπο τους.

Η Ελλάδα διοργανώνει τους 28ους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες και «αγγίζει το τέλειο». 20 χρόνια μετά η κατάσταση δεν θα μπορούσε να περιγραφεί με διατήρηση του ενεστώτα χρόνου. Μας ταιριάζει περισσότερο ο αόριστος. Η Ελλάδα «άγγιξε το τέλειο».

Είμαστε εδώ για να κάνουμε μια αναδρομή στα πρόσωπα που χάραξαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας 2004.

Στους ανθρώπους που έπαιξαν ρόλο καθοριστικό ώστε να επιτελέσουμε το θαύμα, αλλά και στους ανθρώπους που συνέδεσαν το όνομά τους με τους Αγώνες για πολύ διαφορετικούς λόγους.

1. Πύρρος Δήμας

Η μπάρα στα 207,5 κιλά. Μια τελευταία προσπάθεια.

Ο Πύρρος πάει για το χρυσό. Είναι πεισμωμένος κι όλοι το ξέρουν στο κλειστό Ολυμπιακό Γυμναστήριο Άρσης Βαρών της Νίκαιας. Εκεί που θα γραφτεί μία από τις χαρακτηριστικότερες στιγμές των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.

«Χρήστο θα πάω με ένα χέρι και με ένα πόδι και θα σφίξω τα δόντια», είπε στον Χρήστο Ιακώβου. Πενήντα ημέρες πριν είχε υποβληθεί σε επέμβαση μηνίσκου. Οι πόνοι είναι αφόρητοι. Ο Πύρρος κατακτά τελικά το χάλκινο μετάλλιο.

Ένα χάλκινο που στα μάτια και στις καρδιές μας ισούται με δέκα χρυσά. Τη στιγμή της απονομής γράφεται ιστορία. Για δέκα ολόκληρα λεπτά 5.000 θεατές τον επευφημούν όρθιοι. Η τελετή δεν προχωρά.

Ο Γκεόργκι Ασανίτζε από την Γεωργία και ο Λευκορώσος Ριμπάκοφ καταλαβαίνουν.

«Δεν μπορούσα να φανταστώ καλύτερο φινάλε, απλά δεν ήξερα αν θα γινόταν. Τώρα ναι, μπορώ να το πω είμαι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου». Ο Πύρρος Δήμας αποσύρεται από την ενεργό δράση.

Έχουν προηγηθεί τρία χρυσά μετάλλια: στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992, στην Ατλάντα το 1996 και στο Σίδνεϊ το 2000. «Μπορεί να είναι χάλκινο αλλά ήρθε μέσα στην πατρίδα μου», θα πει λίγα λεπτά μετά την απονομή του τέταρτου ολυμπιακού μεταλλίου του.

Στην Τελετή Έναρξης ο Πύρρος Δήμας ήταν ο σημαιοφόρος της ελληνικής αποστολής. Ήταν ο πρώτος αθλητής που μπήκε στο ΟΑΚΑ, κρατώντας ψηλά την ελληνική σημαία.

2. Γιάννα Αγγελοπούλου

Οι αγώνες του 2004 πάντοτε θα συνδέονται με τη Γιάννα Αγγελοπούλου. Αυτή είναι πια μια κοινή παραδοχή. Η Γιάννα Αγγελοπούλου ήταν η πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004».

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου μετά την ολοκλήρωση της Τελετής Έναρξης, η Γιάννα Αγγελοπούλου θα δηλώσει: «Είμαστε Έλληνες και απόψε ο κόσμος κατάλαβε ότι δεν έχουμε μόνο πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και ικανότητες.

Απόψε, η αρχαία μας κληρονομιά βρήκε μια μοντέρνα έκφραση. Κάθε πόλη δείχνει το δικό της πολιτισμό. Η διαφορά των Αγώνων της Αθήνας είναι ότι εμείς πιστεύουμε πως είναι μοναδικοί, γιατί καλωσορίζουμε τους Αγώνες πίσω στην πατρίδα τους».

Η ίδια μιλώντας τον Μάρτιο του 2024 στην ΕΡΤ και τον Γιώργο Κουβαρά θα δηλώσει: «Θυμάμαι τα χιλιάδες πρόσωπα που μου έλεγαν, τι έγινε Γιάννα, θα προλάβουμε; Θυμάμαι τις δικές μας αγωνίες, που ήμασταν μέσα στην υπόθεση. Αλλά τα καταφέραμε.

Για αυτό όταν ο Πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής Ρογκ είπε το Έλληνες τα καταφέρατε ψήλωσε ολόκληρη η χώρα. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 ήταν κατόρθωμα της χώρας ολόκληρης. (…)

Η Ελλάδα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 μπήκε ξανά στον χάρτη. Αυτή η χώρα τα έκανε όλα τέλεια. Κερδίσαμε διεθνές κύρος. Κερδίσαμε μεγάλη εθνική αυτοπεποίθηση, που δεν χάνεται ποτέ.

Κερδίσαμε ολυμπιακές υποδομές. Καταπληκτικές δημόσιες υποδομές. Χιλιάδες άνθρωποι εκπαιδεύτηκαν. Με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας σε όλους τους τομείς. Όλα αυτά είναι εδώ».

3. Κώστας Κεντέρης

Ο Κώστας Κεντέρης θα ήταν ο αθλητής που στην Τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων θα άναβε τον βωμό του ΟΑΚΑ. Η τροπή που πήραν τα γεγονότα ήταν πολύ διαφορετική απ’ όσα είχαν σχεδιαστεί για εκείνη τη βραδιά.

Ο χρυσός ολυμπιονίκης του Σίδνεϊ βρισκόταν νοσηλευόμενος στο ΚΑΤ. Το βράδυ της Πέμπτης 12/8 η μοτοσικλέτα του Κεντέρη, στην οποία επέβαινε και η Κατερίνα Θάνου, είχε βρεθεί στο οδόστρωμα μετά από πτώση σε λάδια.

Οι δύο αθλητές μετέβαιναν εσπευσμένα από τη Γλυφάδα στο Ολυμπιακό Χωριό προκειμένου να υποβληθούν στον υποχρεωτικό έλεγχο αντιντόπινγκ. Τους αναζητούσαν για ώρες αφότου έφυγαν από το Ολυμπιακό Χωριό αλλά κανείς δεν είχε καταφέρει να τους βρει ή να τους ειδοποιήσει για την επίσημη κλήτευσή τους.

Η ΔΟΕ απαίτησε μετά τις απολογίες τους κι έλαβε τις διαπιστεύσεις τόσο των Κεντέρη – Θάνου όσο και του προπονητή τους, Χρήστου Τζέκου. «Ποτέ μου δεν ειδοποιήθηκα να περάσω έλεγχο ντόπινγκ. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχω περάσει πάνω από 30 ελέγχους» ισχυριζόταν ο Κώστας Κεντέρης μετά την απολογία του.

Πρωτοδίκως είχαν καταδικαστεί μαζί με τον (πρώην πλέον) προπονητή τους, επτά γιατρούς του ΚΑΤ και όσους είχαν εμφανιστεί ως αυτόπτες μάρτυρες του δηλωθέντος ατυχήματος.

Το 2011 και σε δεύτερο βαθμό η απόφαση ήταν απαλλακτική για όλους. Μετά την ακροαματική διαδικασία, το Εφετείο έκρινε πως οι ενδείξεις δεν ήταν επαρκείς για να στοιχειοθετεί η κατηγορία πως το τροχαίο δεν συνέβη.

4. Κατερίνα Θάνου

Η Κατερίνα Θάνου θα πρωταγωνιστούσε στα 100 μέτρα των γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

Την ημέρα πριν από την Τελετή Έναρξης η Θάνου και ο Κεντέρης θα πρωταγωνιστούσαν στο σκάνδαλο που θα έφερνε αναταραχές στην Αθήνα 2004.

Είχαν καλύψει τα δύο «non show» που επιτρέπονταν και η ΔΟΕ πίεζε ασφυκτικά την ελληνική αποστολή, απειλώντας τους με βαρύτατες κυρώσεις. Τα κινητά τους ήταν απενεργοποιημένα, η πληροφόρηση για το τι έχουν απογίνει ήταν συγκεχυμένη.

Ο προπονητής Χρήστος Τζέκος τούς βρήκε εκ των υστέρων στο σπίτι του Κεντέρη και τους ενημέρωσε για την επίσημη κλήτευση. Είπαν πως βρίσκονταν στον Άγιο Κοσμά για ένα χαλάρωμα. Ακολούθησε το ατύχημα, η μεταφορά τους στο νοσοκομείο και η απουσία τους από το γήπεδο.

«Περιέγραψα τα γεγονότα όπως τα έζησα και όπως τα γνωρίζω» δήλωσε η Κατερίνα Θάνου, αμέσως μετά τη μαραθώνια -κράτησε οκτώ ώρες- κατάθεσή της στους εισαγγελείς που ερευνούσαν την υπόθεση ντόπινγκ.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους εξερχόμενη του εισαγγελικού γραφείου, η Κατερίνα Θάνου υπογράμμισε ότι οι τελευταίες 25 ημέρες ήταν πολύ δύσκολες γι αυτήν, ευχαρίστησε ωστόσο τον ελληνικό λαό για τη συμπαράστασή του και δήλωσε βέβαιη ότι ο κόσμος την αγαπάει και βρίσκεται στο πλάι της.

5. Χρήστος Τζέκος

Ο τρίτος πρωταγωνιστής της υπόθεσης «Κεντέρη-Θάνου» ήταν ο τότε προπονητής τους, Χρήστος Τζέκος, ο οποίος θα υπογράμμιζε κυνικά πως «ντοπαρισμένος είναι αυτός που πιάνεται».

Ο Γιάννης Λαμπίρης γράφει στο ΒΗΜΑ: «Στις 18 Αυγούστου 2004, στην καθιερωμένη καθημερινή συνέντευξη Τύπου της ΔΟΕ υπάρχει σχετική αναφορά με την κατάληξη του θέματος, με τον νομικό σύμβουλο της πειθαρχικής επιτροπής της ΔΟΕ Φρανσουά Καράρ να τονίζει:

«Ήταν εξαιρετικά σημαντικό να μην συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες και δεν συμμετέχουν». Ο Καράρ έκανε μάλιστα τότε και μια υπόθεση. «Ακόμη και αν η ΔΟΕ αφαιρούσε τις διαπιστεύσεις τους, οι αθλητές θα είχαν το δικαίωμα να προσφύγουν στο CAS, το οποίο θα συνεδρίαζε και θα έπαιρνε απόφαση σε διάστημα μερικών ωρών.

Κατά συνέπεια, αν δεν παρέδιδαν οικειοθελώς τις διαπιστεύσεις τους, ο Κεντέρης και η Θάνου θα είχαν πιθανότητες να καταφέρουν να αγωνιστούν ακόμη και αν τους τιμωρούσε, σε πρώτο βαθμό, η πειθαρχική επιτροπή της ΔΟΕ»».

Το 2021 σε δηλώσεις του ο Χρήστος Τζέκος είχε αναφερθεί στο 2004, λέγοντας: «Στην υπόθεση του 2004 δεν ήταν σκάνδαλο ντόπινγκ. Δεν μας βρήκαν κάποιες συγκεκριμένες φορές που μας ψάξανε. Οι αθλητές αθωώθηκαν, δεν υπάρχει καμία κατηγορία».

Μία δεκαετία νωρίτερα θα μιλούσε για τις ευθύνες που του αναλογούσαν: Φυσικά κι ένιωθα υπεύθυνος. Όχι μόνο από συναισθηματική, αλλά και από πραγματική άποψη.

Υπήρχαν πράγματα που ίσως έπρεπε να είχα προβλέψει και προσέξει. Όμως δεν είμαι μόνο εγώ υπεύθυνος. Επίσης να ξέρετε ότι δεχτήκαμε πολύ μεγάλο κυνηγητό, εντός κι εκτός εισαγωγικών, εκείνη τη χρονική περίοδο, αλλά και πριν από αυτή».

6. Φανή Χαλκιά

«Στο ζέσταμα ένιωσα ότι είμαι σε τρομερή κατάσταση. Κατάλαβα ότι δεν πρόκειται να χάσω τη κούρσα, ήμουν έτοιμη για όλα. Έτρεξα δυνατά και στην τελική ευθεία ήξερα ότι εγώ θα είμαι η νικήτρια.

Οι Έλληνες είναι γεννημένοι νικητές, γεννημένοι ήρωες, μπορούμε να καταφέρουμε θαύματα», θα δηλώσει η Φανή Χαλκιά μετά την άνοδό της στο ψηλότερο βάθρο. Έχει κατακτήσει το χρυσό στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στα 400 μέτρα με εμπόδια.

Στα προκριματικά πέτυχε νέο πανελλήνιο ρεκόρ 53.85, ενώ στα ημιτελικά κατέρριψε το ολυμπιακό ρεκόρ του αγωνίσματος με νέο πανελλήνιο ρεκόρ και πάλι 52.77, σπάζοντας έτσι και το φράγμα των 53 δευτερολέπτων.

Την ημέρα του τελικού ξεκίνησε μια απίστευτα γρήγορη κούρσα και από τα πρώτα κιόλας μέτρα, η Χαλκιά έδειξε ότι μόνο από κάποιο λάθος θα μπορούσε να χάσει τη νίκη. Το χρυσό μετάλλιο ήρθε με επίδοση 52.82.

Μάλιστα η Χαλκιά έβαλε στη συλλογή της, τις δυο πιο γρήγορες κούρσες στο αγώνισμα της στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, 52.77 και 52.82.

7. Δημήτρης Παπαϊωάννου

Μετά την ολοκλήρωση της Τελετής Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι, συνειρμικά οδηγηθήκαμε στον τεράστιο Δημήτρη Παπαϊωάννου και στα όσα χάρισε στο παγκόσμιο στερέωμα με την Τελετή Έναρξης (και Λήξης) των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου φάνταζε ως το απόλυτο φαβορί για την ανάληψη των τελετών. Είναι τελικά ο Δημήτρης Παπαϊωάννου που θα τις αναλάβει, έπειτα από μία κοπιώδη διαδικασία με μπρος-πίσω και αμφισβητήσεις.

Πάντα υπό άκρα μυστικότητα για να μην διαρρεύσει καμία λεπτομέρεια.

Δεν είναι μόνος του. Γύρω του στήνεται μια μεγάλη ομάδα ταλαντούχων ανθρώπων που δίνονται ολοκληρωτικά στον κοινό σκοπό.

Στη συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Έκανε λόγο για έργο και εμπειρία ζωής. «Δεν έχω πολλά να πω. Είναι μια μοναδική εμπειρία για τη ζωή μου. Ελπίζω να περάσαμε τη ζεστασιά της αγάπης στον κόσμο, για αυτό και ο Έρωτας ήταν η κεντρική μορφή της τελετής.

Όλα είναι δημιουργήματα της αγάπης και επιδιώξαμε να προσεγγίσουμε την ιστορία μας με τρόπο τέτοιο, ώστε να δημιουργήσουμε οράματα στα ταξίδια μας. Είμαστε τυχεροί που μας ανατέθηκε αυτό το έργο της τελετής έναρξης.

Ήταν δύσκολο. Για να δείξουμε την ιστορία της χώρας μας, χρειάστηκε να αποφύγουμε την ακαδημαϊκή προσέγγιση. Στραφήκαμε στην τέχνη και τα πράγματα έγιναν πιο εύκολα, γιατί η τέχνη ανήκει σε όλο τον κόσμο».

«Μέχρι και σήμερα στον δρόμο με σταματάνε οι άνθρωποι να πουν ευχαριστώ», θα εκμυστηρευτεί 20 χρόνια μετά ο ίδιος στη Lifo.

Και πώς αλλιώς να γίνει κύριε Παπαϊωάννου; Σας ευχαριστούμε.

8. Γιώργος Κουμεντάκης

Ο σπουδαίος Γιώργος Κουμεντάκης θα συνυπογράψει (με τον εξίσου σπουδαίο Δημήτρη Παπαϊωάννου) το concept και θα δημιουργήσει το μουσικό σενάριο της Τελετής Έναρξης και της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.

Σε άρθρο του στην Καθημερινή, ο Κουμεντάκης θα γράψει: «Αν έπρεπε να δώσω μία μόνο διάσταση του επιτεύγματος της Ελλάδας στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004, αυτή θα ήταν ότι όλοι μαζί καταφέραμε να αλλάξουμε την αισθητική των τελετών έναρξης και λήξης με έναν ιδιαιτέρως θεατρικό, όσο και ανθρωποκεντρικό τρόπο, που επανέφερε την κλίμακα αυτού του τόσο μεγάλου και πολύπλοκου θεάματος στο ανθρώπινο μέτρο.

Έχω την αίσθηση ότι αυτό αποτυπώθηκε τόσο στο διεθνές όσο και στο ελληνικό κοινό, και αποτελεί έως σήμερα μια μοναδική συνεισφορά της χώρας μας στις διοργανώσεις των Ολυμπιακών Αγώνων.

9. Κώστας Σημίτης

Το ημερολόγιο γράφει 5 Σεπτεμβρίου 1997. Ο Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ ανοίγει τον φάκελο που κρατά στα χέρια του. Στην αίθουσα επικρατεί απόλυτη σιωπή. Δευτερόλεπτα μετά θα ακουστεί: «Άτενς».

Η Αθήνα έχει επιλεγεί να φιλοξενήσει τους 28ους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004. Ο Κώστας Σημίτης είναι πρωθυπουργός της χώρας και είναι ο άνθρωπος που θα «διαχειριστεί πολιτικά» το πρότζεκτ μέχρι και τον Μάρτιο του 2004.

«Οι Αγώνες του 2004 είναι μία μεγάλη εθνική υπόθεση, ένα εθνικό στοίχημα για το οποίο δουλεύουμε εντατικά και θα κερδίσουμε. Δισεκατομμύρια άνθρωποι θα βλέπουν την Ελλάδα σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Η Ελλάδα έχει δυνατή οικονομία και όλες τις προϋποθέσεις να ανταποκριθεί. Η εθνική υπόθεση αφορά κυρίως το ανθρώπινο δυναμικό το οποίο χρειάζεται ώστε να ικανοποιήσει τις ανάγκες 11.000 αθλητών, καθώς και των συνοδών τους.

Χρειάζονται 60.000 εθελοντές για να είναι αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια, να διαθέσουν τις δυνάμεις τους και να συμβάλουν με το φρόνημά τους στην επιτυχία των Αγώνων. Κάθε πολίτης πρέπει να συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα του εγχειρήματος.

Είναι μία ιστορική ευκαιρία για τη χώρα μας. Περιμένουμε ένθερμη ανταπόκριση στο κάλεσμά μας. Τα κίνητρα για τους εθελοντές είναι πρώτιστα ηθικά, είναι η ικανοποίηση για τη συμμετοχή σε μία μεγάλη διοργάνωση.

Έχουμε παραδείγματα με τα οποία οι Έλληνες συμβάλλουν σε εθελοντικές οργανώσεις», θα δηλώσει ο Σημίτης σε μία προσπάθεια να κινητοποιήσει τους πολίτες.

10. Ευάγγελος Βενιζέλος

«Το πιο ευχάριστο πράγμα που έχω κάνει στην πολιτική μου διαδρομή ήταν η οργάνωση του κράτους για τους Ολυμπιακούς Αγώνες», θα δηλώσει μια εικοσαετία μετά ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

Ήταν τότε ένας εκ των πολύ βασικών «κρίκων» της αλυσίδας καθώς διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού αρμόδιος για τον συντονισμό της Ολυμπιακής Προετοιμασίας στην κυβέρνηση Σημίτη.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ήταν ο άνθρωπος που απαντούσε τότε πολύ συχνά στις ανησυχίες που διαρκώς εκφράζονταν περί καθυστερήσεων και κατ’ επέκταση της ικανότητας της χώρας να διοργανώσει (σωστά και έγκαιρα) τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

«Τα τελικά χρονοδιαγράμματα ελέγχονται απολύτως» και «την απάντηση (σ.σ. στο αν η Αθήνα θα προλάβει) δίνουν εύγλωττα και αποστωτικά τα ίδια τα Ολυμπιακά έργα», θα θυμούνται τον Ευάγγελο Βενιζέλο να επαναλαμβάνει, όσοι παρακολουθούσαν τότε δελτία ειδήσεων και διάβαζαν εφημερίδες.

Η διαδικασία της Ολυμπιακής προετοιμασίας, όπως ο ίδιος έχει αναφέρει, ήταν η πιο σύνθετη και απαιτητική άσκηση στην οποία δοκιμάστηκαν όλες οι όψεις του Κράτους.

«Αυτό που έγινε τη περίοδο 1998-2000 και ιδίως 2000-2004 ήταν ότι φτιάξαμε ένα σχήμα το οποίο βασιζόταν στη διυπουργική συνεργασία με τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία και ταχύτητα.

Είχαμε να διαχειριστούμε καινοφανείς καταστάσεις και έπρεπε να δώσουμε λύσεις οι οποίες είναι ευρηματικές, πρωτότυπες και να διαπεράσουμε εμπόδια, τα οποία ήταν εμπόδια νομοθετικά, δικαστικά και πρακτικά, βεβαίως, πάρα πολύ σημαντικά.

Αρκεί να σας πω ότι κάναμε 50 μεγάλες δίκες στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας για να οργανώσουμε με αποτελεσματικότητα τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Άρα πράγματι το «μεγάλο κράτος» είναι βαρύ, είναι ένα δύσχρηστο περίβλημα και πρέπει και αυτό να το κινητοποιείς, αλλά χρειάζεσαι ένα εσωτερικό ρουλεμάν το οποίο είναι λειτουργικό, είναι λαδωμένο πάρα πολύ καλά και παράγει ιδέες και ενέργεια.

Έτσι φθάσαμε στο αποτέλεσμα να διαχειριστούμε την κρίση που ήταν η ίδια η οργάνωση ενός μεγάλου γεγονότος, αλλά και όλους τους κινδύνους που, εν δυνάμει, αυτή περιέκλειε», ανέφερε ο Ευάγγελος Βενιζέλος στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών «Η οργάνωση του κράτους για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 ως μοντέλο διαχείρισης κρίσεων».

11. Κώστας Καραμανλής

Ο Κώστας Σημίτης προκηρύσσει βουλευτικές εκλογές για τις 7 Μαρτίου του 2004. Ο Κώστας Καραμανλής εκλέγεται πρωθυπουργός με 45,36% και το πρώτο (και επιτακτικό) που έχει να αντιμετωπίσει είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες που σε λίγους μήνες από την εκλογή του θα πραγματοποιηθούν στη χώρα.

Ο Κώστας Καραμανλής θα ηγηθεί της (τελικής) προσπάθειας προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων και θα δηλώσει επανειλημμένα ότι πρόκειται για άμεση προτεραιότητα της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας καθώς πρόκειται για μια «μεγάλη ευκαιρία, για να δείξει η Ελλάδα το σύγχρονο πρόσωπό της».

Πέρα από τις δηλώσεις περί ελληνικού προσώπου, άμεση προτεραιότητα ήταν και τα έργα που σημείωναν τεράστιες καθυστερήσεις.

Ο Καραμανλής σε συνεντεύξεις που παραχωρούσε για το θέμα των Ολυμπιακών Αγώνων στην ιταλική εφημερίδα «Corriere della Sera» και την ελληνική «Μετρό» επισήμανε πως η Ελλάδα έχει κάνει ό,τι θα μπορούσε και της ζητήθηκε για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

«Συνεχίζουμε να ελέγχουμε τα πάντα και να κάνουμε μικροβελτιώσεις όπου χρειάζεται για ν’ αντιμετωπίζουμε τα μικροπροβλήματα», υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός στη «Μετρό», ενώ στην «Corriere della Sera» χρησιμοποίησε την έκφραση «αποστολή εξετελέσθη.

Είμαστε έτοιμοι. Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι κάναμε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν για να οργανώσουμε επιτυχημένους και ασφαλείς Ολυμπιακούς Αγώνες».

12. Κώστας Καρτάλης

Ο Κώστας Καρτάλης διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Ολυμπιακών Αγώνων στο Υπουργείο Πολιτισμού κατά την περίοδο 2000-2004.

20 χρόνια μετά από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, θυμάται εκείνη την τεταμένη και δύσκολη περίοδο της προετοιμασίας. Γράφει στο ΒΗΜΑ για το σύστημα διοίκησης το οποίο διαμορφώθηκε ως ένα «μικρό Κράτος» μέσα στο Κράτος προκειμένου να καλυφθούν οι αυξημένες απαιτήσεις των Αγώνων.

«Η προετοιμασία έπρεπε να καλύψει το χαμένος έδαφος της αργής εκκίνησης, να ξεπεράσει τις ελλείψεις του φακέλου διεκδίκησης, να διαμορφώσει τις διοικητικές δομές που ήταν αναγκαίες για το εγχείρημα, αλλά και να αντιμετωπίσει τη βαθιά δυσπιστία (θα μας πάρουν τους Αγώνες) για τις ικανότητες της χώρας ως προς τη διοργάνωση ενός εγχειρήματος του μεγέθους και της πολυπλοκότητας των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ήταν τότε που διαμορφώθηκε ένα συμπαγές και πολυεπίπεδο σύστημα διοίκησης που αντιμετώπιζε την Ολυμπιακή προετοιμασία ως έργο που διασταυρώνονταν με κάθε τμήμα και δραστηριότητα της διοίκησης και παράλληλα λειτουργούσε, υπό τον Πρωθυπουργό Κ. Σημίτη και τον αρμόδιο για την Ολυμπιακή προετοιμασία Υπουργό Πολιτισμού Ε. Βενιζέλο, ως μηχανισμός στρατηγικού σχεδιασμού, ανάπτυξης υποδομών αλλά και αντιμετώπισης κρίσεων.

Επρόκειτο ουσιαστικά για ένα «μικρό κράτος» μέσα στο Κράτος, που έλκυε τη δύναμη του από την ευελιξία που του είχε αποδοθεί μέσα από ειδικά στοχευμένες νομοθετικές ρυθμίσεις αλλά και που συμπαρέσυρε με τον δυναμισμό του ακόμα το δυσκίνητο Κράτος μέσα στο οποίο λειτουργούσε».

13. Ζακ Ρογκ

«Ευχαριστούμε (η) Αθήνα. Ευχαριστούμε (η) Ελλάδα». Αυτή είναι ίσως η πρώτη φράση που έρχεται στο μυαλό όταν μιλάμε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

Ο Πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Ζακ Ρογκ, ευχαριστούσε την Ελλάδα και τους Έλληνες για την άριστη διοργάνωση. Ο Ρογκ θα επισκεφθεί τη χώρα, πριν τους Αγώνες, αρκετές φορές μιας και οι καθυστερήσεις και τα προβλήματα δεν θα έλειπαν.

Ήταν εύθραυστες οι ισορροπίες ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην Οργανωτική Επιτροπή. Ο βέλγος «αθάνατος» υπήρξε ο όγδοος πρόεδρος της ΔΟΕ, με θητεία από το 2001 έως το 2013.

Ο Ζακ Ρογκ ήταν ο άνθρωπος που παρέδωσε την Ολυμπιακή Σημαία στον δήμαρχο του Πεκίνου. Δίπλα του στέκονταν η Γιάννα Αγγελοπούλου και η δήμαρχος Αθηναίων, Ντόρα Μπακογιάννη.

14. Σαντιάγο Καλατράβα

Το στέγαστρο Καλατράβα, λόγω του μεγέθους του και της κατασκευής του είχε εξελιχθεί στο υπ’ αριθμόν ένα εμπόδιο στην αγωνιώδη μάχη που έδιναν οι ελληνικές αρχές με τον χρόνο, για έγκαιρη ολοκλήρωση των έργων υποδομής και κατ’ επέκταση την ομαλή διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.

Το κυνήγι του χρόνου έγινε συνώνυμο της προετοιμασίας. Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, γνωρίζοντας το έργο του, φέρνει στην Ελλάδα τον Σαντιάγο Καλατράβα.

Όπως γράφει η Δήμητρα Κρουστάλλη στο ΒΗΜΑ, η Λαμπράκη-Πλάκα ήταν μέλος της επιτροπής που συνέστησε η κυβέρνηση του ΠαΣοΚ με την αφρόκρεμα των καθηγητών Αρχιτεκτονικής (Δ. Φατούρος, Σ. Κονταράτος κ.ά.) προκειμένου να προτείνουν την καλύτερη λύση για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου μνημείου των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Η εισήγησή τους ήταν ομόφωνα ο Καλατράβα, τον οποίο αποδέχθηκε αμέσως και η «Αθήνα 2004». Λόγω έλλειψης χρόνου έγινε απευθείας ανάθεση.

Σύμφωνα με «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 4ης Ιουνίου 2004 «Τα δύο τόξα [του στεγάστρου] είναι πανομοιότυπα. Φτιαγμένα από ατσάλι, ζυγίζουν 9.000 τόνους, έχουν ύψος 80 μέτρα και μήκος 304 μέτρα. Όλη η στέγη έχει έκταση 25.000 τ.μ.

Το κάθε τόξο στηρίζεται σε τέσσερις βάσεις με επένδυση τεφλόν, για να γλιστράει ευκολότερα στις ράγες που το μεταφέρουν στον τελικό του προορισμό, πάνω από τις κερκίδες του Ολυμπιακού Σταδίου».

Μεγάλη η συζήτηση και για το κόστος κατασκευής του στεγάστρου, με τη ΔΟΕ να επιρρίπτει ξεκάθαρα τις ευθύνες στην Ελλάδα δηλώνοντας: «το στέγαστρο, για παράδειγμα, του σταδίου, που στοίχισε 230 εκατομμύρια δολάρια, εμείς δεν το θέλαμε».

Ο Σαντιάγο Καλατράβα σε συνέντευξή του τον Ιούνιο του 2004 στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», δήλωνε: «Αυτό που μου ζητήθηκε ήταν να «εξωραΐσω τον χώρο, να δώσω πνοή στο ΟΑΚΑ. Κι αυτή η πνοή δεν μπορεί παρά να έχει διάρκεια.

Όταν φυτεύεις ένα δέντρο είναι πολύ σημαντικό γιατί δίνεις μια αίσθηση ελπίδας. Σήμερα ο κορμός μπορεί να έχει πάχος 20 εκατοστά και να είναι ένα μέτρο ψηλό, αλλά αύριο το δέντρο μπορεί να γίνει με κορμό ένα μέτρο και ύψος είκοσι. Στο ΟΑΚΑ φυτέψαμε 2.500 νέα δέντρα, 160.000 θάμνους και 8.500 μικρότερα δέντρα.

Φυτέψαμε τόσα πολλά δέντρα γιατί ακριβώς σκεφτόμαστε το μέλλον. Σήμερα είναι πολύ νέα και δεν προσφέρουν αρκετή σκιά. Αύριο όμως θα είναι κομμάτι ενός μεγάλου πάρκου όπου είναι εφικτή κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Αυτή ήταν και η ιδέα σχεδίασης του ΟΑΚΑ».

Τον Οκτώβριο του 2023 το συμπέρασμα των μελετών που έγιναν από τον τεχνικό σύμβουλο του ΤΑΙΠΕΔ συμπυκνωνόταν στης εξής φράση: Τόσο η μεταλλική κατασκευή του στεγάστρου του κεντρικού σταδίου στο ΟΑΚΑ όσο και η αντίστοιχη μεταλλική κατασκευή του ποδηλατοδρομίου δεν ανταποκρίνονται στο κανονιστικά ελάχιστο επιτρεπόμενο επίπεδο στατικής επάρκειας.

Όπως είναι άλλωστε ειπωμένο, έχουμε χάσει και το βιβλιαράκι με τις οδηγίες συντήρησης δια χειρός Καλατράβα.

15. Σταύρος Ξαρχάκος

Η Τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, το 2004 στην Αθήνα, ξεκίνησε με το «Ζεϊμπέκικο της Ολυμπιάδας» ή «Ζεϊμπέκικο του Δία» που συνέθεσε ο Σταύρος Ξαρχάκος.

47 μπουζούκια από το Μουσικό Σύνολο των «Επόμενων» του Θανάση Πολυκανδριώτη συνοδεύουν ρυθμικά περίπου 400 νταούλια σε μία από τις πιο βαθιά συγκινητικές στιγμές των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου σε συνέντευξή του στη Lifo θα μιλήσει 20 χρόνια μετά για εκείνη την προσέγγιση. «Χρειάστηκα την αρσενική ενέργεια ενός ζεϊμπέκικου. Πήγαμε φυσικά στον Ξαρχάκο.

Μεγάλος καλλιτέχνης, απόλυτος κύριος, έγραψε ένα ζεϊμπέκικο γεμάτο δύναμη κι αξιοπρέπεια. Θυμάμαι την ημέρα της ηχογράφησης πώς διηύθυνε τους μουσικούς του, σαν άγριο ζώο».

Όσες φορές κι αν παρακολουθήσει κανείς την Τελετή Έναρξης θα ανατριχιάζει με ακριβώς τον ίδιο τρόπο στο άκουσμα των μπουζουκιών. Για τον Ξαρχάκο όμως η πραγματικότητα απέχει κομματάκι.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, λίγο καιρό μετά το τέλος των Ολυμπιακών Αγώνων, θα δήλωνε: «Τα συναισθήματα που μου έμειναν ήταν όμοια μ’ εκείνα που δημιουργούνται σε κάθε ανθρώπινη ψυχή που συμμετέχει σ’ ένα παγκόσμιο γεγονός, όπως η πραγματοποίηση μιας ιστορικής Ολυμπιάδας στη χώρα που γέννησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Συμμετείχα κι εγώ, αλλά ο τρόπος συμμετοχής δεν ήταν όπως έπρεπε να είναι, χωρίς να επιθυμώ να κάνω κανένα περαιτέρω σχόλιο».

16. Μιχάλης Πατσατζής

Ο 10χρονος Μιχάλης Πατσατζής κρατάει την ελληνική σημαία και χαιρετάει τον κόσμο. Διασχίζει το στάδιο μέσα σε ένα χάρτινο καραβάκι, υπό τους ήχους του «Νυχτερινού Περιπάτου» του Μάνου Χατζιδάκι.

Μιλώντας στο Down Town Κύπρου, ο Μιχάλης Πατσατζής θα θυμηθεί εκείνη τη μαγική βραδιά και θα μιλήσει για την πιο έντονη ανάμνησή του.

«Όταν μπήκα στο στάδιο, αντικρίζοντας τα εκατομμύρια φλας των θεατών να φωτίζουν ολόκληρο το γήπεδο. Αντιλαμβάνεσαι πώς μπορεί να φαίνεται κάτι τέτοιο στα μάτια ενός παιδιού, σε μια τόσο νεαρή ηλικία όπως ήμουν εγώ.

Ήταν μια απίστευτη στιγμή που δεν θα ξεχάσω ποτέ.
Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία που θα θυμάμαι για όλη τη ζωή μου και θα μπορώ να τη διηγούμαι και στα παιδιά μου. Το αίσθημα της περηφάνιας, αλλά και το ότι βοήθησα κι εγώ σ’ όλη αυτή την διοργάνωση για την Ελλάδα, ήταν τεράστιο».

17. Πέτρος Κούρτης

Ένας από τους πρωταγωνιστές της Τελετής Έναρξης ήταν ο Πέτρος Κούρτης, ο τυμπανιστής που εμφανίστηκε στην μεγάλη οθόνη του Ολυμπιακού Σταδίου για 55 δευτερόλεπτα, από το στάδιο της Αρχαίας Ολυμπίας.

«Παρ’ όλο που οι περισσότεροι με έχουν συνδέσει με τα 55 δευτερόλεπτα της εμφάνισής μου στην οθόνη του Ολυμπιακού Σταδίου, σαν τον Τυμπανιστή στο στάδιο της Αρχαίας Ολυμπίας, η συμμετοχή μου στις ηχογραφήσεις των μουσικών θεμάτων της έναρξης και κυρίως του ρυθμικού μέρους των 400 τυμπανιστών, νομίζω ότι σαν μουσικό με κάνει να αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση όταν ξαναβλέπω την έναρξη.

Πλημμύρισε το Στάδιο τύμπανα και εγώ δεν σας κρύβω ότι ένιωσα σαν να ανέβαιναν τα κρουστά στο πιο ψηλό βάθρο του κόσμου (για μια νύχτα τουλάχιστον). Πήραν τη θέση που τους αρμόζει στη συνείδηση του κόσμου και το νταούλι κάθισε στον θρόνο του», θα δηλώσει λίγα χρόνια αργότερα στο kalamatain.

18. Σοφία Κοκοσαλάκη

Η αείμνηστη Σοφία Κοκοσαλάκη έβαλε το μαγικό της άγγιγμα τη στιγμή που όλα τα φώτα του κόσμου ήταν στραμμένα στην Ελλάδα, αναλαμβάνοντας τη δημιουργία των κοστουμιών για την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004.

Η σχεδιάστρια σχεδίασε τα κοστούμια 6.000 ανθρώπων.

19. Νίκος Γκάλης

Η βραδιά της 13ης Αυγούστου στο ΟΑΚΑ έκλεισε με την παράδοση της ιερής φλόγας. Πρώτος λαμπαδηδρόμος ήταν ο Νίκος Γκάλης ο οποίος ξεκίνησε την «πορεία της φλόγας» εν μέσω χειροκροτημάτων.

Ο Γκάλης την παρέδωσε στους υπόλοιπους λαμπαδηδρόμους. Τον Μίμη Δομάζο, τη Βούλα Πατουλίδου, τον Κάχι Καχιαλασβίλι, τον Ιωάννη Μελισσανίδη και τον Νίκο Κακλαμανάκη.

20. Νίκος Κακλαμανάκης

Ο Νίκος Κακλαμανάκης ήταν ο αθλητής που άναψε τον βωμό του ΟΑΚΑ. Ο αρχικός σχεδιασμός ήθελε στη θέση του τον Κώστα Κεντέρη, όμως τα γεγονότα που συνέβησαν, απαιτούσαν άμεση αντικατάσταση.

O Ανδρέας Βαρώτσος είχε σχεδιάσει τη δάδα των Ολυμπιακών Αγώνων 2004, εμπνευσμένος από το φύλλο ελιάς.

21. Μπιόρκ

Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου την είχε οραματιστεί να τραγουδάει εξάμετρη. Τελικά το σύστημα δεν λειτούργησε και η  Μπιόρκ δεν ανυψώθηκε.

Το φόρεμά της, δια χειρός Σοφίας Κοκοσαλάκη, ήταν μια «θάλασσα». Υπερυψωμένη τραγούδησε, ενώ πίσω της πέντε μέδουσες σχημάτιζαν φευγαλέα τους ολυμπιακούς κύκλους.

Η Μπιόρκ, μαζί με τον τον ισλανδό ποιητή Sjón, έγραψε το «Oceania» για την Τελετή Έναρξης. «Νιώθω μεγάλη τιμή που μου ζητήθηκε να γράψω ένα τραγούδι και να το τραγουδήσω στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το τραγούδι γράφτηκε από την οπτική γωνία του ωκεανού που περιβάλλει όλη τη γη και παρακολουθεί τους ανθρώπους για να δει πώς τα πηγαίνουν μετά από εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης. Δεν κάνει διακρίσεις σε σύνορα, διαφορετικές φυλές ή θρησκείες, κατι που ήταν πάντα ο πυρήνας αυτών των αγώνων», θα δηλώσει.

One breath away
from Mother Oceania
your nimble feet make prints in my sands
You have done good for yourselves
Since you left my wet embrace
And crawled ashore
Every boy is a snake, is a lily
Every pearl is a lynx, is a girl
Sweet-like harmony made into flesh
You dance by my side
Children sublime
You show me continents
I see islands
You count the centuries
I blink my eyes
Hawks and sparrows race in my waters
Stingrays are floating across the sky
Little ones,
my sons and my daughters
Your sweat is salty
I am why, I am why
I am why

22. DJ Tiesto

O Dj Tiesto συμμετείχε στην Τελετή Έναρξης, παίζοντας μουσική την ώρα που οι αποστολές των χωρών παρέλαυναν στο ΟΑΚΑ.

23. Φωτεινή Παπαλεωνιδοπούλου

Ο Βωμός αρχίζει να χαμηλώνει. Η 10χρονη Φωτεινή Παπαλεωνιδοπούλου, η οποία μεγαλώνει στο Παιδικό Χωριό SΟS, πλησιάζει έχοντας στα χέρια ένα λευκό φανάρι σε σχήμα σπόρου.

Μαζί της οι Χρυσές Ολυμπιονίκες Σοφία Μπεκατώρου και Αιμιλία Τσουλφά. Το φανάρι της Φωτεινής ανάβει και γύρω της τρέχουν κι άλλα παιδιά με ίδια φανάρια προκειμένου η ολυμπιακή φλόγα να μοιραστεί.

Η φλόγα μεταφέρεται στους αθλητές οι οποίοι με τη σειρά τους άναψαν τα φωτεινά τους μενταγιόν που είχαν φορέσει πάνω από τις καρδιές τους και από αυτούς μεταδόθηκε στο κοινό δημιουργώντας ένα καταπληκτικό θέαμα.

Ο Βωμός επανήλθε στην κάθετη θέση του.

Η φλόγα σβήνει με ένα φύσημα της Φωτεινής.

24: Οι Μασκότ των Ολυμπιακών Αγώνων, Φοίβος και Αθηνά

Το φως και η σοφία. Ο Φοίβος και η Αθηνά. Οι επίσημες μασκότ των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Ο Φοίβος και η Αθηνά είναι ένα από τα λίγα παραδείγματα ανθρωπόμορφων μασκότ στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων και η δημιουργία τους εμπνεύστηκε από μια αρχαία ελληνική κούκλα και τα ονόματά τους συνδέονται με την αρχαία Ελλάδα.

Τα δύο αδέρφια είναι παιδιά της σύγχρονης εποχής: ο Φοίβος και η Αθηνά αντιπροσωπεύουν τη σύνδεση μεταξύ της ελληνικής ιστορίας και των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων.

Σχεδιάστηκαν ελεύθερα σύμφωνα με μια αρχαϊκή ελληνική τερακότα δαίδαλα του 7ου αιώνα π.Χ., η οποία προτάθηκε από τους επιμελητές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Η Οργανωτική Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004 δήλωνε ότι οι μασκότ αντιπροσώπευαν «τη συμμετοχή, την αδελφοσύνη, την ισότητα, τη συνεργασία, το δίκαιο παιχνίδι και την παντοτινή ελληνική αξία της ανθρώπινης προόδου».