Τα μεσάνυχτα της Τρίτης, η Κατερίνα Φουντεδάκη, καθηγήτρια Νομικής στο ΑΠΘ, ενημερώθηκε από το Μέγαρο Μαξίμου ότι η υποψηφιότητά της για τη θέση προέδρου στην Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής θα αποσυρθεί από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας.
Η απόφαση ελήφθη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη έπειτα από την αντίδραση επτά από τα συνολικά δεκατέσσερα «γαλάζια» μέλη της συγκεκριμένης Επιτροπής. Η επιλογή μιας σχετικά άγνωστης Αρχής δεν θα απασχολούσε κανονικά την κυβέρνηση, αλλά η Φουντεδάκη είναι μια εκ των συντακτών του νόμου για την ισότητα στον γάμο και συνεπώς κόκκινο πανί για ένα κομμάτι της ΝΔ.
Από το Μέγαρο Μαξίμου μεταδόθηκε ότι ο Πρωθυπουργός έλαβε αυτή την απόφαση γιατί «αποφάσισε να ακούσει τους βουλευτές του». Τους ίδιους βουλευτές που αγνόησε όταν έφερε προς ψήφιση τον συγκεκριμένο νόμο στη Βουλή, τον οποίο μετά τις ευρωεκλογές αναγνώρισε ως μία από τις κύριες αιτίες για την πτώση των ποσοστών της ΝΔ. Έχει πολύ ενδιαφέρον η πρωθυπουργική υποχώρηση, η οποία πλήττει το προοδευτικό προφίλ του Κ. Μητσοτάκη σε κοινά που τον ενδιαφέρουν, όπως και η άνεση την οποία αισθάνονται οι βουλευτές να αντιτίθενται σε επιλογές του Μεγάρου Μαξίμου, κάτι που μέχρι πρόσφατα ήταν αδιανόητο υπό το βάρος του 41%.
Η κυβερνητική φθορά φαίνεται ότι επιτρέπει πλέον στη βουλευτική δυσφορία να διαχέεται μέσα από τις χαραμάδες της και να εκδηλώνεται με διάφορα αντάρτικα.
Τι έγινε με Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας
Η προγραμματισμένη για χθες (Τετάρτη) συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας αναβλήθηκε και ανατέθηκε στον υπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ, Γιώργο Μυλωνάκη να βρει νέο πρόεδρο για την Αρχή. Ο Μυλωνάκης και ο γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ, Σταύρος Καλαφάτης, ήταν οι πρώτοι που ήρθαν αντιμέτωποι με τις αντιρρήσεις των βουλευτών και με αιτήματα ορισμένων για αντικατάστασή τους, αν και δεν είχαν όλοι οι βουλευτές την ίδια προσέγγιση στην υποψηφιότητα Φουντεδάκη, ένας διεμήνυσε καθαρά στο Μέγαρο Μαξίμου ότι θέλει να αντικατασταθεί, άλλος ζήτησε να υπάρξει δήλωση από την υποψήφια πρόεδρο ότι η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή δεν θα αφορά ομόφυλα ζευγάρια.
Η αρχική σκέψη στο πρωθυπουργικό επιτελείο ήταν να αντικατασταθούν οι διαφωνούντες (Θ. Πλεύρης, Στ. Πέτσας, Ι. Ανδριανός, Ι. Οικονόμου, Ευρ. Στυλιανίδης, Ι. Λαμπρόπουλος και Φ. Μπαραλιάκος), αλλά στη συνέχεια τα μέλη της Επιτροπής ενημερώθηκαν ότι θα οριστεί νέα συνεδρίαση και ότι θα προταθεί νέο πρόσωπο από την κυβέρνηση.
Και έτσι συνεχίστηκε το σουρεαλιστικό έργο «παρεξηγήσεων» που ξεκίνησε στις ενημερωτικές συναντήσεις με βουλευτές της ΝΔ, τον Ιανουάριο, πριν από την ψήφιση του νόμου για την ισότητα στον γάμο, στις οποίες η Κατερίνα Φουντεδάκη και η Λίνα Παπαδοπούλου προσπαθούσαν να εξηγήσουν ποιες ακριβώς αλλαγές φέρνει το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.
Από την πλευρά των βουλευτών προβάλλονταν διάφορα «νομικά» επιχειρήματα, όπως ότι ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών δεν είναι ανθρώπινο δικαίωμα με βάση τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
«Αυτά που έλεγαν ήταν λάθος, δεν έστεκαν»
Οι δύο καθηγήτριες τα αντέκρουσαν με τα δικά τους επιστημονικά επιχειρήματα. Η Φουντεδάκη έχει εξειδίκευση στο θέμα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, και τότε είχε διαπιστώσει «ότι κάποιους τους είχε ενοχλήσει ότι καταρρίπταμε με νομικά επιχειρήματα όσα έλεγαν και φάνηκε ότι δεν είχαν τις νομικές γνώσεις για να μας αντικρούσουν. Αυτά που έλεγαν ήταν λάθος, δεν έστεκαν».
Εξαιτίας αυτής της ατμόσφαιρας η αντίδραση των βουλευτών ενδεχομένως να είχε και προσωπικά όχι μόνο πολιτικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, το προηγούμενο διάστημα δεν υπήρξε καμία αντίδραση, ούτε από τον αρμόδιο υπουργό Άδωνι Γεωργιάδη, στην πρόταση να τοποθετηθεί η Φουντεδάκη επικεφαλής στην Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, η οποία ήταν γνωστή ενδοκυβερνητικά από τον Απρίλιο, σχεδόν ενάμιση μήνα μετά την ψήφιση του νόμου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Η υλοποίηση της καθυστέρησε λόγω διάφορων διαδικαστικών θεμάτων, αν και η Αρχή παραμένει ακέφαλη τους τελευταίους έντεκα μήνες με αποτέλεσμα οι αποφάσεις που παίρνει να είναι παράνομες.
Να σημειωθεί ότι ο προηγούμενος πρόεδρος της Αρχής «ξηλώθηκε» τον Αύγουστο του 2023 από τον τότε υπουργό Υγείας Μιχάλη Χρυσοχοΐδη μετά το σκάνδαλο εμπορίας βρεφών στα Χανιά. Πρόσωπα που γνωρίζουν το χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής επισημαίνουν ότι πρόκειται για έναν χώρο με πολλά λεφτά και ισχυρά συμφέροντα.
Το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών άλλαξε το κλίμα και ξαφνικά το θέμα Φουντεδάκη ξαφνικά από ένα ηλεκτρονικό μέσο ενημέρωσης και εξαπλώθηκε σαν φωτιά σε ξερά χόρτα, αιφνιδιάζοντας, προφανώς, το Μέγαρο Μαξίμου.
«Μου αποδίδουν πράγματα που δεν είπα»
Η αντίδραση των βουλευτών, όπως προβλήθηκε από τους ίδιους είχε ως βάση την ανησυχία τους ότι με την Φουντεδάκη η Αρχή θα επιτρέψει στα ομόφυλα ζευγάρια ανδρών να αποκτούν παιδιά μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης με παρένθετες μητέρες. Πρόκειται για άλλη μια παρεξήγηση, καθώς η Αρχή δεν έχει καμία τέτοια αρμοδιότητα, το έργο της είναι διαφορετικό, και κατά την Φουντεδάκη «αυτή τη σύνδεση την κάνει μόνο όποιος θέλει να την κάνει»
«Οι βουλευτές θα έπρεπε να έχουν καλύτερη ενημέρωση για θέματα για τα οποία ψηφίζουν», παρατηρεί επίσης. Αντιλαμβάνεται, ωστόσο, το προφανές ότι άλλες είναι οι πραγματικές αιτίες της αντίδρασης. «Εγώ δεν υποστήριξα ποτέ αυτά που μου αποδίδουν, ότι δηλαδή οφείλει ο νομοθέτης να ανοίξει το δικαίωμα στην τεκνοθεσία σε άνδρες. Γι’ αυτό μίλησα για ρεβανσισμό προς τη διαφορετική άποψη. Μου αποδίδουν πράγματα που δεν είπα και τα συνδέουν με την Αρχή. Θεωρώ ότι στοχοποιούμαι επιστημονικά».
Η δήλωση της περί ρεβανσισμού έδωσε νέα τροφή στους διαφωνούντες βουλευτές για να της επιτεθούν χαρακτηρίζοντας τη αμετροεπή και λέγοντας ότι εκθέτει αυτούς που την επέλεξαν.
«Έκανα αυτό που πίστευα»
Στη ΝΔ υπήρχαν και πρόσωπα που τη στήριξαν μέχρι τέλους, αλλά τελικά επικράτησαν πολιτικές σταθμίσεις. Ωστόσο, από το Μέγαρο Μαξίμου μεταδόθηκε ότι η απόφαση του Μητσοτάκη δεν σημαίνει ότι «δεν τρέφει εκτίμηση ο ίδιος και οι βουλευτές του για την επιστημονική κατάρτιση» της Φουντεδάκη, οι θέσεις της οποίας για το οικογενειακό δίκαιο είναι γνωστές. Δεν είναι παραδοσιακές, αλλά ούτε ακραίες. Το 2021 συμμετείχε στη διαμόρφωση του εθνικού σχεδίου για τους ΛΟΑΤΚΙ+ και το 2018, επί ΣΥΡΙΖΑ, το 2018, διετέλεσε αναπληρώτρια πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Η Φουντεδάκη δηλώνει ότι δεν έχει μετανιώσει για την ανάμειξη της στην κατάρτιση του επίμαχου νόμου. «Έκανα αυτό που πίστευα. Οι νόμοι πρέπει να γράφονται σωστά από τους κατάλληλους ανθρώπους». Δεν μετανιώνει ούτε για την πρόσφατη εμπλοκή. «Η θέση προέδρου στην Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής είναι ναρκοπέδιο. Θα δυσκόλευε πολύ η ζωή μου», σημειώνει.
Μολονότι δεν περίμενε ποτέ να γίνει πρωτοσέλιδο για αυτό το ζήτημα, θεωρεί ότι δεν υφίσταται προσβολή προς το πρόσωπό της και αιφνιδιάστηκε από το «τρομερό κύμα» υποστήριξης που δέχθηκε από συναδέλφους της, από νομικούς, πολιτικούς και από πολίτες. Η σχέση της με τον Πρωθυπουργό, εξηγεί, δεν έχει διαταραχθεί, γιατί δεν υπήρχε κάποια ιδιαίτερη σχέση. «Με επέλεξαν για τη σύνταξη του νόμου για την ισότητα στο γάμο, λόγω εξειδίκευσης, και αφιέρωσα πολύ κόπο και χρόνο, χωρίς να περιμένω ανταμοιβή», δηλώνει.
