Είδα τις προάλλες την ταινία του Γ. Λάνθιμου, που έκανε περήφανη την Ελλάδα με την βράβευσή της. Δεν είμαι κριτικός κινηματογράφου και δεν θα επιχειρήσω να κρίνω το έργο, ως εκπαιδευτικός όμως, έζησα τους νέους στη διάρκεια των σπουδών τους επί πολλά-πολλά χρόνια και πιστεύω ότι έχω τo δικαίωμα να εκφράσω τους προβληματισμούς μου για την επίδραση, που μπορεί να ασκήσει αυτή η ταινία στην πορεία της ζωή τους.
Ο τίτλος της ταινίας, «Ιστορίες καλοσύνης», είναι εμφανέστατα ειρωνικός ως προς το περιεχόμενό της. Τρεις ανεξάρτητες μεταξύ τους ιστορίες, άρρηκτα συνδεδεμένες με την έννοια της καταπίεσης της ανθρώπινης προσωπικότητας, οδηγούν στο κρεσέντο απαξίωσης του ανθρώπου. Στην πρώτη ιστορία παρουσιάζεται η καταπίεση του εργοδότη στον εργαζόμενο με σκηνές κυνικές και βίαιες. Στην δεύτερη, η καταπίεση συνεχίζεται με την μορφή ενός ανδρός με παράλογη συμπεριφορά προς την υποχωρητική μέχρι αυτοθυσίας σύζυγό του, με σκηνές αιματηρής απανθρωπιάς μέχρι… αηδίας. Τέλος, στην τρίτη ιστορία η καταπίεση συνεχίζεται σε μια σέκτα, σε μια ουσιαστικά ερωτική κοινότητα, όπου αναμειγνύονται δυνάμεις θρησκευτικές, πνευματιστικές, σε ένα σκηνικό ασαφές. Οι τρεις αυτές ιστορίες πλαισιώνουν μια ταινία γκροτέσκα, που με προκλητικό τρόπο καυτηριάζει τα κακώς κείμενα. Περιγράφει μια παράλογη πραγματικότητα με τέτοια υπερβολή που ξεπερνά την φαντασία και του πιο απαισιόδοξου σήμερα πολίτη.
Διερωτώμαι λοιπόν τι μπορούν να εισπράξουν οι νέοι βλέποντας την ταινία. Η παραδοξότητα μέχρι αθλιότητας της κοινωνίας σήμερα θα τους προκαλέσει άραγε για να αγωνιστούν προκειμένου να επανέλθει η κανονικότητα ή θα τους καθηλώσει στην τραγική πραγματικότητα; Η στάση των ηρώων της ταινίας είναι ενιαία. Ουδείς καταφέρνει να αλλάξει την αισχρή καταπίεση της ανθρώπινης προσωπικότητας και ουδείς φαντάζει ως πρότυπο για ανατροπή αυτής της αθλιότητας. Η έλλειψη, λοιπόν, ελπίδας για μια λύση και η έλλειψη κάθε περιθωρίου αλλαγής της παραδοξότητας μπορεί να τους οδηγήσει στην αποδοχή και τη συνέχισή της. Η παραδοξότητα εξάλλου αυτή εμπνέει έναν αξιόλογο βραβευμένο σκηνοθέτη, ο οποίος γίνεται, ως είναι φυσικό, και πρότυπο των νέων στη ζωή τους.
Ποιο είναι το μήνυμα που εκπέμπουν οι «Ιστορίες καλοσύνης»; Κατά την ταπεινή μου άποψη με την ηλικία, την ωριμότητα και κυρίως την εμπειρία, είναι το ακόλουθο: συμβιβάσου, υποτάξου, αν θέλεις να βολευτείς και να επιβιώσεις μέσα σε μια άθλια, χωρίς όρια, κοινωνία. Αν αντισταθείς είσαι χαμένος ολοκληρωτικά.
Δεν θα ήθελα με κανένα τρόπο να δεχθώ ένα τέτοιο μήνυμα προς τους νέους, που όταν και σήμερα διαβάζουν τις σκέψεις και τις ιδέες του Ν.Καζαντζάκη ενθουσιάζονται. «Δε ζυγιάζω, δε μετρώ, δε βολεύομαι! Ακολουθώ το βαθύ μου χτυποκάρδι». Αυτός είναι ο δρόμος του ολοκληρωμένου ανθρώπου.
Η κυρία Στέλλα Πριόβολου είναι ομότιμη καθηγήτρια, πρόεδρος Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών ΕΚΠΑ, κοσμήτορας Δημοτικού Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγίας Παρασκευής.
