Οι ταινίες της εβδομάδας – Βία, αναρχία, καταρέουσα Γαλλία

Κάθε πέρσι και καλύτερα (Une année difficile)

Παραγωγή: Γαλλία, 2023

Σκηνοθεσία: Ολιβιέ Νακάς και Ερίκ Τολεντανό

Ηθοποιοί: Πιο Μαρμάι, Τζόναθαν Κόεν, Ματιέ Αμαλρίκ κ.α.

Αυτή η ταινία που ίσως όχι τυχαία διανέμεται σήμερα λόγω της επικαιρότητας των βουλευτικών εκλογών στην Γαλλία, σηματοδοτεί την επιστροφή μετά από αρκετά χρόνια του σκηνοθετικού ντουέτου Ολιβιέ Νακάς και Ερίκ Τολεντανό, δημιουργών της πολυαγαπημένης σε όλο τον κόσμο ταινίας «Οι άθικτοι» (2011), της οποίας όμως την επιτυχία, δεν έχουν κατορθώσει ως τώρα να επαναλάβουν.

Μετά από μια «πιασάρικη» εισαγωγή στην οποία βλέπουμε σκηνές αρχείου με όλους τους προέδρους της Γαλλικής Δημοκρατίας, από το 1974 μέχρι τις μέρες μας να λένε κοιτάζοντας τον φακό ότι «η χρονιά που πέρασε ήταν δύσκολη» (ή αυτή που έρχεται προβλέπεται ότι θα είναι), οι σκηνοθέτες μπαίνουν στο ψητό εστιάζοντας στην περίπτωση δυο αντρών. στην ίδια περίπου ηλικία, οι οποίοι βρίσκονται σε οικονομικό αδιέξοδο. Ο ένας (Πιο Μαρμάι), υπάλληλος αεορδρομίου που χρωστά παντού και προσπαθεί να βγάλει χρήματα πουλώντας ακριβότερα προϊόντα που αποκτά, σώζει την ζωή του άλλου, που επίσης χρωστά παντού (Τζόναθαν Κόεν) και θέλει να αυτοκτονήσει.

Κάπως έτσι οι δύο σκηνοθέτες ενδίδουν και πάλι στην μανιέρα της δημιουργίας ενός ντουέτου ανδρών των οποίων η κοινή πορεία και κυρίως οι συγκρούσεις, τοποθετούνται «χαριτωμενα» τρόπο σε ένα δραματικό πλαίσιο «πολιτικού χαρακτήρα», με διαδηλώσεις στους δρόμους για θέματα όπως η κλιματική αλλαγή που έχει τραυματίσει ανεπανόρθωτα τον πλανήτη και η υπερ κατανάλωση (χαρακτηριστική η σκηνή του πανικού στην Black Friday). Σίγουρα μια πολιτική κωμωδία που ενδιαφέρεται να αφουγκραστεί καυτά ζητήματα της εποχής μας αλλά και μια κάπως αδύναμη σεναριακά ταινία που ορισμένες φορές σου δίνει την εντύπωση ότι προσπαθεί να βγάλει από την μύγα ξύγκι.

ΑΘΗΝΑ: CINE ΒΟΤΣΑΛΑΚΙΑ – CINE ΠΕΡΑΜΑ – CINE ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (ΕΚΤΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ) – ΑΕΛΛΩ – ΑΘΗΝΑΙΑ – ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ – ΟΝΑΡ – ΣΙΝΕ ΜΑΡΙΛΕΝΑ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: ΝΑΤΑΛΙ – ΣΙΝΕ ΠΥΛΑΙΑ

Σκοτώστε τον Βενσάν (Vincent doit mourir)

Παραγωγή: Γαλλία, 2023

Σκηνοθεσία: Στεφάν Καστάνγκ

Ηθοποιοί: Καρίμ Λεκ, Βιμάλα Πον κ.α.

Σε αυτήν την διάχυτης βίας ταινία παρακολουθούμε έναν συνηθισμένο άνθρωπο, τον Βενσάν (Καρίμ Λεκλού) να δέχεται επιθέσεις από παντού και ανεξήγητα. Το σώμα του μετατρέπεται σε σάκο του μποξ όταν ένας συνάδελφος στο γραφείο του τον κοπανά με το λάπτοπ, όταν παιδάκια τον κυνηγούν στους διαδρόμους της πολυκατοικίας όπου βρίσκεται το σπίτι του, όταν γείτονες τον απειλούν με τσεκούρια! Τι μπορεί να έχει συμβεί;

Ο σκηνοθέτης Στεφάν Καστάνγκ αρνείται να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους συμβαίνουν όλα όσα βλέπουμε και απλώς καταγράφει τα περιστατικά αφήνοντας τον ηθοποιό Καρίμ Λεκλού να κάνει την περισσότερη δουλειά, βυθίζοντας όλο και βαθύτερα στην απόγνωση τον αντιήρωά του. Όμως το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι το «ταξίδι» του Βενσάν προς την σωτηρία (;), αλλάζει τον χαρακτήρα του και κατά κάποιο τρόπο, όλη αυτή η πολύ δυσάρεστη διαδικασία δίνει χρώμα στην άχρωμη ζωή του φέρνοντας τον στο πλευρό μιας γυναίκας (Βιμάλα Πον) που τον ακολουθεί προς το άγνωστο.

Ένα εξίσου ενδιαφέρον στοιχείο της ταινίας είναι το γεγονός ότι ο Βενσάν δεν γίνεται ποτέ εντελώς συμπαθής ούτε όμως και αντιπαθής στα μάτια μας, κάτι που οξύνει ακόμα περισσότερο την περιέργειά μας για αυτόν. Ο Καστάνγκ έφτιαξε ένα συχνά ενοχλητικό αλλά συγχρόνως υπνωτιστικό road trip τρόμου, κάτι σαν παραλλαγή ταινίας ζόμπι γιατί αυτό θυμίζει η μεταλλαγμένη ανθρώπινη κοινωνία της ταινίας, η οποία περιέχει και ξεκάθαρες αναφορές σε ταινίες ζόμπι όπως η σκηνή στο σούπερμάρκετ που παραπέμπει στο «Ζόμπι, το ξύπνημα των νεκρών», 1978 του Τζορτζ Ρομέρο.

ΑΘΗΝΑ: ΕΚΡΑΝ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΑΛΑΝΔΡΙ – ΦΛΕΡΥ κ.α.

Maxxxine (ΗΠΑ, 2024)

Σκηνοθεσία: Τάι Γουέστ

Ηθοποιοί: Μία Γκοτ, Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι, Κέβιν Μπέικον

Ο Αμερικανός σκηνοθέτης Τάι Γουέστ απέδωσε πριν από δύο χρόνια φόρο τιμής στο πορνό και τις ταινίες τρόμου της δεκαετίας του 1970 με το «Χ». Τα δύο είδη παίζουν σημαντικό ρόλο και στη νέα ταινία του, της οποίας η ιστορία επικεντρώνεται στην προσπάθεια μιας πορνοστάρ, της Μαξίν (Μία Γκοτ) να ξεφύγει από τον χώρο της και να γίνει «κανονική ηθοποιός» • ευκαιρία που της δίνει μια άλλη γυναίκα (διόου τυχαίο μάλλον), μια βρετανίδα σκηνοθέτις (Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι) που γυρίζει στο Χόλιγουντ την συνέχεια μιας καλτ ταινίας τρόμου.

Βέβαια «σε αυτό τον χώρο δεν γίνεσαι σταρ αν δεν γίνεις πρώτα τέρας» είχε κάποτε πει η θρυλική ηθοποιός Μπέτι Ντέιβις, ατάκα που ο Γουέστ χρησιμοποιεί για να συνδέσει τον εφιάλτη της μυθοπλασίας με τον εφιάλτη της πραγματικής ζωής (στο Λος Αντζελες κυκλοφορεί ενας serial killer την ώρα που για κάποιον λόγο το παρελθόν της Μαxxxine την καταδιώκει).

Οπως απέδειξε και στο «Χ» ο Γουέστ είναι μάστορας στην ανάπλαση περασμένων εποχών που αγαπά • η ματιά του στην λεπτομέρεια είναι το ίδιο συναρπαστική με εκείνη του Κουέντιν Ταραντίνο. Στην όψη η «Maxxxine»  είναι σίγουρα μια ελκυστική τανία, ενδεχομένως ο παράδεισος των νοσταλγών του παρελθόντος. Όμως ο δημιουργός της δεν έχει να πει και πολλά καινούργια πράγματα. Η μόνη διαφορά που νιώθεις ανάμεσα στη «Maxxxine» και το «Χ» (έστω και αν η πλοκή δεν είναι ίδια) είναι στη δεκαετία του δραματουργικού χρόνου που εδώ είναι του 1980.

ΑΘΗΝΑ: VILLAGE ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ  – OPTIONS ΙΛΙΟΝ – ΗΛΕΚΤΡΑ – ΑΕΛΛΩ – ΦΟΙΒΟΣ – ΝΕΑ ΜΑΣΚΩΤ – ΣΠΟΡΤΙΝΓΚ – ΚΟΡΑΛΙ ΣΑΡΩΝΙΔΑ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ :OPTIONS – ODEON ΠΛΑΤΕΙΑ  κ.α.

Hit man (ΗΠΑ, 2023)

Σκηνοθεσία: Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ

Ηθοποιοί: Γκλεν Πάουελ, Εντριαν Αργιόνα κ.α.

Ενώ συμβαίνει συχνά να αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε κάποιο κρυφό ταλέντο, οπότε η ευκαιρία να το καλλιεργήσουμε περισσότερο δεν είναι καθόλου κακή ιδέα, ορισμένες φορές ο αστάθμητος παράγοντας προκαλεί εκπλήξεις. Σε μια τέτοια κατάσταση θα βρεθεί ο Γκάρι Τζόνσον (Γκλεν Πάουελ), ο κεντρικός ήρωας της άκρως διασκεδαστικής ταινίας «Hit man» του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ.

Καθηγητής φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο της Νέας Ορλεάνης, ο Γκάρι έχει ταλέντο στις «μεταμορφώσεις», πείθει τους άλλους για κάτι που δεν είναι -εν προκειμένω… πληρωμένος εκτελεστής. Οπότε η αστυνομία της Νέας Ορλεάνης θα εκμεταλλευτεί το «ταλέντο» του στέλνοντάς τον στο πεδίο δράσης για να «ψαρέψει» ανθρώπους που θέλουν να τον προσλάβουν για σκοτώσει. Ολα θα αλλάξουν όταν ο έρωτας κτυπήσει ξαφνικά την πόρτα του Γκαρι με την μορφή της χαρισματικής Εντριαν Αργιόνα.

Ανέκαθεν οι ταινίες του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ – σκηνοθέτη της τριλογίας «Πριν το ξημέρωμα», «Πριν το ηλιβασίλεμα» και «Πριν τα μεσάνυχτα»-  διακρινόταν από μια ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ (Dazed and confused, School of rock). Εδώ «απογειώνεται» με δυνατές σκηνές ανάμεσα στον Γκάρι και τους «πελάτες» του και ενώ η αστυνομία τους παρακολουθεί για να κρίνει αν είναι ή όχι για σύλληψη. Όλα αυτά σε πολύ χαλαρούς, κεφάτους ρυθμούς, σαν να μην συμβαίνει δα και τίποτα, γιατί εδώ που τα λέμε όντως δεν συμβαίνει. Είναι αδύνατον να πάρει κανείς στα σοβαρά την άκρως ψυχαγωγική αυτή ταινία παρότι το σενάριό της (στο οποίο οι Λινκλέιτερ – Τζόνσον συνεργάστηκαν) είναι βασισμένο σε μια (εν μέρει) αληθινή ιστορία.

ΑΘΗΝΑ: ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – ΟΛΑ ΤΑ OPTIONS – ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ – ΔΕΞΑΜΕΝΗ – ΦΙΛΟΘΕΗ – ΧΛΟΗ – ΕΛΛΗΝΙΣ – ΣΠΟΡΤΙΝΓΚ – ΣΙΝΕ ΨΥΧΙΚΟ – ΣΙΝΕ ΓΑΛΑΤΣΙ – ΑΛΣΟΣ  Ν. ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ – ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ – ΛΙΛΑ – ΛΑΟΥΡΑ  κ.α ΘΕΣ/ΚΗ: ΑΛΕΞ – ΠΑΝΟΡΑΜΑ – VILLAGE COSMOS κ.α.

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ

«Σιωπηλός μάρτυρα» (Rear window,1954, ΗΠΑ). Μια από τις πιο αγαπητές ταινίες του Αλφρεντ Χίτσκοκ, με τον Τζέιμς Στιούαρτ στον ρόλο ενός φωτογράφου που βρίσκεται ανήμπορος σπίτι του με το πόδι στο γύψο και με τον τηλεφακό του παρακολουθεί τα διαμερίσματα της απέναντι πολυκατοικίας για να γίνει άθελάς του μάρτυρας των δραστηριοτήτων ενός δολοφόνου.

Ο Χίτσκοκ κατάφερε να διασκευάσει το αστυνομικό διήγημα του Κόρνελ Γούλριτς που είχε στα χέρια του σε κινηματογραφικό αριστούργημα το οποίο πολλοί περιλαμβάνουν στις καλύτερες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ. Η σκηνοθεσία είναι πραγματικά υποδειγματική γιατί ο Χίτσκοκ πρώτον επιτυγχάνει τη δημιουργία μιάς αγχωτικής ατμόσφαιρας έχοντας στη διάθεσή του μόνο τον περιορισμένο χώρο του δωματίου όπου βρίσκεται ο φωτογράφος και δεύτερον επειδή ο κεντρικός ήρωας έχει πολλές πτυχές. Η παρακολούθηση με τον τηλεφακό, αναπόφευκτα παραπέμπει σε ηδονοβλεψία, ενώ την ίδια ώρα, αυτή ακριβώς η «νοσηρή» παρακολούθηση μετατρέπει τον ηδονοβλεψία σε μάρτυρα ενός εγκλήματος, έτοιμο δε να αποτρέψει ένα άλλο. Ευφυές! Αν έπρεπε να δοθεί Οσκαρ σκηνοθεσίας στον Χίτσκοκ, γι’ αυτήν την ταινία θα το άξιζε. Παρότι προτάθηκε ωστόσο, δεν κέρδισε. Το καστ συμπληρώνουν οι Ρέιμοντ Μπαρ, Γκρέις Κέλι, Θέλμα Ρίτερ.

ΑΘΗΝΑ: ΡΙΒΙΕΡΑ – ΘΗΣΕΙΟΝ – ΑΜΙΚΟ – ΑΝΕΣΙΣ – ΑΡΚΑΔΙΑ – ΓΑΛΑΖΙΑ ΑΚΤΗ

«Το κουρδιστό πορτοκάλι» (A clockwork orange, 1971, ΗΠΑ/Αγγλία). Στην εμβληματική ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, ο Μάλκολμ Μακ Ντάουελ υποδύεται τον Αλεξ, αρχηγό αδίστακτης τετραμελούς συμμορίας νέων (η εποχή δεν ορίζεται ξεκάθαρα) που διασκεδάζει προκαλώντας πόνο, καταδικάζεται για φόνο και δέχεται να γίνει το πειραματόζωο μιας σειράς επιστημονικών πειραμάτων που θα τον μετατρέψουν σε άβουλο πλάσμα, τρωτό σε κάθε μορφή βίας. Στην εποχή της, η μέθοδος προσέγγισης του Κιούμπρικ στο θέμα του, την εξάρτηση της βίας, χαρακτηρίσθηκε ανήθικη, ψυχρή, άκαρδη, αντιουμανιστική, αντιφεμινιστική, αντιερωτική και αποσυνθετική. Είναι φανερό ότι ο σκηνοθέτης πιστεύει ότι ακόμη και στην πιό ιδανική κοινωνία, δεν θα σταματήσει η δημιουργία των Αλεξ αλλά κάτι που προκαλεί δεύτερες σκέψεις στην παρακολούθηση ετούτης της αριστοτεχνικά δομημένης ταινίας, είναι ότι ο Κιούμπρικ ταυτίζει τον θεατή με τον Αλεξ, εξωραΐζοντας κατά κάποιο τρόπο τα πρωτόγονα ένστικτα όλων μας. Ο ίδιος ο Κιούμπρικ ωστόσο, αποφάσισε να αποσύρει την ταινία του από τις βρετανικές αίθουσες, χωρίς ποτέ να δικαιολογήσει την πράξη του αν και οι περιπτώσεις μιμήσεων της συμμορίας του Αλεξ από πραγματικές συμμορίες θα πρέπει να έπαιξαν ρόλο.

ΑΘΗΝΑ: ΒΑΡΚΙΖΑ

«Η πύλη των δαιμόνων», γνωστή ως «Ρασομόν» (Rashomon, 1950),

Πριν την εμφάνιση της ιαπωνικής ταινίας του Ακίρα Κουροσάβα  το κοινό της Δύσης δεν είχε ακόμα δεχθεί στα σοβαρά την ύπαρξη του ιαπωνικού κινηματογράφου. Αλλαξαν πολλά μετά την βράβευσή της  στο φεστιβάλ Βενετίας (1951) και το ειδικό/ τιμητικό Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας που κέρδισε το 1952. Η συγκλονιστική και ιστορική τελικά ταινία συμπυκνώνει τέσσερις διαφορετικές εκδοχές τεσσάρων ανθρώπων πάνω στο ίδιο γεγονός, τον φόνο ενός ανθρώπου και τον βιασμό της συζύγου του. Η οραματική προσέγγιση του Κουροσάβα έμελλε να καθιερωθεί ως βασική πνευματική και κινηματογραφική επιρροή για το παγκόσμιο σινεμά έγραψε ο Στίβεν Πράις στην θαυμάσια βιογραφία του «Akira Kurosawa: the warrior’s camera». Τα πολλά λόγια όμως περιττεύουν: δείτε την ταινία αν δεν την έχετε ήδη δει και αν την έχετε αλλά όχι σε μεγάλη οθόνη, δείτε την πάλι και εκεί (πάιζουν: Τοσίρο Μιφούνε, Μασαγιούκι Μόρι, Ματσίκο Κίο).

ΑΘΗΝΑ: ΑΤΕΝΕ – ΟΑΣΙΣ