Δέντρα, κέντρα ψύξης, σταθμοί νερού. Και τα τρία είναι στο μυαλό του Χάρη Δούκα καθώς κάθεται στο γραφείο του που έχει μετατραπεί σε κέντρο ελέγχου στον τελευταίο όροφο του δημαρχείου.
Μόλις έξι μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, η πρώτη προτεραιότητα του δημάρχου της Αθήνας είναι απλή: να διασφαλίσει ότι οι κάτοικοι της ελληνικής πρωτεύουσας – της πιο θερμής μητρόπολης της ηπειρωτικής Ευρώπης – θα επιβιώσουν το καλοκαίρι εν μέσω παρατεταμένου καύσωνα. Μετά από έναν Ιούνιο που ήταν ο θερμότερος που έχει καταγραφεί ποτέ, η ευρύτερη περιοχή της Αττικής έχει ήδη γίνει μάρτυρας υψηλών θερμοκρασιών και πυρκαγιών ρεκόρ.
«Σε οποιοδήποτε μέρος η αντιμετώπιση τέτοιων ακραίων καιρικών φαινομένων θα ήταν δύσκολη», λέει ο Δούκας. «Σε μια πόλη με επτά λόφους και τόσο πυκνή αστική ανάπτυξη είναι ιδιαίτερα περίπλοκο».
– 5 βαθμούς οι πράσινες γειτονιές
Γι’ αυτό και ο Δούκας ασχολείται τόσο πολύ με τη φύτευση δέντρων.
«Μια πράσινη γειτονιά μπορεί να βιώσει μια πτώση της θερμοκρασίας κατά 5%», λέει ο δήμαρχος, ο οποίος ήταν ένας άγνωστος πολιτικός που δίδασκε ενεργειακή πολιτική στο Πολυτεχνείο της Αθήνας προτού προταθεί για τη θέση του δημάρχου της Αθήνας από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ΠΑΣΟΚ.
«Δεν είναι θέμα τρόπου ζωής ή βελτίωσης της ποιότητας ζωής- είναι θέμα επιβίωσης, όταν το 23% του πράσινου πνεύμονα γύρω από την Αθήνα έχει καταστραφεί τα τελευταία χρόνια από πυρκαγιές. Είναι ζωτικής σημασίας να έχουμε περισσότερα δέντρα, περισσότερα κλιματιζόμενα κοινοτικά κέντρα και περισσότερους σταθμούς νερού στους δρόμους και τις πλατείες μας».
Ο Δούκας δεν είναι πρωτάρης στην κλιματική κρίση ή στους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί, εκτιμά ο Guardian.
«Το καλύτερο πράγμα σε αυτή τη δουλειά είναι ότι μπορείς να βελτιώσεις τις ζωές των ανθρώπων», λέει ο 44χρονος δήμαρχος της Αθήνας. «Δεν πρόκειται πλέον για θεωρίες, αλλά για το να κάνεις την Αθήνα πιο βιώσιμη και ανθεκτική».
Αλλά δεν έχει αυταπάτες. «Φυσικά και ανησυχώ… Κάνουμε ό,τι μπορούμε», δηλώνει.
25.000 δέντρα
Ο Χάρης Δούκας, δήμαρχος Αθηναίων στο γραφείο του. Φωτ: Helena Smith / The Guardian
Το μεγαλόπνοο σχέδιό του Δούκα είναι να φυτέψει 5.000 δέντρα μέχρι το τέλος του έτους και 25.000 μέχρι το τέλος της θητείας του, ώστε να συμβάλει στη μείωση της ρύπανσης, τη μείωση της θερμοκρασίας και τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα.
Πρόκειται για μια δύσκολη αποστολή, αλλά ο ίδιος δείχνει αποφασισμένος. «Παρακολουθώ καθημερινά στο τηλέφωνό μου τη νέα μας εφαρμογή για τα δέντρα», λέει, κοιτώντας την στην οθόνη του κινητού του.
«Στο 11%, το πράσινο στην Αθήνα είναι πολύ πίσω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο … με αυτό μπορώ να δω ακριβώς πού και πότε έχουν φυτευτεί νέα δέντρα. Εδώ είναι ο δρόμος προς τα εμπρός».
Οι δύσκολες μέρες των πυρκαγιών
Την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, η κεντροδεξιά κυβέρνηση του οποίου έχει επενδύσει σημαντικά στους εξοπλισμούς πυρόσβεσης, συμπεριλαμβανομένων των μη επανδρωμένων αεροσκαφών έγκαιρης ανίχνευσης, προειδοποίησε ότι αυτό το καλοκαίρι «αναμένεται να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο», αναφέρει το ρεπορτάζ της ιστοσελίδας. Μετά από μέρες που οι πυροσβέστες έδιναν μάχη με τις πυρκαγιές που τροφοδοτούνταν από τον πιο ζεστό, ξηρό και θυελλώδη καιρό – τα αποκαλυπτικά σημάδια της κλιματικής αλλαγής – ήταν, είπε, σαφές ότι «οι πιο δύσκολες στιγμές» ήταν μπροστά μας.
Καύσωνας και τρίτη ηλικία
Με τις θερμοκρασίες να αγγίζουν τους 40 βαθμούς Κελσίου στα μέσα Ιουνίου και τους μετεωρολόγους να προβλέπουν ότι ο υδράργυρος θα είναι «έξι βαθμούς Κελσίου πάνω από το κανονικό» για το υπόλοιπο του Ιουλίου, το δημαρχείο της Αθήνας άνοιξε κλιματιζόμενους δημόσιους χώρους, δημιούργησε μια 24ωρη «γραμμή καύσωνα», ενίσχυσε το προσωπικό στα δημοτικά ιατρεία και επέκτεινε ένα πρόγραμμα υποστήριξης της κατ’ οίκον φροντίδας που προβλέπει την αποστολή κοινωνικών λειτουργών, νοσηλευτών και ψυχολόγων στα διαμερίσματα ηλικιωμένων που ζουν μόνοι τους. Στο πλαίσιο ενός πιλοτικού προγράμματος παρακολούθησης των επιπτώσεων του καύσωνα στην ηλικιωμένη γενιά, στους ηλικιωμένους έχουν δοθεί βιομετρικά ρολόγια που, αν χρειαστεί, μπορούν να ειδοποιήσουν τις αρχές.
«Η Ελλάδα έχει έναν πληθυσμό που γερνάει, ο οποίος είναι και θα είναι πιο ευάλωτος στη ζέστη», λέει η Όλγα Δούρου, η αρμόδια αντιδήμαρχος για το πρόγραμμα, της οποίας η μελέτη για την ενεργό γήρανση σε διδακτορικό επίπεδο υλοποιείται επίσης από τον δήμο. «Οι άνθρωποι ζουν πλέον περισσότερο και θα πρέπει να λάβουμε μέτρα για να το αντιμετωπίσουμε».
«Το κλίμα της Αθήνας έχει αλλάξει»
Η Ρένα Παπαδάκη, η Έφη Παπαπέτρου και η Αλίκη Κυρμίτσα στο κλιματιζόμενο κοινοτικό κέντρο που εγκαινιάστηκε από το Δημαρχείο της Αθήνας. Φωτ: Helena Smith / The Guardian
Τέτοια μέτρα απέχουν πολύ από αυτά που ελάμβαναν στο παρελθόν η Έφη Πετροπούλου και Ρένα Παπαδάκη, συνταξιούχοι για τις οποίες οι αναμνήσεις από το κάποτε περίφημο ξηρό κλίμα της Αττικής είναι ακόμη ζωντανές. «Η ατμόσφαιρα στην Αθήνα έχει πραγματικά αλλάξει», λέει η Πετροπούλου. «Είναι τόσο βαριά και υγρή και σίγουρα έχει γίνει πολύ πιο ζεστή. Παλαιότερα το αντιμετώπιζες κλείνοντας τα παντζούρια και βάζοντας τον ανεμιστήρα. Τώρα είναι αδύνατο χωρίς κλιματισμό».
«Και ποιος να το φανταζόταν ότι θα φτάναμε ως εδώ;», παρεμβαίνει η φίλη της, η Παπαδάκη, δείχνοντας τη μονάδα κλιματισμού στη «λέσχη φιλίας» της γειτονιάς όπου οι δύο εβδομηντάχρονες βρίσκονται καθημερινά.
Η λέσχη είναι ένα από τα επτά κοινοτικά κέντρα στο κέντρο της Αθήνας που έχει ανοίξει ο δήμος για την προστασία και τη στέγαση των ανθρώπων όταν χτυπάει ο καύσωνας.
«Είναι μια ευλογία»
«Οι περισσότεροι έρχονται εδώ από τις 9 το πρωί, όταν ανοίγουν οι πόρτες και φεύγουν στις 9 το βράδυ όταν κλείνουν και πάλι», λέει η Αλίκη Κυρμίτσα που ζει στον Νέο Κόσμο – μια εργατική περιοχή μεταπολεμικών πολυκατοικιών όπου βρίσκεται το κέντρο της Αθήνας, περιγράφει ο Guardian. «Είναι μια ευλογία. Άνθρωποι σαν εμάς στην τρίτη ηλικία θα δυσκολευόμασταν χωρίς αυτό. Εξάλλου, ποιος μπορεί να αντέξει οικονομικά να κρατάει τον κλιματισμό σε λειτουργία όλο το εικοσιτετράωρο;».
Στα ύψη η υγρασία
Οι Έλληνες που μπορεί να μην είχαν μιλήσει ποτέ για τον καιρό – ή τουλάχιστον να τον αντιμετώπιζαν με μια αδιαφορία που αγγίζει τα όρια της στωικότητας – σήμερα τον παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο σε εφαρμογές κινητών τηλεφώνων, κουνώντας συχνά το κεφάλι τους με δυσπιστία.
Πρόσφατα ο Δημήτρης Δημητράς, σερβιτόρος στην Πλάκα, τη γραφική συνοικία κάτω από την Ακρόπολη, ήταν μεταξύ εκείνων που έβριζαν την υγρασία που δυσκόλευε ιδιαίτερα την εργασία τους.
«Κοιτάξτε, αυτά τα επίπεδα υγρασίας, θα μπορούσαμε να είμαστε στην Ινδονησία», λέει, βγάζοντας το τηλέφωνό του. «Είμαι 61 ετών και η ζέστη με ενοχλεί πραγματικά τώρα … αν συνεχιστεί έτσι, δεν θα υπάρχει κανείς να σερβίρει τραπέζια».
Τα βόρεια κλίματα επιλέγουν οι Ελληνες
Όλο και περισσότεροι Έλληνες επιλέγουν να κάνουν διακοπές στα βόρεια κλίματα, με τη Νορβηγία και άλλα μέρη της Σκανδιναβίας να γίνονται όλο και πιο δημοφιλή. «Όλες οι πτήσεις μας είναι γεμάτες», λέει η Φρόσω Σταυράκη στο ταξιδιωτικό γραφείο Cosmorama, το οποίο ειδικεύεται σε εκδρομές στη βόρεια Ευρώπη. «Όταν κάνει τόση ζέστη, οι άνθρωποι ψάχνουν για κάτι δροσερό, αυθεντικά δροσερό».
Πηγή: Guardian
