Στο φιλόξενο vima.gr πριν τρία χρόνια είχα γράψει ένα άρθρο μου με τον τίτλο «Η επιστροφή του ΠαΣοΚ όνειρο θερινή νυκτός;».
Ήταν καιρός στασιμότητας της παράταξης και πολλοί δημοσιολογούντες, συμπαθούντες και μη, ισχυρίζονταν ότι «ο πολιτικός και ιστορικός κύκλος του ΠαΣοΚ έκλεισε». Διαψεύσθηκαν από τα γεγονότα που ακολούθησαν.
Οι εκλογικές διαδικασίες για νέο αρχηγό έφεραν στην κάλπη 270.000 πολίτες. Το πολιτικό αυτό «κεφάλαιο» συμμετοχής μελών και φίλων, δημιούργησε πολλές προσδοκίες. Το ΠαΣοΚ επέστρεψε ως δύναμη εξουσίας και εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Καταγράφηκε αυτή η προοπτική σε δημοσκοπικές μετρήσεις. Έγιναν σημαντικά βήματα προς τα μπρος. Τα τελευταία αποτελέσματα δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες του δημοκρατικού κόσμου, παρά τις ευνοϊκές συνθήκες όπως: υποχώρηση της ΝΔ, θαλασσοταραχή στο νέο ΣΥΡΙΖΑ, με νέο αρχηγό «διάττων αστέρας» και αποσχιστικές τάσεις.
Στις ευρωεκλογές η κοινωνία ξεπέρασε κόμματα και ηγεσίες. Θρίαμβος η αποχή. Φτωχότερη η Δημοκρατία. Το εκκρεμές του πολιτικού συστήματος συνεχίζεται. Δεν λέει να ισορροπήσει στους παραδοσιακούς πόλους κεντροδεξιά και κεντροαριστερά.
Δύο βασικά ερωτήματα απασχολούν τον κάθε δημοκράτη και προοδευτικό πολίτη: «Τις πταίει;» για τη στασιμότητα και «τι κάνουμε» για την αναγέννηση του πόλου της κεντροαριστεράς. Η διαμόρφωση ενός προοδευτικού λαϊκού κινήματος με όραμα, πρόγραμμα και στρατηγική εξουσίας, αποτελεί το κεντρικό διακύβευμα της εποχής.
Στον απολογισμό των αποτελεσμάτων στο ΠαΣοΚ επιβεβαιώθηκε η ρήση «Η νίκη έχει πολλούς πατέρες η ήττα είναι ορφανή». Ζητήθηκε η αποκαθήλωση του Ανδρουλάκη. Το μισό γεμάτο, το μισό άδειο ποτήρι των αποτελεσμάτων κυριάρχησε στο εσωτερικό και τον δημόσιο διάλογο. Τα «συντροφικά μαχαιρώματα» αλλού φωναχτά, αλλού σιωπηλά, ξαναζωντάνεψαν σε «αρχηγικές» παρέες, με νέους επίδοξους αρχηγούς και μηχανισμούς.
Σε άρθρο μου, στις αυτοδιοικητικές και περιφερειακές εκλογές , «Κράμερ εναντίον Κράμερ», είχα επισημάνει την τεράστια έλλειψη ιδεολογικής και πολιτικής ομογενοποίησης μελών και στελεχών της παράταξης. Πρόθυμα στελέχη μας, πλαισίωναν αντίθετους συντηρητικούς σχηματισμούς. Ο ατομισμός και οι προσωπικές επιλογές, φιλοδοξίες, σαν επικίνδυνοι ιοί είχαν εξασθενήσει τις οργανώσεις και τις συλλογικές δράσεις. Το εγώ ήταν το κυρίαρχο και το εμείς θολό. Για την κατάσταση αυτή, αιτία, δεν ήταν μονάχα ο θεμιτός ανταγωνισμός μεταξύ των υποψηφίων, αλλά προπάντων, οι εσωκομματικές «φωτιές» για τον έλεγχο της κομματικής εξουσίας ήταν πανταχού παρούσες. Αυτή την παράμετρο η πολιτική ηγεσία, ούτε τη λογάριασε, ούτε την αντιμετώπισε.
Καθοριστικός παράγοντας η έλλειψη πολιτικής ζύμωσης, διαλόγου, συγκρούσεων και συνθέσεων, στα θεσμικά κομματικά όργανα. Η οργάνωση αρκέσθηκε σε ανούσιες σεμιναριακές συζητήσεις και μονολόγους και σε έναν αναποτελεσματικό παραδοσιακό ακτιβισμό να μοιράζει προσπέκτους για τα προβλήματα της καθημερινότητας.
Για να φθάσει στην Ιθάκη το ΠαΣοΚ έχει ανάγκη μιας πνευματικής πολιτικής αναγέννησης. Να ανοίξει έναν μεγάλο κύκλο νέων ιδεών, πολιτικών και προτάσεων με τη ματιά στη μεγάλη εικόνα για το μέλλον της ΕΕ. Οι τεκτονικές αλλαγές (γεωγραφικά, παραγωγικά, τεχνολογικά, στρατιωτικά, ενεργειακά) στον κόσμο έχουν άμεσες και καθοριστικές επιπτώσεις στα ευρωπαϊκά και εθνικά συμφέροντα, καθώς και την ευημερία των πολιτών. Δυστυχώς στα μεγάλα αυτά ζητήματα δεν υπήρχε χώρος στις ευρωεκλογές. Ο κομματικός μικρόκοσμος, οι ανούσιοι επικοινωνιακοί καυγάδες απομάκρυναν τον κόσμο από την κάλπη. Η δυναμική της επιστροφής του ΠΑΣΟΚ «κόλλησε».
Δυστυχώς δεν δημιουργήθηκαν συνθήκες συλλογικής συνείδησης παράταξης. Το έλλειμμα αυτό απογοήτευσε την κομματική και εκλογική βάση. Φάνταζε η κατάσταση αυτή σαν να κατοικούσαν στην ίδια στέγη δύο και τρεις ξένοι χωρίς κοινό στόχο. Οι κομματικές εκδηλώσεις σε ζητήματα της καθημερινότητας που βίωνε ο πολίτης (ΕΣΥ, Ακρίβεια, Κατοικία, ενέργεια, φορολόγηση κ.ά.) και ο κομματικός ενημερωτικός ακτιβισμός δεν συνδέθηκαν και δεν επηρέασαν τις κοινωνικές διεργασίες. Δεν προκάλεσαν την προσοχή των πολιτών για το μεγάλο άλμα προς το μπρος. Όραμα και πολιτική ομπρέλα, πρόγραμμα και στρατηγική δεν ομογενοποίησαν την παράταξη για να ανταποκριθεί στο αίτημα των καιρών.
Κατά συνέπεια οι οργανώσεις υπολειτουργούσαν μακριά από τις κοινωνικές ανάγκες και διεργασίες, αδυνατώντας να δημιουργήσουν συνθήκες μιας δυναμικής παρουσίας και επιρροής στις εξελίξεις. Οι προσωπικές σχέσεις κυριαρχούσαν στους κόλπους του ΠΑΣΟΚ, στον ερχομό του για την Ιθάκη.
Και όλα κυλούσαν μέσα στη σιωπή και την αναμονή να «κάτσει μια στραβή». Ακόμα και στελέχη που πλαισίωναν τον Ανδρουλάκη, «οι αναμάρτητοι πρώτοι το λίθο βαλέτω», όταν συνέβη η «στραβή». Η κεφαλή «επί πίνακι του αρχηγού». Προληπτικά κανένα χέρι δεν υψώθηκε, πριν έρθει το κακό. Λησμόνησαν τα στελέχη που κατείχαν θέσεις (Π.Γ – ΚΕ – ΚΟ) πως πρωτύτερα έπρεπε να υψώσουν φωνή, για να διορθωθούν «τα κακώς κείμενα». Βέβαια να λέμε και το στραβού το δίκιο. Τα πίσω μπρος, στις νομοθετικές ρυθμίσεις της ΝΔ (ΛΟΑΤΚΙ, επιστολική ψήφος, ιδιωτικά παν/μια) δημιούργησαν διχαστικές συμπεριφορές στην ΚΟ.
Το ερώτημα βέβαια είναι «τι κάνουμε». Αλλά αν δεν κατανοήσουμε και δεν διορθώσουμε τι πήγε στραβά πάλι στα ίδια θα καταλήξουμε. Πολλοί οι υποψήφιοι αρχηγοί. Θεμιτό σε ένα κόμμα δημοκρατικό, αλλά φοβάμαι ότι μια κορυφαία πολιτική διεργασία, όπως η εκλογή ηγεσίας, θα εγκλωβισθεί στην αναμέτρηση μηχανισμών και όχι πολιτικών. Σημαντικό να κυριαρχήσει η πολιτική. Η αντιπαράθεση ιδεών, προτάσεων για το αύριο της πατρίδας και το μέλλον της παράταξης. Ασφαλώς η ενότητα και η μαζικότητα είναι βασικά στοιχεία για την επανεκκίνηση. Τα φτερά όμως δίνουν τα οράματα, οι κεντρικέ θέσεις και επιλογές του αρχηγού, που ξέρει να συνεργάζεται, να ακούει και να προσαρμόζεται στις συνθήκες χωρίς να χάνει τον στόχο για την Ιθάκη.
Μπορεί με τη ματιά στη μεγάλη εικόνα για το μέλλον της Ευρώπης και της πατρίδας να συγκινήσει και να ενεργοποιήσει τον πολίτη. Μπορεί αν φέρει την πολιτική στο εσωτερικό της παράταξης, με κανόνες και σεβασμό στις αποφάσεις των συλλογικών οργάνων. Η δημοκρατία μέσα από αντιπαραθέσεις, συγκρούσεις και συνθέσεις διαμορφώνει συλλογική συνείδηση παράταξης. Για να είναι η ενότητα ουσιαστική και σεβαστή και όχι επίπλαστη και ευκαιριακή.
Μπορεί να σμίξει με την κοινωνία, με τις ανάγκες όταν διερμηνεύσει σωστά τα συναισθήματα των πολιτών. Να γίνουν πράξη, τρόπος ζωής, οι στίχοι του ποιητή. «Δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε από τον κόσμο.. Τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο» (Γ. Ρίτσος).
Μια υπενθύμιση στους επίδοξους(-ες) αρχηγούς: Ο κόσμος δεν νοιάζεται για την πορεία των προσώπων, αλλά για την πορεία της παράταξης και της πατρίδας.
Το ΠαΣοΚ μπορεί να κάνει την υπέρβαση, να ανταποκριθεί στο αίτημα των πολιτών όταν τα μέλη και οι φίλοι αποκτήσουν συλλογική συνείδηση παράταξης. Έτσι μονάχα θα σμίξει με τον κόσμο, τα κινήματα και τις τοπικές κοινωνίες στην περιφέρεια και το κλεινόν άστυ.
Μια ακόμη υπενθύμιση, όπως ο Μπερλίγκουερ συνήθιζε να λέει: «Δεν μπορούμε να πάμε μπροστά, όταν το 50% κτίζει και το άλλο γκρεμίζει».
Εκφράζω μια βαθιά πίστη ότι το ΠαΣοΚ δεν έχει χάσει το δρόμο της επιστροφής στην κεντρική πολιτική σκηνή. Δύσκολες οι συνθήκες και κοντοστάθηκε να πάρει μια ανάσα. Να αναπλαισιώσει τα προτάγματα και τη στρατηγική του. Συλλογάτε λεύθερα και διαμορφώνει μέσα από τις πολιτικές διαδικασίες το νέο μήνυμα του. Η Αλλαγή και ο Εκσυγχρονισμός έγραψαν ιστορικές εποχές. Και με τη δύναμη μονάχα μιας λέξης άλλαξε την πολιτική ζωή του τόπου.
Και τώρα αδέλφια να μάθουμε «να συζητάμε ήσυχα, ήσυχα και απλά… και αύριο να μιλάμε ακόμη πιο απλά» παραφράζοντας τον μεγάλο ποιητή Γ. Ρίτσο.
Ας μη μεταφέρουμε της εσωτερικές αντιπαραθέσεις, για το ποιος είναι ο χειρότερος στον κόσμο. Η ενότητα θα κάνει πράξη τη συλλογικότητα. Η συλλογικότητα «θα σμίξει τον κόσμο» και θα φέρει μαζικότητα που έχει ανάγκη ο τόπος για την αναγέννηση ενός νέου λαϊκού προοδευτικού κινήματος.
Μια πνευματική πολιτισμική αναγέννηση, ιδεολογική, και πολιτική, μπορεί να πυροδοτήσει το νέο ξεκίνημα του ΠαΣοΚ προς την Ιθάκη. Ο πλούτος της ιστορίας της δημοκρατικής παράταξης, το στελεχιακό δυναμικό, ο πλούτος της εμπειρίας και η δυναμική των νέων μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά να φθάσει η παράταξη γρήγορα στο νησί της Ιθάκης,
