Τον Μπέρτολτ Μπρεχτ επικαλέστηκε ο Στέφανος Κασσελάκης κατά την αρχική (ανοικτή) εισήγησή του στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Σε μια πορεία ζωής 58 ετών ο Γερμανός θεατράνθρωπος και ποιητής έχει αφήσει πίσω του μια πολύ πλούσια κληρονομιά ως παρακαταθήκη. Μεταξύ αυτών είχε πει ότι «επειδή τα πράγματα είναι όπως είναι, δεν πρόκειται να μείνουν όπως είναι».

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η -επιβεβαιωμένα βάση ποσοστού- δεύτερη δύναμη της πολιτικής πυραμίδας της χώρας, βρίσκεται σε αυτό ακριβώς το σημείο καμπής. Όχι ρευστοποίησης, την οποία -ως έννοια- επιθυμούν ν’ αποποιηθούν κι αποτινάξουν συλλήβδην όλα τα στελέχη, αλλά αδιαμφισβήτητης ρευστότητας. Για ακόμη μια φορά σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Η ενοχλητική σειρήνα που χτύπησε τουλάχιστον 5-6 φορές, άνευ προσδιορισμένης αιτίας, επιβεβαίωνε τον κίνδυνο νέας εκκένωσης του κόμματος που παραμόνευε στους δρόμους γύρω από το ξενοδοχείο Wyndham Grand Athens.

Τα αλλάζει όλα τον Οκτώβριο

Με τον νέο πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να διάγει τον δέκατο μήνα της θητείας του στον 7ο όροφο της Κουμουνδούρου, ο δρόμος προς το καταστατικό συνέδριο απόλυτης μετάλλαξης που θα διεξαχθεί -εκτός απροόπτου- αρχές Οκτωβρίου θα είναι σίγουρα ακανθώδης και κακοτράχαλος. Η συγκρουσιακή διάθεση δεν θα αποτραπεί μέχρι τότε, δημοσίως ή υπόγεια: στα Μέσα ενημέρωσης ή στην αίθουσα που διεξήχθη η πρώτη συνεδρίαση της ΚΕ μετά το θυελλώδες Συνέδριο του Φλεβάρη.

Η τρίμηνη ανακωχή έχει λήξει από τη Δευτέρα (10/6) μετά τις Ευρωεκλογές. Κι αν, μετά από ελιγμούς, ο Στ. Κασσελάκης σταχυολόγησε στην ομιλία του μια σειρά από αιτίες που, για τον ίδιο, δικαιολογούν τη νέα συρρίκνωση 2,5%, των πανελλαδικών δυνάμεων του κόμματος, επιχειρώντας να ικανοποιήσει την απαίτηση για αυτοκριτική, η πρόθεσή του να παρέμβει στα πάντα απομάκρυνε εντελώς παρά δημιούργησε συνθήκες σύμπτυξης των δύο ισχυρότερων τάσεων.

Οι σαρωτικές τροποποιήσεις στην υφιστάμενη δομή των οργάνων που οραματίζεται ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, στη λογική του «άλλαξε τα όλα», και τις οποίες κατέθεσε από το βήμα ως απλές ιδέες προς συζήτηση (που μπορεί να τροποποιηθούν μπορεί και όχι), προκειμένου να χτίσει έναν νέο, δικό του, ΣΥΡΙΖΑ συναντούν ισχυρά προσκόμματα. Η παράταξη βγαίνει από άλλη μια εσωκομματική διαδικασία υψηλού συμβολισμού απολύτως διχασμένη.

Εκ νέου διασπασμένη προσώρας όχι. Ουδείς σε αυτή τη φάση τόλμησε να τραβήξει το καλώδιο από την πρίζα. Προτίμησε ν’ αφήσει το κόμμα σε μηχανική υποστήριξη. Έως ότου η υπάρχουσα καρδιά του σταματήσει να χτυπά.

Φαινομενικά το φινάλε της σαββατιάτικης συνεδρίασης δεν είχε την έκβαση εκείνης του περασμένου Νοεμβρίου. Τότε δηλαδή που η «Ομπρέλα» άφηνε εν μέσω ισχυρής μπόρας την παράταξη, προτού ακολουθήσει η μαζική έξοδος των «6+6» λίγες εβδομάδες αργότερα και η ίδρυση της Νέας Αριστεράς.

Τούτη τη φορά η αντιπαράθεση παρέμεινε μέσα από τη κλειστή μαύρη πόρτα της κρίσιμης συνεδρίασης. Ουδείς εξ όσων πήγαν στο Μεταξουργείο έφυγε άρον άρον, πριν από το κλείσιμο των εργασιών. Διότι, αλήθεια είναι πως, έλειπαν αρκετοί τώρα.

Το καταδείκνυαν κι οι διαπιστεύσεις που ‘χαν περισσέψει στο τραπεζάκι της εισόδου. Το άθροισμά τους ίσως άγγιζε τον τριψήφιο αριθμό – πάνω από εκατό. Κάμποσοι ήταν δικαιολογημένοι (Φλαμπουράρης, Φάμελλος, Δούρου), άλλοι απείχαν για δικούς τους -προσωπικούς- λόγους (δουλειά, απόσταση, κλπ).

Τα εσωτερικά στρατόπεδα και ο προετοιμασμένος πρόεδρος

Ενδεχομένως προτίμησαν να μην εισέλθουν σε αυτό το πολιτικό, παράλληλα δε επικοινωνιακό, παιχνίδι. Οι παρόντες ήταν σε κάθε περίπτωση χωρισμένοι. Ούτε οι «νεοπροεδρικοί» ούτε το «μπλοκ Τσίπρα», οι 87 της αντιπολίτευσης, έριξαν σταγόνα νερού στο κρασί τους. Την ώρα που ο Στέφανος Κασσελάκης και οι συν αυτώ αποδομούσαν το αφήγημα του εσωτερικού δημοψηφίσματος ως αντικαταστατικό, οι αντιφρονούντες διεμήνυαν πως είναι η κορυφαία διαδικασία αμεσοδημοκρατίας – την οποία μάλιστα ο πρόεδρος επιδιώκει από την πρώτη ημέρα. Άρα αναιρεί τον εαυτό του.

Η 90λεπτη αργοπορία, καθώς ελάχιστοι ήταν συνεπείς στο ραντεβού της 1οης πρωινής, δεν είχε καθυστερήσει την αναπόφευκτη μετωπική. Της είχε δώσει απλώς μια μικρή παράταση. Ήδη αφότου είχε διαρρεύσει η εισήγηση των μελών της ΚΕ που ζητούσαν διπλό δημοψήφισμα για την εκδοχή συγκλίσεων στον κεντροαριστερό χώρο, τα στρατόπεδα είχαν χωριστεί και λάβει θέση μάχης. Κράνος, εξάρτηση, όπλο και απευθείας στο ξέφωτο.

Ο Στέφανος Κασσελάκης δεν ανέμενε κάτι διαφορετικό απ’ αυτό. Ήταν απόλυτα προετοιμασμένος για το τι θ’ ακούσει κι αρκετά άνετος να το αντιμετωπίσει. Το στενό σακάκι μόνο τον εμπόδισε και το έβγαλε ενόσω χαιρετούσε θερμά φίλους και εχθρούς σε όλες τις σειρές καθισμάτων, αλλά το φόρεσε ξανά προτού ανέβει στο βήμα κηρρύσοντας την έναρξη των εργασιών.

«Πουμαρό» και «5η Φάλαγγα» δεν εμπεριείχε ο λόγος του. Απέφυγε τις αγοραίες εκφράσεις που θα πυρπολούσαν εξ αρχής την ατμόσφαιρα. Έμαθε να διαχειρίζεται τις καταστάσεις. Πυρά, αέρος ή εδάφους, εξαπέλυσε πάντως. Κάποια εξ αυτών («δεν έχω δώσει σε κανέναν το δικαίωμα να μιλά εξ ονόματός μου», «όχι άλλα παιχνίδια εξουσίας») ερμηνεύτηκαν ως μομφές και προς τον προκάτοχό του Αλέξη Τσίπρα. Με τον οποίο δεν είναι μυστικό πια πως λειτουργούν ως δυο ξένοι στο ίδιο κόμμα.

Από την άλλη, ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος, ο Γιάννης Ραγκούσης, η Όλγα Γεροβασίλη συνέχισαν απ’ όπου είχαν σταματήσει την Πέμπτη στην Πολιτική Γραμματεία. Τότε που δεν ενέκριναν την εισήγηση. Άλλος μίλησε για υποκρισία του προέδρου κι άλλος για υπονομευτές. Μαζί τους ο Χρήστος Σπίρτζης με τη σκληρή γλώσσα και ο Στέργιος Καλπάκης. Αλλά όχι ο Νίκος Παππάς ή ο Παύλος Πολάκης που πορεύτηκαν αυτόνομα. Καθένας μιλούσε εξ ονόματός του, αλλά ταυτιζόταν με αρκετούς άλλους.

Δημοψηφίσματα, μαύρα χρήματα, καταστατικό και υπονομευτές ήταν οι έννοιες που ξεπηδούσαν από τα στόματα της πλειονότητας των μελών. Δράση και αντίδραση σε μια αναπόδραστη αλληλουχία. Άλλοι με λόγια φλογερά κι άλλοι με ηπιότερη διάθεση, κοντρολάροντας το συναίσθημά τους, παλεύαν να εξασφαλίσουν ένα χειροκρότημα από το ακροατήριο.

Τα μέλη της ΚΕ μπαινόβγαιναν στην αίθουσα, όσο η πόρτα ανοιγόκλεινε άλλοτε φωνές κι άλλοτε χειροκροτήματα ταξίδευαν ως τον διάδρομο. Αυτήκοοι μάρτυρες άλλης μιας επεισοδιακής εσωκομματικής διαδικασίας, απ’ αυτές που έχει συνηθίσει πια να βιώνει ο διαρκώς πληγωμένος ΣΥΡΙΖΑ από το φθινόπωρο του 2023. Μέχρι και λεκτικό επεισόδιο μεταξύ Στ. Κασσελάκη και Θύμιου Γεωργόπουλου διαδραματίστηκε ενώπιων δεκάδων δημοσιογράφων.

Βέβαια στη δεύτερη φορά που ανέβηκε στο βήμα, λίγο πριν από το φινάλε των εργασιών, ο ίδιος αποπειράθηκε να ρίξει τους τόνους. Έκανε λόγο για μια «παραγωγική συζήτηση» και «καλοπροαίρετη κριτική που με κάνει καλύτερο». Για μια διαδικασία που τον ωθεί «να σας ταράξω στη συλλογικότητα, κι Αύγουστο αν χρειαστεί». Μόνο που μέσα στ’ άλλα άφησε να εννοηθεί πως αυτό συνεπάγεται μια ενιαία γραμμή και στελέχη που δεν θα αντιφάσκουν δημοσίως. Ειδάλλως θα βρίσκονται αντιμέτωποι με συνέπειες. Κι αυτό, για τον ίδιο «δεν είναι απειλή, αλλά μια τίμια συμφωνία».

Αποσυνθέτοντας καταχρηστικά τον Μπρεχτ, δεν ήταν εν τέλει μια παρεξήγηση αυτή, αλλά απ’ αυτήν πιθανόν (κάποιοι) θα καταστραφούν. Πότε; Ο χρόνος και οι αντοχές θα δείξουν.