Τουρκική εισβολή στην Κύπρο: Το πρωινό της 20ής Ιουλίου 1974 στη Λευκωσία

Ήταν 5:30 ακριβώς το πρωί της 20ής Ιουλίου του 1974, όταν ο ουρανός της Λευκωσίας γέμισε από αλεξιπτωτιστές. Έπεφταν κυρίως γύρω από τον Πενταδάκτυλο, στους τουρκοκυπριακούς θύλακες, οπλισμένοι και αποφασισμένοι. Ήταν η ώρα όπου άρχισε η απόβαση των τουρκικών στρατευμάτων στη δημοφιλή παραλία «Πέντε Μίλι» της Κερύνειας σε μια συνδυασμένη επιχείρηση από θάλασσα και αέρα. Η Τουρκία, βλέπετε, είχε δώσει στην εισβολή την κωδική ονομασία «Αττίλας». Το σύνθημα όμως για την έναρξη της εισβολής ήταν: «Η Αϊσέ μπορεί να πάει διακοπές”. Ή Αϊσέ ήλθε και δυστυχώς παραμένει για 50 χρόνια στην Κύπρο.

Εκείνο το πρωί, το κυπριακό ραδιόφωνο (ΡΙΚ), υπό τον πλήρη έλεγχο των πραξικοπηματιών της χούντας των Αθηνών, έπαιζε ελληνικά τραγούδια σε μια ευχάριστη ατμόσφαιρα, ώστε να «σπάσει» τα 40ρια του καύσωνα της Λευκωσίας. Τίποτα στους ραδιοθαλάμους του ΡΙΚ δεν προμήνυε τι θα ακολουθούσε. Την ίδια ώρα στον τουρκοκυπριακό θύλακα της Λευκωσίας, ο παράνομος ραδιοσταθμός Μπαϊράκ, άρχισε να μεταδίδει τουρκικά εμβατήρια.

Μόλις είχε αρχίσει να χαράζει σε μια Λευκωσία τραυματισμένη από το προδοτικό πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου, από τον εμφύλιο σπαραγμό που προκάλεσε η χούντα των Αθηνών. Όποιος άνοιγε το παράθυρό του και κοίταζε προς τον Πενταδάκτυλο και τον Άγιο Ιλαρίωνα θα έβλεπε τους πρώτους τούρκους αλεξιπτωτιστές να προσγειώνονταν ο ένας πίσω από τον άλλον. Δεν άκουγες πυροβολισμούς, κάτι που σήμαινε πως δεν αντιμετώπισαν αντίσταση. Στην πραγματικότητα δεν άκουγες τίποτα, παρά μόνον τον θόρυβο των μηχανών των τουρκικών μεταγωγικών «Νοράτλας» που τους μετέφεραν από την Τουρκία. Ήταν ζήτημα χρόνου να έλθουν τα τουρκικά μαχητικά και να βομβαρδίσουν.

Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο ξεκίνησε με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις. Συμμετείχαν συνολικά γύρω στους 38.000 άνδρες υπό τη διοίκηση του αντιστράτηγου Νουρετίν Ερσίν. Η ελληνική πλευρά πιάστηκε στον ύπνο και η αντίδρασή της εκδηλώθηκε με μεγάλη καθυστέρηση. Με 38.000 στρατιώτες ο Αττίλας εισέβαλε στην Κύπρο, 50 χρόνια μετά, 38.000 παραμένουν ως κατοχική δύναμη. Η Τουρκία δεν απέσυρε ούτε έναν στρατιώτη της από την Κύπρο κι ας ονόμαζε την εισβολή… ειρηνευτική επιχείρηση.

Ο πραξικοπηματίας «πρόεδρος των 8 ημέρων» (όπως αποκαλούσαν τον Σαμψών), κήρυξε επιστράτευση. Με την εισβολή εγκλωβίστηκαν στην Κύπρο, όλοι οι Κύπριοι φοιτητές που ήρθαν από Αθήνα και Λονδίνο να περάσουν ανέμελα το καλοκαίρι τους στην πατρίδα τους. Κάποια παλιά φορτηγά Bedford, υπολείμματα της βρετανικής αποικιοκρατίας, φόρτωσαν τους επιστρατευμένους. Οι περισσότεροι χωρίς όπλο.

Ορισμένους τους μετέφεραν στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, όπου διεξάγονταν σκληρές μάχες. Ένας νεαρός, σχεδόν αμούστακος, φοιτητής της Νομικής Αθηνών, φώναξε με κυπριακή προφορά σε έναν Ελλαδίτη συνταγματάρχη από την Μακρινίτσα: «Κύριε συνταγματάρχα, γιατί μας φέρατε εδώ;». Ο Ελλαδίτης συνταγματάρχης τα είχε χαμένα, κανείς δεν γνώριζε εκείνη την ώρα στον Λόφο του αεροδρομίου εάν είχε πάρει μέρος και στο πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου: «Άκου να δεις νεαρέ», είπε με εκνευρισμένη φωνή «μόλις σκοτωθεί κάποιος, τρέξε και πάρε το όπλο του». Σκοτώθηκε όμως ένας πυροβολητής του αντιαεροπορικού και ο φοιτητής της Νομικής κάθισε στο αντιαεροπορικό. Ήταν η πρώτη φορά που θα χειριζόταν ένα τέτοιο όπλο και ποιος αλήθεια εκείνη την ώρα να τον διδάξει;

Ήταν η στιγμή που έφθασε σώο και αβλαβές το δεύτερο μεταγωγικό από την Ελλάδα, ένα Νοράτλας, μεταφέροντας στη μάχη του αεροδρομίου λοκατζήδες από Μοίρα Αλεξιπτωτιστών. Το πρώτο έπεσε από φίλια πυρά, κοντά στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, στον λόφο της Μακεδονίτισσας. Τα τουρκικά αεροσκάφη «έσκιζαν» τον ουρανό, βομβαρδίζοντας τον διάδρομο προσγειώσεων, καταστρέφοντας τα επιβατηγά Trident (τα καμάρι των Κυπριακών Αερογραμμών) τα κουφάρια των οποίων παραμένουν έως σήμερα στο καταστραμμένο από τις βόμβες ναπάλμ διάδρομο του αεροδρομίου.

Νύχτωσε και οι μάχες στο αεροδρόμιο κάπως κόπασαν, όταν οι λοκατζήδες ανασυντάχθηκαν. Εισέβαλαν κατά κύματα μέσα στις τουρκοκρατούμενες περιοχές και έδρασαν εκεί. Είτε απελευθερώνοντας αγνοούμενους και εγκλωβισμένους, είτε δίνοντας μάχη σώμα με σώμα με τους κατακτητές. Έδωσαν ηρωικές μάχες, χωρίς απώλειες, αλλά πέρασαν πολλά χρόνια για να το αναγνωρίσει η πολιτεία.

Σχεδόν ταυτόχρονα, με το πρώτο φως της 21ης Ιουλίου σμήνη τουρκικών αεροπλάνων άρχισαν τις επιθέσεις, συνεχώς και κατά κύματα κατά της ευρύτερης περιοχής της Κερύνειας και της Λευκωσίας, ενώ άλλα αεροσκάφη και ελικόπτερα επιχειρούσαν ρίψεις αλεξιπτωτιστών σε επίκαιρα σημεία. Οι κάτοικοι βρέθηκαν στο έλεος των εισβολέων. Άοπλοι πολίτες δολοφονήθηκαν, γυναίκες βιάστηκαν και αιχμάλωτοι στρατιώτες εκτελέστηκαν.

Ο Σαμψών από το ΡΙΚ ούρλιαζε: «Ρίξτε τους Τούρκους στη θάλασσα». Από την άλλη μεριά της Λευκωσίας ο τουρκοκυπριακός ραδιοσταθμός Μπαϊράκ ειρωνευόταν: «Εδώ Μπαϊράκ, εδώ Μπαϊράκ, η φωνή των τουρκυπρίων αγωνιστών, σας μιλάμε από τον βυθό της θάλασσας, γλου- γλου- γλου». Η προδοσία ήταν εμφανής. Έως την τελευταία στιγμή οι πραξικοπηματίες της ΕΟΚΑ Β’ και της χούντας των Αθηνών νόμιζαν ότι επρόκειτο για τουρκική άσκηση και η χουνταίοι στην Αθήνα τους διαβεβαίωναν πως η Αμερική θα αποτρέψει οποιαδήποτε εισβολή.

Η Τουρκία υποστήριξε ότι δεν επρόκειτο για εισβολή, αλλά για «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974). Τι είδους όμως «ειρηνική επέμβαση»; Τη στιγμή που δολοφόνησαν, βομβάρδισαν αόπλους με βόμβες ναπάλμ, σκότωσαν εν ψυχρώ άμαχους, δολοφόνησαν παιδιά και αιχμαλώτους, βίασαν κορίτσια, προκάλεσαν χιλιάδες αγνοούμενους, λεηλάτησαν σπίτια (και έκλεβαν τα υπάρχοντα των κυπρίων λέγοντας πως ήταν… πολεμικά λάφυρα), λεηλάτησαν εκκλησίες και μοναστήρια και έκαναν 200.000 Κυπρίους να είναι πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα.

Και το σημαντικότερο; Το 38% της Κύπρου είναι εδώ και 50 χρόνια υπό τουρκική κατοχή. Αυτή την βαρβαρότητα δεν μπόρεσαν να αντέξουν ούτε οι ξένοι ανταποκριτές. Μερικοί μίλησαν για εγκλήματα πολέμου, άλλοι για βαρβαρότητα. Η βρετανική εφημερίδα «The Sun» χαρακτήρισε τους «ειρηνοποιούς» του Αττίλα «Βαρβάρους» (The Barbarians) προκαλώντας την οργή του πρωθυπουργού της εισβολής Ετζεβίτ που ζήτησε από τους αρχισυντάκτες της εφημερίδας να ανασκευάσουν. Οι αρχισυντάκτες δεν το έκανα ποτέ.

Εκείνο που θα πρέπει να θυμούνται όλοι ήταν η γενναία αντίσταση της ΕΛΔΥΚ στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Έδωσαν σκληρή μάχη, κατάφεραν όμως να μην πάρουν οι Τούρκοι το αεροδρόμιο. Ήταν πρώτη ήττα του Αττίλα επί κυπριακού εδάφους.