Λογοτεχνία στην Τήνο

«Την ιδέα έδωσε ένα δημοσίευμα στους “Financial Times”, κάποιο Σαββατοκύριακο της άνοιξης του 2004 στη Βοστόνη. Διάβασα ότι στο Παράτσι, ένα ψαροχώρι της Βραζιλίας, η αγγλίδα επιμελήτρια εκδόσεων Liz Calder είχε διοργανώσει με επιτυχία το 2003 ένα διεθνές λογοτεχνικό φεστιβάλ. Η ίδια εργαζόταν στον εκδοτικό οίκο Bloomsbury, γνώριζε τον δήμαρχο του Παράτσι και βέβαια γνώριζε προσωπικά πολλούς σημαντικούς συγγραφείς από όλον τον κόσμο λόγω της δουλειάς της. Σκέφτηκα ότι κι εγώ ξέρω τον δήμαρχο της Τήνου, από την οποία κατάγομαι, και γνωρίζω προσωπικά πολλούς συγγραφείς, Έλληνες και ξένους. Γιατί να μην το δοκιμάσω κι εγώ κάποια στιγμή;».

Με αυτά τα λόγια περιγράφει ο ποιητής και εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού (δε)κατα Ντίνος Σιώτης τη γέννηση του Διεθνούς Λογοτεχνικού Φεστιβάλ Τήνου (ΔΛΦΤ). Ο σπόρος της ιδέας βλάστησε το καλοκαίρι του 2010. Έκτοτε, τα καλοκαίρια, στα τέλη Ιουλίου, συγγραφείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό δίνουν ραντεβού στην Τήνο. Εφέτος, από την Πέμπτη 25 ως το Σάββατο 27 Ιουλίου.

Γεννημένος στην Τήνο, ύστερα από πολλά χρόνια επαγγελματικής ζωής στις ΗΠΑ και στην Αθήνα, ο Ντίνος Σιώτης έχει πλέον επιστρέψει στο νησί του, όπου το ΔΛΦΤ γιορτάζει εφέτος τη δέκατη διοργάνωσή του, με αναγνώσεις και εκδηλώσεις στη Χώρα, στον Αρνάδο και στο Βωλάξ. «Το φεστιβάλ οργανώνεται όλ’ αυτά τα χρόνια με μεράκι και εμπειρία γύρω από το βιβλίο, τους ανθρώπους του, τις διεξόδους που προσφέρει η φιλαναγνωσία», τονίζει ο ίδιος παραδίδοντας πλέον τη «σκυτάλη» της διεύθυνσης του ΔΛΦΤ στον συγγραφέα-δημοσιογράφο Βασίλη Ρούβαλη, ο οποίος έχει εγκατασταθεί επίσης τα τελευταία χρόνια στο νησί, που έχει εξελιχθεί σε τουριστικό προορισμό ανθρώπων με καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα.

«Σκοπός του φεστιβάλ ήταν από την αρχή να καταστεί η Τήνος σημείο αναφοράς και τόπος συνάντησης της σύγχρονης λογοτεχνίας στην Ελλάδα και στον κόσμο», υπογραμμίζει ο εμπνευστής του φεστιβάλ, ο οποίος παραμένει πρόεδρος του σωματείου «Κοινωνία των (δε)κάτων», που διοργανώνει το ΔΛΦΤ.

«Τοπικού χαρακτήρα αλλά με διαστάσεις διευρυμένες»

Τον στόχο να δημιουργηθεί ένας πυρήνας πολιτισμού στο νησί, με καλλιτεχνικές αιχμές και το σύγχρονο στίγμα της γραφής, από διακεκριμένους πεζογράφους και ποιητές, μοιράζεται και ο νέος διευθυντής του ΔΛΦΤ. «Η διοργάνωση ενός τέτοιου φεστιβάλ, λογοτεχνικού κυρίως και συνάμα τοπικού χαρακτήρα αλλά με διαστάσεις διευρυμένες, είναι ένα στοίχημα για να κερδηθεί… Αναλαμβάνοντας το ΔΛΦΤ μετά μια δεκαετή παρουσία στην Τήνο και μετακαλώντας τόσους και σημαντικούς συγγραφείς από πολλές και διαφορετικές χώρες του κόσμου, η πρώτη αίσθηση είναι η πιο αισιόδοξη: το φεστιβάλ είναι ώριμο και είναι η στιγμή να ανοίξει ακόμη περισσότερο τις “φτερούγες” του, να προκαλέσει και να προσκαλέσει κι άλλες πτυχές της Τέχνης, τόσο του λόγου όσο και των άλλων μορφών της, ώστε να καλύψει όλο το φάσμα ενδιαφέροντος για το φιλότεχνο κοινό των Τηνιακών και των καλοκαιρινών επισκεπτών του νησιού» δηλώνει ο Βασίλης Ρούβαλης, σημειώνοντας και τη φιλοσοφία στο υπέδαφος του ΔΛΦΤ: «Με την προσοχή στραμμένη στην πραγματικότητα του κόσμου και την κατάστασή του, το βλέμμα προς την ουσία της Τέχνης αποτελεί αντίδοτο».

Διετές ως το 2014, και με ένα αναγκαστικό διάλειμμα στα χρόνια του του κορονοϊού, το φεστιβάλ έχει φιλοξενήσει δεκάδες συγγραφείς από 31 χώρες, μεταξύ των οποίων οι διεθνώς καταξιωμένοι: Αν Κάρσον, Ομέρο Αριτζίς, Γκέρχαρντ Φάλκνερ, Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, Φράνκο Λόι, καθώς και έλληνες ομότεχνοί τους, η Ρέα Γαλανάκη, ο Θανάσης Βαλτινός, η Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Κώστας Μουρσελάς κ.ά.

15 συγγραφείς από 6 χώρες

Στο εφετινό 10ο Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ Τήνου συμμετέχουν 15 πεζογράφοι και ποιητές από 6 χώρες. Συγκεκριμένα από την Ελλάδα συμμετέχουν οι: Ελίνα Αφεντάκη, Κώστας Βούλγαρης, Θοδωρής Γκόνης, Σταύρος Ζαφειρίου, Μαρία Κούρση, Ειρήνη Μαργαρίτη, Νάνα Παπαδάκη, Μαριλένα Παπαϊωάννου, Γιώργος Συμπάρδης και Έρση Σωτηροπούλου. Από την Κύπρο συμμετέχει η Μαρία Καντ (Καντωνίδου), από τη Γερμανία η Έλενα Μπέη, από την Ισπανία η Πιλάρ Τένα, από τις ΗΠΑ ο Νταν Σκόφιλντ και από την Αλβανία ο Λουάν Τζούλις.

«Με την αφορμή της δέκατης επετείου και της διάθεσης ανανέωσης, σχεδιάζουμε το πρόγραμμα από κοινού με τον Ντίνο Σιώτη με βήματα εξέλιξης που ήδη δρομολογούνται από τη φετινή διοργάνωση. Καθιερώνουμε τιμητικό έπαθλο-βραβείο διάκρισης σε σημαντική προσωπικότητα της λογοτεχνίας, αναπτύσσουμε σχέδιο πολιτιστικών δράσεων και εκπαιδευτικών δράσεων για το νησί, στους “υπόλοιπους” μήνες, τους μετά την τουριστική περίοδο, σε συνεργασία με ελληνικούς και ξένους φορείς. Ενώ, ακόμη, προσδοκούμε μαζί με τον σταθερό ετήσιο προγραμματισμό μας, να δηλώσουμε “παρών” στην αναγκαία, τη θετική και φιλόδοξη ματιά προς το μέλλον. Η Τήνος είναι όμορφη, διαθέτει τους δικούς της θησαυρούς, πνευματικούς-πολιτισμικούς. Είναι συνυφασμένο το τοπίο της με τις Τέχνες. Αναμένουμε τους επισκέπτες μας με ιδιαίτερο ζήλο να τους προτρέψουμε προς όλ’ αυτά», σχολιάζει ο Βασίλης Ρούβαλης.

Βραβείο και παράλληλες εκδηλώσεις

Το εφετινό πρόγραμμα του τριημέρου, που επεκτείνεται κατά μία ημέρα, ξεκινώντας με προφεστιβαλικές εκδηλώσεις την Τετάρτη 24 Ιουλίου που προβάλλουν το τηνιακό λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό δυναμικό, περιλαμβάνει παρουσιάσεις των συγγραφέων σε διάφορους χώρους της Τήνου (τόσο στη Χώρα όσο και σε μερικά από τα πιο όμορφα χωριά της ενδοχώρας του νησιού) καθώς και παράλληλες εκδηλώσεις. Σημαντική καινοτομία είναι η ετήσια απονομή τιμητικού επάθλου σε διακεκριμένη πνευματική προσωπικότητα των ελληνικών γραμμάτων που αρχίζει από την εφετινή διοργάνωση.

Το βραβείο συνοδεύει, όπως μας πληροφορεί ο Ντίνος Σιώτης, σημαντικό χρηματικό έπαθλο 12.000 δολαρίων, που θεσμοθετείται από «ελληνοαμερικανό χορηγό της περιοχής της Βοστόνης που επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμος». Το εφετινό πρώτο βραβείο θα απονεμηθεί στην πεζογράφο Έρση Σωτηροπούλου.

Επίσης, θα γίνουν παρουσίαση-προβολή ταινιών ποιητικού κινηματογράφου, φωτογραφικές/εικαστικές εκθέσεις, μουσικές βραδιές έντεχνης και κλασικής μουσικής και το ΔΛΦΤ θα πλαισιώνεται από σειρά καλλιτεχνικών δράσεων κατά τη διάρκεια του έτους (πρόγραμμα «Μετά-Το-Φεστιβάλ») σε συνεργασία με φορείς πολιτισμού, ινστιτούτα, ιδρύματα και πανεπιστημιακές σχολές, με την φιλοδοξία καλλιέργειας «σχέσεων συνάρτησης με την τοπική οικονομία, την ψυχαγωγία και την ευημερία των Τηνιακών αλλά και των επισκεπτών του νησιού στη διάρκεια του χρόνου».

H διοργάνωση πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τον Δήμο Τήνου, το Ιερό Ίδρυμα της Παναγίας Ευαγγελίστριας και το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ

ΤΕΤΑΡΤΗ 24 ΙΟΥΛΙΟΥ [Στέγη Πολιτισμού-Παιδείας, Χώρα Τήνου]
Παρουσιάζει ο Βασίλης Ρούβαλης

• Προφεστιβαλική εκδήλωση με τη συμμετοχή των Γιώργου Αλβέρτη, Αντωνίας Απέργη, Δήμητρας Δεσύπρη, Γεωργίας Πολυκανδριώτη και Ζέτας Μπελαούρη, πέντε συγγραφέων από την Τήνο, καθώς και του Γάλλου ηθοποιού Julien Personnaz που θα διαβάσει αποσπάσματα γαλλικής ποίησης.
• Εγκαίνια έκθεσης φωτογραφίας του Σπύρου Κατωπόδη με ενδεικτικό υλικό από το άλμπουμ Cafè Society, με Έλληνες συγγραφείς στο αγαπημένο τους στέκι.
• Παρουσίαση του 78ου τεύχους του περιοδικού (δε)κατα με θέμα τα νησιά και με πολλές συνεργασίες που αφορούν την Τήνο.

ΠΕΜΠΤΗ 25 ΙΟΥΛΙΟΥ [Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, Χώρα Τήνου]
Παρουσιάζει η Αναστασία Σιώτου

• Λογοτεχνικές αναγνώσεις: Θοδωρής Γκόνης, Μαρία Καντ (Κύπρος), Νταν Σκόφιλντ (ΗΠΑ), Γιώργος Συμπάρδης, Έρση Σωτηροπούλου.
• Προβολή ταινίας ποιητικού κινηματογράφου (Primordial – σκην.: Νάνα Παπαδάκη & Γιώργος Ζορμπάς)
• Ρεσιτάλ μουσικής: Ναταλία Γεράκη (φλάουτο), Σίσσυ Μακροπούλου (άρπα)
• Απονομή βραβείου Διεθνούς Λογοτεχνικού Φεστιβάλ Τήνου

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 26 ΙΟΥΛΙΟΥ [Ανοιχτό θέατρο, Βωλάξ]
Παρουσιάζει ο Θέμης Ροδαμίτης

• Λογοτεχνικές εκδηλώσεις: Κώστας Βούλγαρης, Ειρήνη Μαργαρίτη, Μαριλένα Παπαϊωάννου, Πιλάρ Τένα (Ισπανία), Λουάν Τζούλις (Αλβανία)
• Υπαίθρια ποιητική ανθολογία, περιήγηση
• Μουσική βραδιά με το τηνιακό συγκρότημα Pena Trilia

ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΙΟΥΛΙΟΥ [Αρνάδος, χώρος παλιού οινοποιείου]
Παρουσιάζει η Τίνα Μπερτζελέτου

• Λογοτεχνικές αναγνώσεις: Ελίνα Αφεντάκη, Σταύρος Ζαφειρίου, Μαρία Κούρση, Elena Mpeis (Γερμανία), Νάνα Παπαδάκη

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ

* Η Ναταλία Γεράκη (φλάουτο) και η Σίσσυ Μακροπούλου (άρπα), δύο σολίστ με διεθνή παρουσία, παρουσιάζοντας έργα του Μεσομήδη (Κρήτη, 2ος αι. μ.Χ.), του
Ανώνυμου Αθηναίου, του Camille Saint-Saëns, του Ravi Shankar και του Jacques Ibert.
[Πέμπτη 25 Ιουλίου : Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού]

* Μουσική βραδιά από το τηνιακό συγκρότημα Pena Trilia. Οι Τήνιοι καλλιτέχνες (Γιάννης Μιχαήλ, Τόνια Ρουγγέρη, Κωνσταντίνος Βιδάλης) παρουσιάζουν ένα πρόγραμμα έντεχνου τραγουδιού, αλλά και ρεμπέτικων και νησιώτικων, μέσα από ένα ιδιαίτερο, σύγχρονο αισθητικό πρίσμα.
[Παρασκευή 26 Ιουλίου: Ανοιχτό θέατρο Βωλάξ]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

* Έκθεση φωτογραφίας του Σπύρου Κατωπόδη (Cafè Society), σε συνεργασία με τον ποιητή Ντίνο Σιώτη, με θεματική επικέντρωση σε πορτρέτα κορυφαίων Ελλήνων συγγραφέων, πεζογράφων και ποιητών, στα αγαπημένα τους στέκια.
[Τετάρτη 24 έως 31 Ιουλίου, αίθουσα Μοσχουλείου Σχολής, Χώρα Τήνου]

«ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ» ΣΕ ΜΟΥΣΕΙΑ

* Μουσείο Χαλεπά & Μουσείο Μαρμαροτεχνίας [Πύργος Τήνου]
Εμβληματική περιήγηση στην αρχαιότερη καλλιτεχνική έκφραση του νησιού. Η τέχνη πάνω στο μάρμαρο από ανώνυμους καλλιτέχνες καθώς και η επαφή με το πρόσωπο και τον δημιουργό Γιαννούλη Χαλεπά.

* Θρησκευτικό και Λαογραφικό Μουσείο των Πατέρων Ιησουιτών [Λουτρά Τήνου]
Μοναδικό μουσείο στον κυκλαδικό χώρο, όπου επαναλειτουργεί από τον Ιούνιο 2024 συνδυάζοντας τεκμήρια της καθολικής λατρευτικής κουλτούρα της Τήνου όσο και εκθέματα προερχόμενα από τον καθημερινό βίο των Ιησουιτών μοναχών κατά τους προηγούμενους αιώνες στο νησί.

ΑRT & OINOΣ

* Το ΔΛΦΤ προτείνει τη γαστριμαργική και οινοφιλική «συνομιλία» με την τέχνη του λόγου:

• Οινογευσία στο καινούργιο οινοποιείο της Μεσσαρέας [Ξινάρα Τήνου]
• Περιηγήση γνωριμίας με τους τηνιακούς αμπελώνες στο περιβάλλον των μοναδικών γρανιτικών σχηματισμών [περιοχή οικισμού Φαλατάδου Τήνου]. Σε συνεργασία με την οινική εταιρεία T-OINOS.
• Γευστικές επιλογές από ντόπιους κατοίκους σε δύο χαρακτηριστικούς προορισμούς του νησιού, στα Υστέρνια και στο Βωλάξ.

ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

* Από φέτος καθιερώνεται η σχετική δράση με την προβολή θεματικών ταινιών στηριγμένων σε έργα ποίησης, σύγχρονης και παλαιότερης, καθώς και την ανάδειξη σημαντικών δημιουργών του είδους. Πρώτη προβολή: Primordial των Νάνα Παπαδάκη και Γιώργου Ζορμπά (2024).

ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΗΣΗΣ

* Περιδιαβαίνοντας οι επισκέπτες στα καντούνια του μεσαιωνικού χωριού Βωλάξ μπορούν να σταθούν και να διαβάσουν στίχους από το έργο σημαντικών, σύγχρονων και παλαιότερων ποιητών από το ελληνικό ποιητικό πανόραμα, γραμμένους σε τοίχους, πόρτες και παράθυρα που με ξεχωριστή επιμέλεια συντηρούν οι κάτοικοι. Ενδεικτικά, καταγράφονται ποιήματα των Κ. Παλαμά, Οδ. Ελύτη, Γ. Ρίτσου, Γ. Σεφέρη, Κ. Π. Καβάφη.