Αν πάρουμε κατά γράμμα τα ευρήματα της δημοσκόπησης της Good Affairs η μεταπολίτευση τελείωσε το 2004, τουλάχιστον για τις νεότερες ηλικίες. Η ηλικιακή ομάδα 17 – 34 ετών αναγνωρίζει ως καλύτερες δεκαετίες τις περιόδους 1974-1984 (25%) και 1995 – 2004 (25%). Εποχές, δηλαδή, που δεν τις έζησαν και τις έχουν ακουστά μόνο.
Η αμέσως επόμενη ηλικιακή ομάδα 35-54 ετών, αυτοί που γεννήθηκαν το 1974, τη χρονιά που θεμελιώθηκε η σύγχρονη δημοκρατία μας, και αυτοί που γεννήθηκαν το 2004, τη χρονιά του Euro και των Ολυμπιακών Αγώνων, θεωρούν καλύτερες περιόδους τις δεκαετίες 1985 -1994 (27%) και 1995 – 2004 (25%). Και αυτοί θεωρούν καλή τη δεκαετία 1974 – 1984 (20%), χωρίς οι θετικές τους γνώμες να φθάνουν στο 30% της ομάδας 55 και άνω ετών, αρκετοί εκ των οποίων έζησαν και τη δικτατορία και τη δημοκρατία και αποτιμούν ως καλύτερη δεκαετία την περίοδο 1985 – 1994 (34%). Οι θετικές γνώμες για τη σύγχρονη εποχή είναι αμελητέες.
Αυτά εξηγούνται από το γεγονός ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου παραμένει ο αδιαφιλονίκητα δημοφιλέστερος πρωθυπουργός όλων των εποχών και όλων των ηλικιών. Δεύτερος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ο εκσυγχρονισμός του Κώστα Σημίτη δεν επιβίωσε στην κοινωνία. Από τους νεότερους διασώζεται ο Αλέξης Τσίπρας στην ομάδα 17 – 34 ετών.
Τα 50 χρόνια της μεταπολίτευσης δεν ήταν ευθύγραμμα, ειδικά η δεκαετία της οικονομικής κρίσης έχει καταγραφεί αρνητικά στην κοινή γνώμη. Γι’ αυτό δεν υπάρχει μια συνολική αποτύπωση αυτής της περιόδου από τους πολίτες, η οποία θεωρείται γενικά καλή, αλλά οι απόψεις είναι μοιρασμένες αν έχουμε μια στέρεη δημοκρατία (38%) ή μια επίφαση δημοκρατίας (29%). Η πρώτη άποψη είναι πλειοψηφική στην ομάδα 17 – 34 ετών, με ποσοστό 45%, και η δεύτερη στην ομάδα 35 – 54 ετών με 42%.
Νοσταλγία για το παρελθόν, απαισιοδοξία για το μέλλον
Το σοκαριστικό εύρημα δεν αφορά το παρελθόν, αλλά το μέλλον καθώς το 58% θεωρεί ότι δεν λειτουργεί πλέον η κοινωνική κινητικότητα. Στο ερώτημα ποια γενιά έζησε καλύτερα, το 92% των ηλικιών 17 – 34 και το 81% των ηλικιών 35 – 54 απαντά η προηγούμενη. Ακόμα και το 44% των ηλικιών 55 και άνω αναγνωρίζει ότι η δική τους γενιά έζησε καλύτερα από ότι θα ζήσει η επόμενη.
Νοσταλγία για το παρελθόν και απαισιοδοξία για το μέλλον, ειδικά στις παραγωγικές ηλικίες, που δεν αφορά μόνο την οικονομία, αλλά τη λειτουργία της δημοκρατίας και των θεσμών της χώρας, και την Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφει η έρευνα. Ο στρατός που κατέλυσε τη δημοκρατία το 1967, σήμερα είναι ο θεσμός που εμπιστεύεται η πλειονότητα, περισσότερο από τη Βουλή, τα κόμματα και τις ανεξάρτητες αρχές. Ίσως επειδή πλέον δεν θεωρείται κίνδυνος για το πολίτευμα ή γιατί είναι μια οντότητα οργανωμένη και πειθαρχημένη μέσα σε ένα απορυθμισμένο τοπίο, ενδεχομένως να αποτυπώνει μια συντηρητικοποίηση της κοινωνίας.
Μόνο η αποτίμηση συγκεκριμένων γεγονότων της μεταπολίτευσης δίνει μια κατεύθυνση για το μέλλον. Η μεγαλύτερη κατάκτηση των τελευταίων 50 ετών θεωρείται το, παραπαίων σήμερα, ΕΣΥ σε ποσοστό 90% (!). Ακολουθεί η ίδρυση του ΑΣΕΠ σε ποσοστό 82%. Ο πολιτικός γάμος με την πάροδο των ετών από εστία έντασης γίνεται αποδεκτός από το 68% ενώ ο γάμος των ομόφυλων κρίνεται αρνητικά από το 60%. Σε πολιτικό επίπεδο η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης (68%) και η κατάργηση της Βασιλείας (64%) θεωρούνται σημαντικότερα γεγονότα από την είσοδο στην ΕΟΚ (55%) και την ένταξη στην ΟΝΕ (40%). Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες καταγράφεται αμφιθυμία. Η εποχή των μνημονίων, όπως ήταν αναμενόμενο κρίνεται συντριπτικά αρνητική (86%), ενώ αρνητικές γνώμες επικρατούν και για το δημοψήφισμα του 2015 (71%) και για τη Συμφωνία των Πρεσπών (70%).
Η μεταπολίτευση ανήκει ακόμα στη μυθολογία της και έτσι όπως αρνείται να ορίσει το τέλος της, αλέθει το παρόν και το μέλλον στον μύλο του ένδοξου παρελθόντος, που αποκαθαίρεται στη μνήμη αν και εκκόλαψε τους σπόρους των κατοπινών κρίσεων.
